Navigatio Brendani

[11]     Erat hōra quārta quandō tenuērunt portum īnsulae. Cum autem sexta vēnerat, coepērunt cantāre turmae simul, dīcentēs: [12] “Deus misereātur nostrī” usque in fīnem, et “Deus, in adiūtōrium meum intende”; similiter et tertium psalmum “Crēdidī propter,” et ōrātiōnem suprā; [13] similiter ad hōram nōnam aliōs trēs psalmōs: “Dē profundīs,” et “Ecce, quam bonum,” “Laudā Hierusalem”; [14] cantābant ad vesperās: “Tē decet ymnus, Deus, in Syon,” “Benedic, anima mea, Dominō,” “Domine, Deus meus,” et tertium psalmum: “Laudāte, puerī, Dominum,” et Quīndecim Gradūs cantābant sedendō.

[15]     Cum autem perfīnīssent illum cantum, statim obumbrāvit illam īnsulam nūbēs mīrae clāritātis, sed nōn poterant vidēre quae anteā vīderant, prae spissitūdine nūbis. [16] Attamen audiēbant vōcēs canentium praedictum carmen sine intermissiōne usque ad vigiliās mātūtīnās. [17] Coepērunt turmae cantāre, dīcentēs: “Laudāte Dominum dē caelīs”; deinde: “Cantātē Dominō”; tertium: “Laudāte Dominum in sānctīs eius.” [18] Post haec cantābant duodecim psalmōs per ōrdinem psaltēriī.

[5] Appropinquābant ergō ad praedictam īnsulam usque dum nāvis stetit in lītore. [6] Erat illa īnsula mīrae plānitiae, in tantum ut illīs vidērētur aequālis marī, sine arboribus aut aliquid quod ā ventō movērētur. Valdē erat spatiōsa, tamen cooperta scaltīs albīs et purpureīs. [7] Ibique vīdērunt trēs turmās, sīcut vir Deī praedīxerat; nam inter turmam et turmam spatium erat quasi iactus lapidis dē fundā. [8] Et semper ībant hūc atque illūc, et ūna turma cantābat standō in ūnō locō, dīcēns “Ībunt sānctī dē virtūte in virtūtem, et vidēbunt Deum deōrum in Syon.” [9] Dum ūna turma perfīniēbat illum versiculum, alia turma stābat et incipiēbat cantāre carmen praedictum, et ita faciēbant sine cessātiōne. [10] Erat autem prīma turma puerōrum in vestibus candidissimīs, et secunda in iacinctīnīs vestibus, et tertia turma in purpureīs dalmaticīs.

[1]     Quādam vērō diē vīdērunt īnsulam longē ab illīs. Dīxit sānctus Brendānus: “Vidētis illam īnsulam?” Aiunt illī: “Vidēmus.” [2] Dīcit illīs: “Trēs populī sunt in illā īnsulā: populus puerōrum, et populus iuvenum, tertius vērō populus seniōrum. Porrō ūnus ex frātribus vestrīs illīc peregrīnābitur.” [3] Frātrēs interrogābant quisnam esset ex eīs. Cum autem persevērāssent in illā sententiā, et vīdisset illōs trīstēs, ait: “Iste est ille frāter quī permānsūrus est ibi.” [4] Fuit autem praedictus frāter ūnus ex tribus frātribus quī subsecūtī sunt sānctum Brendānum dē suō monastēriō, dē quibus praedīxerat frātribus anteā, quandō ascendērunt nāvim dē patriā suā.

[25]      Frātrēs vērō ībant vidēre quod dīxerat vir Deī dē illā bēluā. Cum autem vēnissent ad locum ubi erat cadāver anteā, nihil invēnērunt nisi tantum ossa. [26] Reversī sunt cōnfestim ad virum Deī, dīcentēs: “Abbā, sīcut dīxistī, ita est.” [27] Quibus ille ait: “Sciō, fīliolī, quia voluistis mē probāre sī vērum dīxī annōn. [28] Aliud signum dīcam vōbīs: portiō cuiusdam piscis hāc nocte veniet illūc, et crās reficiēminī inde.”

[29]     Sequentī vērō diē exiērunt frātrēs ad locum, et invēnērunt sīcut vir Deī praedīxerat, et attulērunt quantum poterant portāre. [30] Ait illīs venerābilis pater: “Ista dīligenter observāte sale conditā: inde habēbitis necessitātem. [31] Faciet enim Dominus serēnum tempus hodiē et crās et post crās, et cessābit impetus maris et flūctuum; posteā proficīscēminī dē locō istō.”

[32]     Trānsāctīs autem diēbus praedictīs, praecēpit sānctus Brendānus suīs frātribus onerāre nāvim et utrēs implēre atque alia vāscula, herbās ac rādīcēs ad suum opus colligere, [33] quia praedictus pater, postquam fuit sacerdōs, nihil gustāvit, in quā spīritus vītae esset, dē carne. [34] Onerātīs omnibus in nāvim, et vēlīs extēnsīs, profectī sunt contrā septentriōnālem plāgam.

[17]     Cum autem fēcissent secundum praeceptum virī Deī, ac mīsissent omnia ūtēnsilia in tentōrium, dīxit sānctus Brendānus frātribus suīs: [18] “Accipite stīpendia vestra dē illā bēluā, ut sufficiat vōbīs per trēs mēnsēs: hāc enim nocte erit illud cadāver dēvorātum ā bēstiīs.” [19] Ita usque ad vesperās asportābant carnēs, quantum eīs opus erat, secundum mandātum sānctī patris.

[20]     At vērō frātrēs, cum haec omnia perfēcissent, dīxērunt: “Abbā, quōmodo possumus hīc vīvere sine aquā?” [21] Quibus ipse ait: “Numquid difficilius est Deō vōbīs tribuere aquam quam vīctum? [22] Īte igitur contrā merīdiānam plāgam īnsulae istīus, et inveniētis fontem lūcidissimum et herbās multās ac rādīcēs, [23] et inde mihi dispendia sūmite secundum mēnsūram.” Et invēnērunt omnia sīcut vir Deī praedēstināvit. [24] Mānsit ergō ibi sānctus Brendānus trēs mēnsēs, quia erat tempestās in marī et ventus fortissimus et inaequālitās āeris, dē pluviā et grandine.

[8]      Hīs fīnītīs tribus versibus, ecce ingēns bēlua, ab occidente, iuxtā illōs trānsībat obviam alterī bēstiae; quae statim irruit bellum contrā illam, ita ut ignem ēmīsisset ex ōre suō. [9] At vērō senex frātribus suīs ait: “Vidēte, fīliolī, magnālia Redēmptōris nostrī; vidēte oboedientiam bēstiārum creātōrī suō. [10] Modo expectātē fīnem reī: nihil enim ingeret nōbīs haec pugna malī, sed prō glōriā Deī reputābitur.” [11] Hīs dictīs, misera quae persequēbātur famulōs Chrīstī interfecta est in trēs partēs cōram illīs, et altera reversa est, post victōriam, quō ībat.

[1]     Venerābilis autem pater cum suīs sodālibus nāvigāvit in ōceanum, et ferēbātur per quadrāgintā diēs nāvis. [2] Quādam vērō diē, appāruit illīs bēstia immēnsae magnitūdinis post illōs ā longē, quae iactābat dē nāribus spūmās, et sulcābat undās vēlōcissimō cursū, quasi ad illōs dēvorandōs. [3] Cum hoc frātrēs vīdērunt, ad Dominum clāmābant, dīcentēs: “Lībera nōs, Domine, nē nōs dēvoret ista bēlua!” [4] Sānctus vērō Brendānus cōnfortābat illōs, dīcēns: “Nōlīte expavēscere, minimae fideī. [5] Deus, quī est semper noster dēfēnsor, ipse nōs līberābit dē ōre istīus bēstiae et dē cēterīs perīculīs.”

[6]     At vērō cum appropinquāsset illīs, antecēdēbant undae mīrae altitūdinis usque ad nāvim dumtaxat. Frātrēs magis ac magis timēbant. [7] Venerābilis quoque senex, extēnsīs manibus in caelum, dīxit: “Domine, līberā servōs tuōs, sīcut līberāstī Dāvīd dē manū Goliae gigantis. < Domine, līberā nōs, sīcut līberāstī †.> Domine, līberā nōs, sīcut līberāstī Iōnam dē potestāte cētī magnī.”

[36]     Porrō praedictus prōcūrātor, fīnītā refectiōne, dīxit: “Deō adiuvante, revertar ad vōs, in diē adventūs Sānctī Spīritūs super apostolōs, cum dispendiīs vestrīs.” [37] Acceptā benedictiōne sānctī patris et omnium quī cum eō erant, reversus est in locum suum. Porrō venerābilis pater mānsit ibīdem praedictōs diēs. [38] Cōnsummātīs itaque diēbus fēstīs, sānctus Brendānus frātribus suīs praecēpit praeparāre nāvigium et implēre vāscula ex fonte. [39] Ducta iam nāvis ad mare, ecce praedictus socius cum nāvī onerātā ēscīs ad frātrēs vēnit. [40] Cumque haec omnia posuisset in nāviculā sānctī virī, ōsculātīs omnibus, reversus est unde vēnerat.

[29]     Cum autem resēdissent ad mēnsam, ecce praedicta avis resēdit in prōrā nāviculae, extēnsīs ālīs strepidantibusque sīcut sonitum organī magnī. [30] Tunc vir Deī agnōvit quia illa voluit sibi indicāre aliquid. Ait namque eadem avis: [31] “Deus prōposuit vōbīs quātuor loca per quātuor tempora usque dum fīniantur septem annī peregrinatiōnis vestrae, idest: [32] in Coenā Dominī cum vestrō prōcūrātōre, quī praesēns est omnī annō; in dorsō bēluae Paschā celebrābitis; nōbīscum fēsta Paschālia usque in octāvās Pentēcostēn; apud familiam Ailbēī Nātīvitātem Dominī celebrābitis. [33] Post septem annōs, antecēdentēs magnae ac dīversae perīclitātiōnēs, vōbīs inveniētis Terram Reprōmissiōnis Sānctōrum quam quaeritis, et ibi habitābitis quadrāgintā diēbus; et posteā redūcet vōs Deus ad terram nātīvitātis vestrae.” [34] Sānctus pater, ut audīvit, prōstrāvit sē ad terram cum frātribus suīs, referēns grātiās et laudēs suō creātōrī. [35] Cum haec perfīnīsset venerābilis senex, avis reversa est in locum suum.

[24]     Appropinquantibus autem ad portum dēstinātum ipsīus īnsulae, omnēs avēs cantābant, quasi ūnā vōce, dīcentēs: “Salūs Deō nostrō, sedentī super thronum, et agnō.” [25] Et iterum: “Deus Dominus, et inlūxit nōbīs. Cōnstituite diem sōlemnem in condēnsīs usque ad cornū altāris.” [26] Tam vōcibus quam ālīs resonābant diū, quasi dīmidium hōrae, usque dum sānctus pater cum suā sānctā familiā, et omnibus quae erant in nāvī dēlātīs, resēdit in tentōriō suō. [27] Ibi quoque cum suīs famulīs celabrāvit fēsta Paschālia usque ad octāvās Pentēcostēn. [28] Praedictus namque prōcūrātor vēnit ad illōs, sīcut praedīxerat, in diē Dominicō octāvīs Paschae, portāns sēcum omnia alimōnia quae ad ūsum vītae hūmānae pertinēbant.