Navigatio Brendani

[1]     Quādam diē vīdērunt īnsulam nōn longē ab illīs; cumque coepissent nāvigāre ad illam īnsulam, subvēnit illīs prōsper ventus in adiūtōrium, ut nōn labōrāssent plūs quam vīrēs poterant sustinēre. [2] Cumque nāvis stetisset in portū, praecēpit vir Deī omnēs exīre forās; ipse autem ēgressus est post illōs.

[3]      Cumque coepissent circuīre illam īnsulam, vīdērunt aquās largissimās mānāre ex dīversīs fontibus plēnās piscibus. Dīxit sānctus Brendānus frātribus suīs: [4] “Faciāmus hīc opus dīvīnum; sacrificēmus Deō agnam immaculātam, quia hodiē est Coena Dominī.” Et ibi mānsērunt usque in Sabbatum Sānctum Paschae.

[5]      Perambulantēs autem illam īnsulam, invēnērunt dīversōs gregēs ovium ūnīus colōris, idest albī, ita ut nōn possent ultrā vidēre terram, prae multitūdine ovium. [6] Convocātīs frātribus suīs, sānctus Brendānus dīxit illīs: “Accipite quae sunt necessāria ad diem fēstum dē grege.” [7] Frātrēs vērō festīnābant, secundum mandātum virī Deī, ad gregem: quī statim accēpērunt dē grege ūnam ovem.

[1]     Igitur frātrēs cum sānctō Brendānō vēnērunt ad lītus eiusdem īnsulae ubi erat illōrum nāvis. [2] Ascendentibus illīs nāvim, occurrit illīs iuvenis, portāns cophinum plēnum pānibus et amphoram aquae, quī dīxit eīs: [3] “Sūmite benedictiōnem dē manū frātris vestrī. Restat enim longum iter usque dum inveniātis cōnsōlātiōnem; tamen nōn dēficiet vōbīs pānis neque aqua, ab istō diē usque in Pascha.” [4] Acceptā benedictiōne coepērunt nāvigāre in ōceanum; semper per biduānās reficiēbant. Itaque per dīversa loca ōceanī ferēbātur nāvis.

[6]      Ēlevantēs sē frātrēs ā terrā, ēlevātōque frātre ā praedictō sānctō patre, ecce vīdērunt Aethiopum parvulum salīre dē sīnō suō et ululantem vōce magnā, dīcēns: [7] “Cūr mē, vir Deī, iactās dē meā habitātiōne, in quā habitāvī septem annōs, et facis mē aliēnārī ab hērēditāte meā?” [8] Sānctus Brendānus ad hanc vōcem dīxit: “Praecipiō tibi in nōmine Dominī nostrī Iēsu Chrīstī ut nūllum hominem laeseris usque ad diem iūdiciī.”

[9]     Iterum conversus vir Deī ad praedictum frātrem ait: “Sūme corpus et sanguinem Dominī, quia anima tua modo ēgrediētur dē corpore. [10] Hīc etenim habēbis locum sepultūrae tuae. Ēn frāter tuus, quī vēnit tēcum dē monastēriō nostrō, in īnfernō habet locum sepultūrae.” [11] Itaque, acceptā eucharistiā, anima frātris ēgressa est dē corpore, suscepta ab angelīs lūcis, videntibus frātribus. Corpus autem eius conditum est in eōdem locō ā praedictō sānctō patre.

[1]     Post haec sānctus Brendānus cum suīs sociīs coepit iter agere et frātribus dīcere: “Vidēte nē aliquis ex vōbīs aliquid dē substantiā istīus īnsulae tollat sēcum.” [2] At illī omnēs respondērunt: “Absit, pater, ut aliquid fūrtī violet nostrum iter.” [3] Tunc sānctus Brendānus dīxit: “Ecce, frāter noster, quem praedīxī vōbīs heri, habet frēnum argenteum in sinū suō, quem hāc nocte trādidit sibi diabolus.”

[4]     Cum haec audīsset praedictus frāter, iactāvit illum frēnum dē sinū suō, et cecidit ante pedēs virī Deī, dīcēns: “Peccāvī, pater, ignōsce! Ōra prō animā meā, nē pereat.” [5] Confestim omnēs simul prōsternēbant sē ad terram, dēprecantēs Dominum prō animā frātris.

[26]      Cum autem frātrēs obdormīssent, vīdit sānctus Brendānus opus diabolī, īnfantem Aethiopum, habentem frēnum in manū et iocantem ante frātrem praedictum. Statim sānctus Brendānus surrēxit et coepit ōrāre, pernoctāns usque ad diem. [27] Iam vērō manē, cum frātrēs ad opus Deī festīnāssent, ut—post hoc—iter ēgissent ad nāvim, ecce appāruit mēnsa parāta sīcut et prīdiē. Ita per trēs diēs et trēs noctēs praeparāvit Deus prandium servīs suīs.

[20]     Illa domus, in quā residēbant, erat quasi īnserta per parietēs, in circuitū, dē appendentibus vāsculīs dīversī generis metallī, frēnīs et cornibus circumdatīs argentō.

[21]     Tunc sānctus Brendānus dīxit ministrō suō, quī solēbat pānem appōnere frātribus: “Fer prandium quod nōbīs Deus mīsit.” [22] Quī statim surrēxit: invēnit mēnsam positam, et linteāmina, et pānēs singulōs mīrī candōris, et piscēs.

[23]      Cum allāta fuissent omnia, benedīxit sānctus Brendānus prandium et dīxit frātribus suīs: “Quī dat ēscam omnī carnī, cōnfitēminī Deō caelī.” [24] Residēbant igitur frātrēs et magnificābant Deum. Similiter dē pōtū, quantum volēbant. [25] Fīnīta iam coena, et opus Deī perfīnītum, dīxit praedictus vir: “Requiēscite: ecce singula lectula et bene strāta. Opus est vōbīs ut repausētis membra vestra ex labōre nimiō nāvigiī vestrī.”

[13]      Cum vērō omnēs ascendissent dē nāvī et stetissent forīs in terrā, praecēpit sānctus Brendānus ut nihil dē suppellectilī tulissent dē nāvī forās. [14] Porrō ambulantibus per rīpās maris, occurit illīs canis per quandam sēmitam, et venit ad pedēs sānctī Brendānī, sīcut solent canēs venīre ad pedēs dominōrum suōrum. [15] Tunc sānctus Brendānus dīxit frātribus suīs: “Nōnne bonum nūntium dōnāvit nōbīs Deus? Sequiminī eum.” [16] Tunc sānctus Brendānus cum frātribus suīs secūtī sunt canem usque ad oppidum.

[17]      Intrantibus autem oppidum, vīdērunt aulam magnam ac strātam lectulīs et sedīlibus, aquamque ad pedēs lavandōs. [18] Cum autem resēdissent, praecēpit sānctus Brendānus suīs sociīs, dīcēns: “Cavēte, frātrēs, nē Satanas perdūcat vōs in temptātiōnem. [19] Videō illum suādentem ūnum ex tribus frātribus, quī post nōs vēnērunt dē nostrō monastēriō, dē fūrtō pessimō. Ōrāte prō animā eius: nam carō eius trādita est in potestātem Satanae.”

[9] Sānctus Brendānus, cum haec vīdisset, dīxit: “Nōlīte facere: stultum est enim quod agitis, quandō Deus nōn vult nōbīs ostendere portum intrandī, et vultis rapīnam facere. [10] Dominus Iēsus Chrīstus post trēs diēs ostendet servīs suīs portum et locum manendī, ut reficiantur corpora vexātōrum.”

[11] Cum autem circuīrent per trēs diēs illam īnsulam, tertiā diē, circā hōram nōnam, invēnērunt portum ubi erat aditus ūnīus nāvis. [12] Et statim surrēxit sānctus Brendānus et benedīxit introitum. Erat namque petra incīsa ex utrāque parte, mīrae altitūdinis, sīcut mūrus.

[5] Reficiēbant autem semper ad vesperam. Aliquandō ventum habēbant; tamen ignōrābant ex quā parte veniēbat aut in quam partem ferēbātur nāvis. [6] Cōnsummātīs iam quadrāgintā diēbus et omnibus dispendiīs quae ad vīctum pertinēbant, appāruit illīs quaedam īnsula ex parte septentriōnālī, valdē saxōsa et alta.

[7] Cum autem appropinquāssent ad lītus illīus, vīdērunt rīpam altissimam sīcut mūrum, et dīversōs rīvulōs dēscendentēs dē summitāte īnsulae, fluentēs in mare. [8] Tamen minimē poterant invenīre portum ubi stetisset nāvis. Frātrēs enim vexātī erant valdē dē fame et sitī; singulī vērō accēpērunt vāscula ut aliquid dē aquā potuissent sūmere.

[1] Ascendit Sānctus Brendānus in nāvim. Extēnsīsque vēlīs coepērunt nāvigāre contrā sōlstitium aestīvāle. [2] Habēbant autem prōsperum ventum: nihil fuit eīs opus nāvigāre nisi tenēre vēla. Post quīndecim vērō diēs cessāvit ventus, et coepērunt nāvigāre usque dum vīrēs eōrum dēfēcērunt.

[3] Cōnfestim sānctus Brendānus coepit illōs cōnfortāre atque admōnēre, dīcēns: “Frātrēs, nōlīte formīdāre: Deus enim noster adiūtor est et nautor et gubernātor atque guberna. [4] Mittite intus omnēs rēmigēs et gubernam; tantum dīmittite vēla extēnsa, et faciat Deus sīcut vult dē servīs suīs et dē suā nāvī.”