Quod mihi fortūnā cāsūque oppressus acerbō

cōnscrīptum hoc lacrimīs mittis epīstolium,

naufragum ut ēiectum spūmantibus aequoris undīs

sublevem et ā mortis līmine restituam,

quem neque sāncta Venus mollī requiēscere somnō  5

dēsertum in lectō caelibe perpetitur,

nec veterum dulcī scrīptōrum carmine Mūsae

oblectant, cum mēns ānxia pervigilat:

id grātum est mihi, mē quoniam tibi dīcis amīcum,

mūneraque et Mūsārum hinc petis et Veneris.  10

Sed tibi nē mea sint ignōta incommoda, Mānī,

neu mē ōdisse putēs hospitis officium,

accipe, quīs merser fortūnae flūctibus ipse,

nē amplius ā miserō dōna beāta petās.

Tempore quō prīmum vestis mihi trādita pūra est,  15

iūcundum cum aetās flōrida vēr ageret,

multa satis lūsī: nōn est dea nescia nostrī,

quae dulcem cūrīs miscet amāritiem.

Sed tōtum hoc studium lūctū frāterna mihī mors

abstulit. ō miserō frāter adēmpte mihi,  20

tū mea tū moriēns frēgistī commoda, frāter,

tēcum ūnā tōta est nostra sepulta domus,

omnia tēcum ūnā periērunt gaudia nostra,

quae tuus in vītā dulcis alēbat amor.

Cuius ego interitū tōtā dē mente fugāvī  25

haec studia atque omnēs dēliciās animī.

Quārē, quod scrībīs Vērōnae turpe Catullō

esse, quod hīc quisquis dē meliōre notā

frīgida dēsertō tepefactet membra cubīlī,

id, Mānī, nōn est turpe, magis miserum est.  30

Ignōscēs igitur sī, quae mihi lūctus adēmit,

haec tibi nōn tribuō mūnera, cum nequeō.

Nam, quod scrīptōrum nōn magna est cōpia apud mē,

hoc fit, quod Rōmae vīvimus: illa domus,

illa mihī sēdēs, illīc mea carpitur aetās;  35

hūc ūna ex multīs capsula mē sequitur.

Quod cum ita sit, nōlim statuās nōs mente malignā

id facere aut animō nōn satis ingenuō,

quod tibi nōn utriusque petentī cōpia posta est:

ultrō ego dēferrem, cōpia sīqua foret.  40

Nōn possum reticēre, deae, quā mē Allius in rē

iūverit aut quantīs iūverit officiīs,

nē fugiēns saeclīs oblīvīscentibus aetās

illius hoc caecā nocte tegat studium:

sed dīcam vōbīs, vōs porrō dīcite multīs  45

mīlibus et facite haec carta loquātur anus.

***

nōtēscatque magis mortuus atque magis,

nec tenuem texēns sublīmis arānea tēlam

in dēsertō Allī nōmine opus faciat.  50

Nam, mihi quam dederit duplex Amathūsia cūram, 

scītis, et in quō mē torruerit genere,

cum tantum ārdērem quantum Trīnacria rūpēs

lymphaque in Oetaeīs Mālia Thermopylīs,

maesta neque assiduō tābēscere lūmina flētū  55

cessārent. trīstīque imbre madēre genae.  

Quālis in āeriī perlūcēns vertice montis

rīvus muscōsō prōsilit ē lapide,

quī cum dē prōnā praeceps est valle volūtus,

per medium dēnsī trānsit iter populī,  60

dulce viātōrī lassō in sūdōre levāmen, 

cum gravis exustōs aestus hiulcat agrōs:

hīc, velut in nigrō iactātīs turbine nautīs

lēnius aspīrāns aura secunda venit

iam prece Pollūcis, iam Castoris implōrāta,  65

tāle fuit nōbīs Allius auxilium. 

Is clausum lātō patefēcit līmite campum,

isque domum nōbīs isque dedit dominae,

ad quam commūnēs exercērēmus amōrēs.

Quō mea sē mollī candida dīva pede  70

intulit et trītō fulgentem in līmine plantam 

innīxa argūtā cōnstituit soleā,

coniugis ut quondam flagrāns advēnit amōre

Prōtesilāēam Lāodamīa domum

inceptam frūstrā, nōndum cum sanguine sacrō  75

hostia caelestīs pācificāsset erōs.

Nīl mihi tam valdē placeat, Ramnūsia virgō,

quod temere invītīs suscipiātur eris.

Quam iēiūna pium dēsīderat āra cruōrem,

docta est āmissō Lāodamīa virō,  80

coniugis ante coācta novī dīmittere collum,

quam veniēns ūna atque altera rūrsus hiems

noctibus in longīs avidum saturāsset amōrem,

posset ut abruptō vīvere coniugiō,

quod scībant Parcae nōn longō tempore abesse,  85

sī mīles mūrōs īsset ad Īliacōs.

Nam tum Helenae raptū prīmōrēs Argīvōrum

coeperat ad sēsē Troia ciēre virōs,

Troia (nefās!) commūne sepulcrum Asiae Eurōpaeque,

Troia virum et virtūtum omnium acerba cinis,  90

quaene etiam nostrō lētum miserābile frātrī

attulit. ei miserō frāter adēmpte mihī

ei miserō frātrī iūcundum lūmen adēmptum,

tēcum ūnā tōta est nostra sepulta domus,

omnia tēcum ūnā periērunt gaudia nostra,  95

quae tuus in vītā dulcis alēbat amor.

Quem nunc tam longē nōn inter nōta sepulcra

nec prope cognātōs compositum cinerēs,

sed Troia obscēna, Troia īnfēlīce sepultum

dētinet extrēmō terra aliēna solō.  100

Ad quam tum properāns fertur simul undique pūbēs

Graeca penetrālīs dēseruisse focōs,

nē Paris abductā gāvīsus lībera moechā

ōtia pācātō dēgeret in thalamō.

Quō tibi tum cāsū, pulcerrima Lāodamīa,  105

ēreptum est vītā dulcius atque animā

coniugium: tantō tē absorbēns vertice amōris

aestus in abruptum dētulerat barathrum,

quāle ferunt Graiī Pheneum prope Cyllēnēum

siccāre ēmulsā pingue palūde solum,  110

quod quondam caesīs montis fōdisse medullīs

audit falsiparēns Amphitryōniadēs,

tempore quō certā Stymphālia mōnstra sagittā

perculit imperiō dēteriōris erī,

plūribus ut caelī tererētur iānua dīvīs,  115

Hēbē nec longā virginitāte foret.

Sed tuus altus amor barathrō fuit altior illō,

quī tamen indomitam ferre iugum docuit.

nam nec tam cārum cōnfectō aetāte parentī

ūna caput sērī nāta nepōtis alit,  120

quī cum dīvitiīs vix tandem inventus avītīs

nōmen testātās intulit in tabulās,

impia dērīsī gentīlis gaudia tollēns,

suscitat ā cānō volturium capitī:

nec tantum niveō gāvīsa est ūlla columbō  125

compār, quae multō dīcitur improbius

ōscula mordentī semper dēcerpere rōstrō,

quam quae praecipuē multivola est mulier.

Sed tū hōrum magnōs vīcistī sōla furōrēs,

ut semel es flāvō conciliāta virō.  130

Aut nihil aut paulum cui tum concēdere digna

lūx mea sē nostrum contulit in gremium,

quam circumcursāns hinc illinc saepe Cupīdō

fulgēbat crocinā candidus in tunicā.

Quae tamen etsī ūnō nōn est contenta Catullō,  135

rāra verēcundae fūrta ferēmus erae

nē nimium sīmus stultōrum mōre molestī.

Saepe etiam Iūnō, maxima caelicolum,

coniugis in culpā flagrantem concoquit īram,

nōscēns omnivolī plūrima fūrta Iovis.  140

Atquī nec dīvīs hominēs compōnier aequum est,

***

***

ingrātum tremulī tolle parentis onus.

Nec tamen illa mihī dextrā dēducta paternā

frāgrantem Assyriō vēnit odōre domum,

sed fūrtīva dedit mīrā mūnuscula nocte,  145

ipsius ex ipsō dēmpta virī gremiō.

Quārē illud satis est, sī nōbīs is datur ūnīs

quem lapide illa diēs candidiōre notat.

Hoc tibi, quod potuī, cōnfectum carmine mūnus

prō multīs, Allī, redditur officiīs,  150

nē vestrum scabrā tangat rūbīgine nōmen

haec atque illa diēs atque alia atque alia.

Hūc addent dīvī quam plūrima, quae Themis ōlim

antīquīs solita est mūnera ferre piīs.

Sītis fēlīcēs et tū simul et tua vīta,  155

et domus illa in quā lūsimus et domina,

et quī prīncipiō nōbīs terram dedit aufert,

ā quō sunt prīmō tanta parāta bona,

et longē ante omnēs mihi quae mē cārior ipsō est,

lūx mea, quā vīvā vīvere dulce mihi est.  160

    opprimō opprimere oppressī oppressus: press against; overwhelm

    acerbus –a –um: bitter; cruel, harsh, painful

    cōnscrībō cōnscrībere cōnscrīpsī cōnscrīptus: enroll; write down

    epīstolium –iī n.: short letter

    naufragus –a –um: a shipwrecked person

    ēiciō ēicere ēiēcī ēiectus: throw out, expel, eject

    spūmō spūmāre spūmāvī spūmātus: foam, froth

    sublevō sublevāre sublevāvī sublevātus: raise, lift

    restituō restituere restituī restitūtus: rebuild; restore, cure; give back unharmed or in its original state

    Venus –eris f.: Venus or Aphrodite, goddess of love and charm

    requiēscō requiēscere requiēvī requiētum: rest, find relief

    lectus lectī m.: bed, couch

    caelebs caelibis: without a spouse; unpartnered, celibate

    perpetior –petī –pessus sum: undergo; allow

    scrīptor –ōris m.: writer

    Mūsa –ae f.: a muse, divine patroness of poetry

    oblectō oblectāre oblectāvī oblectātum: delight

    ānxius –a –um: anxious

    pervigilō pervigilāre pervigilāvī pervigilātus: stay awake all night

    hinc: from this place or point

    īgnōtus –a –um: unknown

    incommodum –ī n.: detriment, harm; pl., misfortune

    Allius –iī m.: a friend of Catullus

    neu or neve: and that… not

    mersō –āre –āvī –ātum: submerge, plunge, overwhelm

    pūrus –a –um: clean, pure; plain, unembellished

    iūcundus –a –um: pleasant, delightful

    floridus –a –um: full of flowers, flowery

    vēr vēris n.: spring

    lūdō lūdere lūsī lūsus: play

    nescius –a –um: ignorant, unaware

    amārities –eī f.: bitterness

    lūctus lūctūs m.: the expression of grief; lamentation, grief, sorrow

    frāternus –a –um: of or from a brother, fraternal

    ō: interjection, expressing grief, pleasure, indignation, or adjuration

    adimō adimere adēmī adēmptus: remove, take

    commodum commodī n.: advantage, benefit

    ūnā: together; at the same time

    sepeliō sepelīre sepeliī/sepelīvī sepultum: buried

    interitus interitūs m.: violent or untimely death

    dēlicia dēliciae f. (often plural) or delici(ōl)um –ī m.: pleasure; pl. pet, darling

    quod: because, the fact that

    Vērōna –ae f.: town in Gallia Transpadana, birthplace of Catullus

    Catullus –ī m.: cognomen of Gaius Valerius Catullus

    nota notae f.: mark; quality, character

    frīgidus –a –um: chilly, cold; (of language, rhetoric, etc.) feeble, tedious, frigid

    tepefactō –āre: to be in the habit of warming

    cubīle cubīlis n.: bed, couch

    īgnōscō īgnōscere īgnōvī īgnōtus: forgive (w/ dat.)

    tribuō tribuere tribuī tribūtus: apportion, grant

    nequeō nequīre nequiī/nequīvī nequitum: to be unable (to)

    Rōma Rōmae f.: the city of Rome

    carpō carpere carpsī carptum: pluck, pull at; press on along (a way, journey, period of time, etc.); carp at, criticize

    capsula –ae f.: a small cylindrical case for holding book rolls

    malignus –a –um: ungenerous, spiteful; grudging, poor, mean, scanty

    ingenuus –a –um: native, natural; befitting a free-born person, generous, frank; (m. or f. subst.) a freeborn person

    ultrō: to a point farther off; of one's own accord, unasked

    reticeō –cēre –cuī: refrain from speaking, keep silent

    oblīvīscor oblīvīscī oblītus sum: forget, w/ gen. or acc. of object forgotten

    porrō: straight on; hereafter

    charta chartae f.: a sheet or roll of papyrus

    anus anūs f.: old woman; as fem. adj., old, aged

    notescō –tescere –tuī: become known or famous

    mortuus –a –um: dead

    tenuis tenue: thin

    texō –ere –texuī –textus: weave

    sublīmis sublīme: high

    arānea arāneae f.: spiderweb, cobweb; spider

    tēla tēlae f.: cloth on the loom; spider's web

    duplex –icis: folded double; double, two-sided

    Amathūsia –ae f.: Venus as worshipped at Amathus

    torreō –ēre –uī tostus: scorch, parch

    Trīnacriaus (Trīnacrius) –a –um: Sicily, so-called because of its triangular shape

    rūpēs –is f.: cliff, crag

    lympha –ae f.: a water nymph; (poet.) water

    Oetaeus –a –um: of Mt. Oeta in southern Thessaly, traditionally associated with the evening star and the hot springs of Thermopylae

    Mālius –a –um: of Malis in southern Thessaly, near Thermopylae

    Thermopylae –ārum f.: Gk. "Hot Gates", the narrow passage between Mt. Oeta and the Malian Gulf, named after its hot springs, where the Spartans resisted the Persian invasion of 480 B. C.

    assiduus –a –um: settled; constantly present, persistent, unremitting

    tābescō tābescere tābuī: waste away

    flētus fletūs m.: weeping; tears

    cessō cessāre cessāvī cessātus: hold back, desist

    imber imbris m.: rain; (metaph.) a shower of tears

    madeō –ēre: be wet; e.g., with tears

    gena –ae f.: cheek

    āerius –a –um: of the air, airy

    pellūceō –lūcēre –lūxī —: transmit or emit light; shine

    vertex verticis m.: whirlpool, whirlwind; top of the head; summit

    rīvus –ī m.: stream

    muscosus –a –um: mossy

    prōsiliō –īre –uī (–īvī or –iī): rush forth; jump up suddenly

    prōnus –a –um: leaning forward, angling or sloping toward the ground; sloping; face down, prone; flat

    praeceps praecipitis: plunging headfirst; headlong; sudden

    vallēs vallis f.: valley

    volvō volvere voluī volūtum: cause to roll

    dēnsus –a –um: dense, closely packed

    viātor –ōris m.: traveler

    lassus –a –um: tired, weary

    sūdor sūdōris m.: sweat, perspiration

    levāmen –inis n.: relief, solace, comfort

    exūrō –ere –ussī –ūstus: burnt; parched

    aestus aestūs m.: heat, hot weather; swell (of the sea), flood; tumult

    hiulcō –āre: cause to crack open

    iactō iactāre iactāvī iactātus: throw; toss about, torment

    turbō (turben) turbinis m.: anything that spins; whirlwind, tornado; maelstrom; a weight used in spinning

    nauta nautae m.: sailor

    lēniter lēnius (comp.) lēnissimē (superl.): gently; without drastic effect

    aspīrō (adspīrō) adspīrāre adspīrāvī adspīrātus: breathe; blow

    Pollūx –ūcis m.: son of Tyndarus and Leda, brother of Castor and fellow-patron of sailors

    Castor –oris m.: son of Leda and Tyndareus, twin brother of Pollux; one of a twin constellation used in navigation; patron (with his brother Pollux) of seafarers and ships

    implōrō implōrāre implōrāvī implōrātus: ask for something with entreaty

    patefaciō patefacere patefēcī patefactum: make open, open up

    līmes –itis m.: boundary; lane, path

    dīva –ae f.: goddess; any female immortal, e.g., the sea nymph Thetis

    terō terere trīvī trītum: rub; tread, travese repeatedly

    fulgeō fulgēre fulsī: shine brightly, gleam

    planta –ae f.: sole of the foot

    innītor –nītī –nixus sum: lean on, put one's weight on, press

    argūtus –a –um: clear-sounding, squeaking, creaking

    solea –ae f.: sandal

    flagrō flagrāre flagrāvī flagrāturus: burn

    Prōtesilāēus –a –um: of or belonging to Protesilaus

    Lāodamīa –ae f.: Laodamia, wife of Protesilaus

    hostia –ae f.: a sacrificial animal

    pācificō –āre –āvī –ātum: placate, appease

    erus –ī m.: master

    valdē (valdius valdissimē): vigorously; strongly, greatly; very

    Ramnūsius –a –um: of or native to Ramnus, a district of Attica (epithet of Nemesis, the Ramnusia virgo)

    temerē: recklessly; without good cause

    invītus –a –um: unwilling

    iēiūnus –a –um: fasting, hungry, starved

    cruor cruōris m.: blood (usually that of a wound)

    collum collī n.: neck

    avidus –a –um: greedy; ardently desirous, passionate

    saturō saturāre saturāvī saturātus: fill, satisfy, sate

    abrumpō abrumpere abrūpī abruptum: break; break off, separate

    coniugium –iī n.: marriage, union; spouse

    Parca –ae f.: a Roman goddess of birth; one of the Fates or Moirai

    Īliacus –a –um: of Ilium, Trojan

    Helena –ae f.: daughter of Zeus and Leda, wife of Menelaus, cause of Trojan War when Paris took her to Troy

    raptus –ūs m.: robbery, plunder; abduction

    prīmōris –e: chiefs, captains, leading men

    Argus (Argīvus or Argeus or Argius) –a –um: Argive; by metonymy, Greek

    Troia Troiae f.: the city and territory of Troy

    cieō ciēre cīvī citus: move, set in motion; rouse, raise, produce

    Asia –ae: Asia, esp. Asia Minor; the East

    Eurōpa –ae f.: daughter of Phoenician king Agenor, carried off by Zeus in the form of a bull; Europe

    lētum letī n.: death

    miserābilis –e: pitiable, pathetic

    ei: interj., monosyllabic expression of anguish

    cognātus –a –um: related; as m. or f. subst., a relative

    obscēnus (obscaenus) –a –um: unpropitious, ill-omened; loathsome; indecent

    īnfēlīx īnfēlīcis: infertile; disastrous, unlucky

    dētineō –ēre –uī –tentus: detain, hold

    exter extera exterum: farthest, the farthest part of; final

    solum –ī n.: base, floor; (sts. pl.) soil, earth, ground

    pūbēs –is f.: the adult male population; manpower

    Graecus (Grāius) –a –um: Greek

    penetrālis –e: situated at the inside of a house; innermost

    focus –ī m.: hearth

    Paris –idis m.: Paris, son of Priam, seducer of Helen

    abdūcō abdūcere abdūxī abductus: lead off, entice away

    moecha moechae f.: adulteress; slut

    pācātus –a –um: peaceful, calm, tranquil

    dēgō –ere dēgī: spend (one's time, leisure, etc.)

    thalamus –ī m.: bedroom

    absorbeō –bēre –buī –ptum: devour, engulf

    abruptus –a um: steep, sheer

    barathrum –ī n.: pit, chasm, abyss

    Pēnīos –īī m.: river that flows through the vale of Tempe in Thessaly, and its eponymous river-god

    Cyllēnius –a –um: of or near Mt. Cyllene, in Arcadia; an epithet of Pheneus

    siccō siccāre siccāvī siccātus: dry, drain

    ēmulgeō –mulgēre –muslī –mulsum: milk; draw off

    pinguis pingue: fath, rich

    palūs –ūdis f.: swamp

    fodiō fodere fōdī fossum: pierce; dig

    medulla medullae f.: the marrow of the bones; the interior, inside, seat of the emotions

    falsiparens –entis: having a pretended father; falsely fathered

    Amphitryōniadēs –ae m.: Hercules, descendant of Amphitryon

    Stymphālius –a –um: of Stymphalus, a territory in NE Arcadia, Greece

    mōnstrum mōnstrī n.: portent, prodigy, apparition; monster; a monstrous act, attrocity

    sagitta sagittae f.: arrow

    percellō percellere perculī perculsum: strike down, kill

    dēterior dēterior dēterius; dēterior –ius; dēterrimus –a –um: worse

    iānua iānuae f.: door to a house, other building, or heaven

    Hēbē –ēs f.: daughter of Zeus and Hera, goddess of youth, married to Hercules after his apotheosis

    virginitās –ātis f.: virginity

    indomitus –a –um: untamed; indomitable; violent

    sērus –a –um: late

    nāta (gnāta) –ae f.: daughter

    nepōs nepōtis m.: grandson, descendant

    avītus –a –um: of a grandfather; ancestral

    testor –ārī –ātus sum: well-attested; signed in the presence of witnesses

    tabula tabulae f.: a flat piece of wood; a wax-coated writing tablet; pl., account books

    impius –a –um: wicked, irreligious, without pietas

    dērīdeō –rīdēre –rīsī –rīsus: laughable, ridiculous

    gentīlis –is m.: a member of the same gens, i.e., a distant relative

    suscitō suscitāre suscitāvī suscitātus: rouse, dislodge

    cānus –a –um: white, whitened

    volturius –iī m.: vulture

    niveus –a –um: snowy, white

    columbus columbī m.: a male or cock pigeon

    compar paris f.: wife, mate

    improbus –a –um: morally unsound, wicked, flagrant, shameless; wanton

    ōsculum –ī n.: kiss

    mordeō mordēre momordī morsus: bite

    dēcerpō –ere –sī –tus: pluck off, snatch

    rōstrum rōstrī n.: the snout or muzzle of an animal; the beak of a bird or ship

    praecipuē: peculiarly, especially

    multivolus –a –um: promiscuous, lusting after many, amorous

    flāvus –a –um: yellow, gold-colored, blonde

    conciliō conciliāre conciliāvī conciliātus: unite, join; attract, endear, win over, obtain

    gremium gremi(ī) n.: lap

    circumcursō –āre –āvī –ātum: run around

    illinc: from there

    Cupīdō –inis m.: desire; object of desire (as term of affection); Cupid or Eros, companion of Venus/Aphrodite, personification of sexual desire

    crocinus –a –um: made of saffron; saffron yellow

    tunica tunicae f.: tunic, a standard garment worn by both sexes

    etsī: conj., although

    contentus –a –um: satisfied

    verēcundus –a –um: scrupulous; modest, honorable, restrained, seemly

    fūrtum fūrtī n.: theft; any sneaky act

    (h)era –ae f.: a woman in relation to her sevants; mistress, i.e., the woman or goddess one serves (as opp. to a kept woman)

    stultus –a –um: stupid, foolish

    molestus –a –um: troublesome, annoying

    Iūnō Iūnōnis f.: Juno, consort of Jupiter, identified with Gk. Hera

    caelicola –ae m./f.: an inhabitan of heaven, god or goddess

    concoquō concoquere concōxī concoctus: cook down; digest; tolerate, stomach

    omnivolus –a –um: that desires all, all-desiring

    Iuppiter Iovis m.: Juppiter or Zeus, chief of the Olympian gods; by metonymy, the weather, wind, sky

    atquī or atquīn: conj., but; moreover

    tremulus –a –um: shaky, trembling; shaking (voluntarily, as one dandling an infant)

    paternus –a –um: of a father; paternal

    fragrō fragrāre fragrāvī fragrātus: fragrant, redolent, sweet-smelling

    Assyrius –a –um: Assyrian; (by extension) Asiatic, oriental

    odor –ōris m.: smell, odor, fragrance

    furtīvus –a –um: secret, furtive

    mīrus –a –um: extraordinary, remarkable

    mūnusculum –ī n.: a small gift or favor

    dēmō dēmere dēmpsī dēmptus: remove, take away

    notō notāre notāvī notātus: mark, stain

    scaber –bra –brum: rough, scabrous from disease, scabbed

    robigō (rub–) robiginis f.: rust; blight

    Themis –is f.: Greek goddess associated with justice

    prīmō (prīmīs): at first, in the first place; at the beginning

    vīvus –a –um: living, alive

    article Nav
    Next
    Previous