[85] (1) Cūr autem praeterita conqueror, cum nōn sint minus acerba praesentia? Hocusque ā vōbīs miserum istum puerum dēprāvātum, ut mātris suae epistulās, quās putat amātōriās, (2) prō tribūnālī proconsulārī recitet apud vīrum sānctissimum Claudium Maximum, ante hās imperātōris Piī statuās fīlius mātrī suae pudenda exprobret stupra et amōrēs obiectet? (3) Quis tam est mītis quīn exacerbēscat? Tūne, ultime, parentis tuae animum in istīs scrūtāris, oculōs observās, suspīritūs numerās, adfectiōnēs explōrās, tabulās intercipis, amōrem revincīs? (4) Tūne quid in cubiculō agat perquīris, nē māter tua nōn dīcō amātrīx, sed nē omnīnō fēmina sit? Nihilne tū in eā cōgitās nisi ūnam parentis religiōnem? (5) Ō īnfēlīx uterum tuum, Pudentilla, ō sterilitās līberīs potior, ō īnfaustī decem mēnsēs, ō ingrātī XIIII annī viduitātis! Vīpera, ut audiō, exēsō mātris uterō in lūcem prōserpit atque ita parricīdiō gignitur; at enim tibi ā fīliō iam adultō acerbiōrēs morsūs vīventī et videntī offeruntur. (6) Silentium tuum laniātur, pudor tuus carpitur, pectus tuum foditur, vīscera intima prōtrahuntur.
(7) Hāscine grātiās bonus fīlius mātrī rependis ob datam vītam, ob adquīsītam hērēditātem, ob XIIII annōrum longās alimōniās? Hīscīne tē patruus disciplīnīs ērudīuit, ut, sī compertum habeās fīliōs tibi similēs futūrōs, nōn audeās dūcere uxōrem? (8) Est ille poētae versus nōn ignōtus:
'ōdī puerulōs praecoquī sapientiā.'
Sed enim malitiā praecoquī puerum quis nōn āversētur atque ōderit, cum videat velut mōnstrum quoddam prius rōbustum scelere quam tempore, ante nocentem quam potentem, viridī pueritiā, cānā malitiā, (9) vel potius hōc magis noxium, quod cum veniā perniciōsus est et nōndum poenae, iam iniūriae sufficit – iniūriae dīcō? Immō enim scelerī adversum parentem nefandō, immānī, impetibilī.