Fūrī, cui neque servus est neque arca
nec cīmex neque arāneus neque ignis,
vērum est et pater et noverca, quōrum
dentēs vel silicem comēsse possunt,
est pulcrē tibi cum tuō parente 5
et cum coniuge ligneā parentis.
Nec mīrum: bene nam valētis omnēs,
pulcrē concoquitis, nihil timētis,
nōn incendia, nōn gravēs ruīnās,
nōn facta impia, nōn dolōs venēnī, 10
nōn cāsūs aliōs perīculōrum.
Atquī corpora sicciōra cornū
aut sīquid magis āridum est habētis
sōle et frīgore et ēsurītiōne.
Quārē nōn tibi sit bene ac beātē? 15
Ā tē sūdor abest, abest salīva,
mūcusque et mala pītuīta nāsī.
Hanc ad munditiem adde mundiōrem,
quod cūlus tibi pūrior salillō est,
nec tōtō deciēs cacās in annō; 20
atque id dūrius est fabā et lapillīs.
Quod tū sī manibus terās fricēsque,
nōn umquam digitum inquināre possēs
haec tū commoda tam beāta, Fūrī,
nōlī spernere nec putāre pārvī, 25
et sēstertia quae solēs precārī
centum dēsine: nam sat es beātus.
vocabulary
Fūrius –iī m.: Roman nomen gentile
arca arcae f.: chest, coffer; money
cīmex cīmicis m.: bedbug
arāneus –ī m.: spider
vērum: adversative conj., assenting to what has been said but adding a qualification: but in fact, but, actually
noverca novercae f.: stepmother
dēns dentis m.: tooth
silex silicis n.: any hard rock; flint
comedō comedere (comesse) comēdī comēsum: eat up; squander
pulchrē pulchrius pulcherrimē: beautifully, handsomely 5
ligneus –a –um: wooden; tough, stringy
mīrus –a –um: extraordinary, remarkable
concoquō concoquere concōxī concoctus: cook down; digest; tolerate, stomach
incendium incendi(ī) n.: conflagration; inflammation, agony
ruīna ruīnae f.: uncontrollable forward movement; collapse, ruin
impius –a –um: wicked, irreligious, without pietas 10
venēnum venēnī n.: poison
atquī or atquīn: conj., but; moreover
siccus –a –um: dry
āridus –a –um: dry
frīgus frīgoris n.: cold
ēsurītiō ēsurītiōnis f.: hunger, appetite
sūdor sūdōris m.: sweat, perspiration 16
salīva salīvae f.: saliva, spit
mūcus mūcī m.: mucus, snot
pītuīta pītuītae f.: mucus, phlegm
nāsus nāsī m. or nāsum nāsī n.: nose
mundities –eī f.: cleanliness
quod: because, the fact that
cūlus cūlī m.: anus
pūrus –a –um: clean, pure; plain, unembellished
salīllum salīllī n.: a little saltcellar
deciēs or deciēns: 10 times 20
cacō cacāre cacāvī cacātus: defecate
faba fabae f.: bean
lapillus –ī m.: pebble (dim. of lapis)
terō terere trīvī trītum: rub; tread, traverse repeatedly
fricō fricāre ––– frictus: rub, chafe
digitus digitī m.: finger
inquinō inquināre inquināvī inquinātus: make dirty, soil, stain
commodum commodī n.: advantage, benefit
spernō spernere sprēvī sprētum: scorn, spurn, reject 25
sestertius –a –um: a sesterce, a small silver coin, originally equal to two and a half asses