[92] (1) Haec, ut dīcō, tabulīs ipsīs docēbō. Fors fuat an nē sīc quidem crēdat Aemiliānus sola trecenta mīlia nummum scrīpta eōrumque repetītiōnem fīliīs Pudentillae pactō datam. (2) Cape sīs ipse tū manibus tuīs tabulās istās, dā impulsōrī tuō Rufīnō: legat, pudeat illum tumidī animī suī et ambitiōsae mendīcitātis. Quippe ipse egēns, nūdus CCCC mīlibus nummum ā crēditōre acceptīs fīliam dōtāvit; (3) Pudentilla locuplēs fēmina trecentīs mīlibus dōtis fuit contenta, et marītum habet et multīs saepe et ingentibus dōtibus sprētīs inānī nōmine tantulae dōtis contentum, (4) cēterum praeter uxōrem suam nihil computantem, omnem supellectilem cūnctāsque dīvitiās in concordiā coniugis et multō amōre pōnentem.
(5) Quamquam quis omnium vel exiguē rērum perītus culpāre audēret, sī mulier vidua et mediocrī fōrmā, at nōn aetāte mediocrī, nūbere volēns longā dōte et mollī condiciōne invītāsset iuvenem neque corpore neque animō neque fortūnā paenitendum? (6) Virgō fōrmōsa etsī sit oppidō pauper, tamen abundē dōtāta est; affert quippe ad marītum novum animī indolem, pulchritūdinis grātiam, flōris rudīmentum. Ipsa virginitātis commendātiō iūre meritōque omnibus marītīs acceptissima est. (7) Nam quodcumque aliud in dōtem accēperis, potes, cum libuit, nē sīs beneficiō obstrictus, omne ut accēperās retribuere: pecūniam renumerāre, mancipia restituere, domō dēmigrāre, praediīs cēdere; sōla virginitās cum semel accepta est, reddī nequītur, sōla apud marītum ex rēbus dōtālibus remanet.
(8) Vidua autem quālis nūptiīs venit, tālis dīvortiō dīgreditur. Nihil affert inreposcibile, sed venit iam ab aliō praeflōrāta, certē tibi ad quae velīs minimē docilis, nōn minus suspectāns novam domum quam ipsa iam ob ūnum dīvortium suspectanda; (9) sīve illa morte āmīsit marītum, ut scaevī ōminis mulier et īnfaustī coniugiī minimē appetenda, (10) seu repudiō dīgressa est, utramvīs habēns culpam mulier, quae aut tam intolerābilis fuit ut repudiārētur, aut tam īnsolēns ut repudiāret. (11) Ob haec et alia viduae dōte auctā procōs sollicitant. Quod Pudentilla quoque in aliō marītō fēcisset, sī philosophum spernentem dōtis nōn repperisset.