Navigatio Brendani

[34]     Similiter, ad tertiam hōram, istum versiculum: “Psallite Deō nostrō, psallite, psallite rēgī nostrō, psallite sapienter.” [35] Ad sextam: “Inlūmina, Domine, vultum tuum super nōs, et miserēre nostrī.” [36] Ad nōnam, psallēbant: “Ecce quam bonum et quam iocundum habitāre frātrēs in ūnum.” [37] Ita diē et nocte avēs reddēbant Dominō laudēs. Igitur sānctus Brendānus usque in octāvum diem reficiēbat frātrēs suōs fēstīvitāte paschālī.

[38]     Cōnsummātīs itaque diēbus fēstīs, dīxit: “Accipiāmus dē istō fonte stīpendia, quia usque modo nōn fuit nōbīs opus, nisi ad manūs et pedēs lavāre.” [39] Hīs dictīs, ecce praedictus vir, cum quō anteā fuērunt trīduānum ante Pascha, quī distribuit illīs alimōnia paschālia, vēnit ad illōs cum suā nāvī plēnā vīctū et pōtū. [40] Ablātīsque omnibus dē nāvī cōram sānctō patre, locūtus est ad illōs īdem vir dīcēns:

[28]     Tunc sānctus Brendānus ait frātribus suīs: “Reficite corpora vestra, quia hodiē animae nostrae dīvīnā refectiōne satiātae sunt.” [29] Fīnītā iam coenā, coepērunt opus Deī peragere. Hīs omnibus fīnītis, vir Deī et quī cum eō erant dedērunt corporibus quiētem usque ad tertiam vigiliam noctis. [30] Ēvigilāns vērō, vir Deī coepit suscitāre frātrēs suōs ad vigiliās noctis sānctae, incipiēns illum versiculum: “Domine, labia mea aperiēs.”

[31]     Fīnītā iam sententiā sānctī virī, omnēs avēs ālīs et ōre resonābant, dīcentēs: “Laudāte Dominum, omnēs angelī eius; laudātē eum, omnēs virtūtēs eius.” [32] Similiter et ad vesperās per spatium hōrae semper cantābant. Cum autem aurōra refulsit, coepērunt cantāre: [33] “Et sit splendor Dominī Deī nostrī super nōs” aequālī modulātiōne et longitūdine psallendī, sīcut et in mātūtīnīs laudibus.

[20]     “Vagāmur per dīversās partēs āeris et firmāmentī et terrārum, sīcut aliī spīritūs quī mittuntur; [21] sed in sānctīs diēbus atque Dominicīs accipimus corpora tālia quae tū vidēs, et commorāmur hīc, laudāmusque nostrum creātōrem. [22] Tū autem cum tuīs frātribus habēs ūnum annum in tuō itinere; adhūc restant sex. [23] Ubi hodiē celebrāstī Pascha, ibi omnī annō celebrābis, et posteā inveniēs quae posuistī in corde tuō, idest Terram Reprōmissiōnis Sānctōrum.” [24] Cum haec dīxisset, levāvit sē dē prōrā illa avis, et coepit volāre ad aliās.

[25]     Cum autem vespertīna hōra appropinquāsset, coepērunt omnēs quae in arbore erant, quasi ūnā vōce, cantāre, percutientēs latera sua atque dīcentēs: [26] “Tē decet ymnus, Deus, in Syon, et tibi reddētur vōtum in Hierusalem.” [27] Et semper reciprocābant praedictum versiculum quasi per spatium ūnīus hōrae; et vidēbātur virō Deī et illīs quī cum eō erant illa modulātiō et sonus ālārum quasi carmen plānctūs, prō suāvitāte.

[13]     Cum haec dīxisset intrā sē atque resēdisset, ecce ūna ex illīs avibus volābat dē arbore—et sonābant ālae eius sīcut tintinnābulum—contrā nāvim ubi vir Deī sedēbat. [14] Quae sēdit in summitāte prōrae et coepit extendere ālās quasi signō laetitiae et placidō vultū aspicere sānctum patrem. [15] Statimque agnōvit vir Deī quia Deus recordātus esset dēprecātiōnum eius; tunc ait ad avem: [16] “Sī nūntius Deī es, nārrā mihi: unde sunt istae avēs, aut prō quā rē illārum collēctiō hīc sit?”

[17]      Quae statim ait: “Nōs sumus dē illā magnā ruīnā antīquī hostis, sed nōn peccandō aut cōnsēnsū sumus; sed, ubi fuimus creātī, per lāpsum illīus cum suīs satellibus contigit et nostra ruīna. [18] Deus autem noster iūstus est et vērāx: per suum magnum iūdicium mīsit nōs in istum locum. [19] Poenās nōn sustinēmus: praesentiam Deī possumus vidēre; tantum aliēnāvit nōs ā cōnsortiō aliōrum quī stetērunt.

[6]     Dīxit sānctus Brendānus: “Ecce, Dominus noster Iēsus Chrīstus nōbīs dedit locum ad manendum in suā sānctā resurrēctiōne.” [7] Et addidit: “Sī nōn habuissēmus alia dispendia, exceptō istō fonte, sufficere crēdō nōbīs ad vīctum et ad pōtum illum.”

[8]     Erat autem super illum fontem arbor mīrae lātitūdinis in gīrum, nōn nimis altitūdinis, cooperta avibus candidissimīs. In tantum cooperuērunt illam ut folia et rāmī eius minimē vidērentur. [9] Cum haec vīdisset vir Deī, coepit intrā sē cōgitāre et tractāre quidnam esset, aut quae causa fuisset, ut tanta multitūdō avium potuisset esse in ūnā collēctiōne.

[10]    In tantum sibi erat taedium ut effūdisset lacrimās, prōvolūtīs genibus, atque dēprecāsset Deum, dīcēns: [11] “Deus, cognitor incognitōrum et revēlātor absconditōrum omnium, tū scīs angustiam cordis meī: [12] dēprecor tuam maiestātem, ut mihi peccātōrī dignēris per tuam magnam misericordiam revēlāre tuum sēcrētum, quod modo videō prae oculīs meīs. Nōn dignitātis aut meritī praesūmō, sed clēmentiae tuae.”

[1]     Cum autem nāvigāssent iuxtā illam īnsulam ubi erant per trīduum anteā, et vēnissent ad summitātem illīus contrā occidentem, [2] vīdērunt aliam īnsulam, prope sibi iūnctam, interveniente fretō nōn magnō, herbōsam valdē et nemorōsam, plēnamque flōribus; coepērunt quaerere portum per circuitum īnsulae. [3] Porrō nāvigantibus contrā merīdiānam plāgam eiusdem īnsulae, invēnērunt rīvulum vergentem in mare; ibi nāvim ad terram mīsērunt.

[4]     Ascendentibus illīs dē nāvī, praecēpit Sānctus Brendānus ut nāvim per fūnēs contrā alveum flūminis trāxissent, quantum plūs potuissent. [5] Erat autem illud flūmen tam lātum sīcut et lātitūdō illīus nāvis. Praedictus pater sedēbat in nāvī; et ita fēcērunt per spatium ūnīus mīliāriī, usque dum ad fontem vēnerant eiusdem flūminis.

[8]     Frātrēs vērō coepērunt currere ad nāvim, dēprecantēs patrōcinium sānctī patris. Pater singulōs manibus trahēbat intus; [9] relictīs omnibus quae portābant in illam īnsulam, coepērunt nāvigāre. Porrō illa īnsula ferēbātur in ōceanum; immō poterant vidēre ignem ārdentem super duo mīliāria.

[10]      Sānctus Brendānus nārrāvit frātribus quid hoc esset, dīcēns: “Frātrēs, admīrāminī quod fēcit haec īnsula?” [11] Aiunt: “Admīrāmur valdē, necnōn et ingēns pavor penetrāvit nōs.” [12] Quī dīxit illīs: “Fīliolī, nōlīte expavēscere: Deus enim revēlāvit mihi hāc nocte per vīsiōnem sacrāmentum huius reī. [13] Īnsula nōn est, ubi fuimus, sed piscis, prior omnium natantium in ōceanō. Quaerit semper suam caudam ut simul iungat capitī, et nōn potest, prae longitūdine. Quī habet nōmen Iascōnius.”

[1]     Cum autem vēnissent ad aliam īnsulam, coepit illa nāvis stāre, antequam portum illīus potuissent tenēre. [2] Sānctus Brendānus praecēpit frātribus exīre dē nāvī, in mare, et ita fēcērunt; tenēbantque nāvim ex utrāque parte cum fūnibus, usque dum ad portum vēnit. [3] Erat autem illa īnsula petrōsa sine ūllā herbā. Silva rāra erat ibi, et in lītore illīus nihil dē arēnā fuit. [4] Porrō pernoctantibus in ōrātiōnibus et in vigiliīs frātribus forīs nāvim, vir Deī sedēbat intus: sciēbat enim quālis erat illa īnsula; tamen nōluit indicāre, nē fuissent perterritī.

[21] Interrogābat quoque sānctus Brendānus illum, quōmodo potuissent ovēs esse tam magnae, sīcut ibi vīsae sunt: erant enim maiōrēs quam bovēs. [22] Cui ille dīxit: “Nēmō colligit lac dē ovibus in hāc īnsulā, nec hiemps distringit illās, sed in pāscuīs semper commorantur diē noctūque: ideōque maiōrēs sunt hīc quam in vestrīs regiōnibus.” [23] Profectīque sunt ad nāvim et coepērunt nāvigāre, datā benedictiōne vicissim.

[13]     Sānctus Brendānus, ēlevātō illō dē terrā et datō ōsculō, dīxit: “Fīlī, Dominus noster Iēsus Chrīstus prōposuit nōbīs locum, ubi celebrāre possumus sānctam suam resurrēctiōnem.” [14] Cui ait praedictus vir: “Pater, hīc celebrābitis istud Sabbatum Sānctum; vigiliās vērō et missās crās in illā īnsulā, quam vōs vidētis, prōposuit vōbīs Deus celebrāre suae resurrēctiōnis.” [15] Dum haec dīxisset, coepit obsequium famulōrum Deī et omnia quae necessāria erant in crāstinum praeparāre.

[16]     Fīnītīs omnibus et allātīs nāvī, dīxit ad sānctum Brendānum praedictus vir: [17] “Vestra nāvicula nōn potest amplius portāre. Ego vōbīs trānsmittam post octo diēs quae vōbīs necessāria sunt dē cibō et dē pōtū usque in Pentēcostēn.” [18] Sānctus Brendānus dīxit: “Unde tū nōstī ubi erimus post octo diēs?” [19] Cuī ait: “Hāc nocte eritis in illā īnsulā quam vōs vidētis prope, et crās usque in sextam hōram. [20] Posteā nāvigābitis ad aliam īnsulam, quae est nōn longē ab istā īnsulā contrā occidentālem plāgam, quae vocātur Paradīsus Avium, ibique manēbitis usque in octāvās Pentēcostēn.”