σὸς δέ που ἔκφυγε κῆρας ἀδελφεὸς ἠδʼ ὑπάλυξεν
ἐν νηυσὶ γλαφυρῇσι· σάωσε δὲ πότνια Ἥρη.
ἀλλʼ ὅτε δὴ τάχʼ ἔμελλε Μαλειάων ὄρος αἰπὺ
ἵξεσθαι, τότε δή μιν ἀναρπάξασα θύελλα515
πόντον ἐπʼ ἰχθυόεντα φέρεν βαρέα στενάχοντα,
ἀγροῦ ἐπʼ ἐσχατιήν, ὅθι δώματα ναῖε Θυέστης
τὸ πρίν, ἀτὰρ τότʼ ἔναιε Θυεστιάδης Αἴγισθος.
ἀλλʼ ὅτε δὴ καὶ κεῖθεν ἐφαίνετο νόστος ἀπήμων,
ἂψ δὲ θεοὶ οὖρον στρέψαν, καὶ οἴκαδʼ ἵκοντο,520
ἦ τοι ὁ μὲν χαίρων ἐπεβήσετο πατρίδος αἴης
καὶ κύνει ἁπτόμενος ἣν πατρίδα· πολλὰ δʼ ἀπʼ αὐτοῦ
δάκρυα θερμὰ χέοντʼ, ἐπεὶ ἀσπασίως ἴδε γαῖαν.
τὸν δʼ ἄρʼ ἀπὸ σκοπιῆς εἶδε σκοπός, ὅν ῥα καθεῖσεν
Αἴγισθος δολόμητις ἄγων, ὑπὸ δʼ ἔσχετο μισθὸν525
χρυσοῦ δοιὰ τάλαντα· φύλασσε δʼ ὅ γʼ εἰς ἐνιαυτόν,
μή ἑ λάθοι παριών, μνήσαιτο δὲ θούριδος ἀλκῆς.
βῆ δʼ ἴμεν ἀγγελέων πρὸς δώματα ποιμένι λαῶν.
αὐτίκα δʼ Αἴγισθος δολίην ἐφράσσατο τέχνην·
κρινάμενος κατὰ δῆμον ἐείκοσι φῶτας ἀρίστους530
εἷσε λόχον, ἑτέρωθι δʼ ἀνώγει δαῖτα πένεσθαι.
αὐτὰρ ὁ βῆ καλέων Ἀγαμέμνονα, ποιμένα λαῶν,
ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν, ἀεικέα μερμηρίζων.
τὸν δʼ οὐκ εἰδότʼ ὄλεθρον ἀνήγαγε καὶ κατέπεφνεν
δειπνίσσας, ὥς τίς τε κατέκτανε βοῦν ἐπὶ φάτνῃ.535
οὐδέ τις Ἀτρεΐδεω ἑτάρων λίπεθʼ οἵ οἱ ἕποντο,
οὐδέ τις Αἰγίσθου, ἀλλʼ ἔκταθεν ἐν μεγάροισιν.
ὣς ἔφατʼ, αὐτὰρ ἐμοί γε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ,
κλαῖον δʼ ἐν ψαμάθοισι καθήμενος, οὐδέ νύ μοι κῆρ
ἤθελʼ ἔτι ζώειν καὶ ὁρᾶν φάος ἠελίοιο.540
αὐτὰρ ἐπεὶ κλαίων τε κυλινδόμενός τε κορέσθην,
δὴ τότε με προσέειπε γέρων ἅλιος νημερτής·
μηκέτι, Ἀτρέος υἱέ, πολὺν χρόνον ἀσκελὲς οὕτω
κλαῖʼ, ἐπεὶ οὐκ ἄνυσίν τινα δήομεν· ἀλλὰ τάχιστα
πείρα ὅπως κεν δὴ σὴν πατρίδα γαῖαν ἵκηαι.545
ἢ γάρ μιν ζωόν γε κιχήσεαι, ἤ κεν Ὀρέστης
κτεῖνεν ὑποφθάμενος, σὺ δέ κεν τάφου ἀντιβολήσαις.
ὣς ἔφατʼ, αὐτὰρ ἐμοὶ κραδίη καὶ θυμὸς ἀγήνωρ
αὖτις ἐνὶ στήθεσσι καὶ ἀχνυμένῳ περ ἰάνθη,
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων·550
τούτους μὲν δὴ οἶδα· σὺ δὲ τρίτον ἄνδρʼ ὀνόμαζε,
ὅς τις ἔτι ζωὸς κατερύκεται εὐρέι πόντῳ
ἠὲ θανών· ἐθέλω δὲ καὶ ἀχνύμενός περ ἀκοῦσαι.
notes
512 σὸς … ἀδελφεὸς: Agamemnon.
514 Μαλειάων ὄρος: Cape Maleas, the southeastern-most promontory of the Peloponnese, known for its dangerous seas. See 3.287. Agamemnon must have been blown off course in the storm.
516 βαρέα: “heavily,” adverbial.
516 στενάχοντα: agrees with μιν.
517 ἀγροῦ ἐπ᾽ ἐσχατιήν: probably meaning the border of the territory of Argos.
520 οὖρον στρέψαν: “turned the wind,” that is, made it favorable.
522 κύνει: unaugmented impf.
522 ἣν: possessive adj.
525 ὑπὸ .. ἔσχετο: “promised,” tmesis > ὑπίσχομαι.
525 μισθὸν: “as payment,” pred.
526 μή ἑ λάθοι: ἑ (“him”) must refer to the watchman, and the subject of λάθοι must be Agamemnon: “lest he (Agamemnon) slip past him (the watchman)…”
526 παριών: “passing by” > πάρειμι [2].
527 ἀγγελέων: fut. act. ptc., expressing purpose.
531 εἷσε λόχον: “he laid an ambush” (LSJ ἵζω I.1).
531 ἑτέρωθι: “on the other side” of the palace.
532 καλέων: fut. act. ptc., expressing purpose.
533 ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν: datives of instrument with βῆ.
534 τὸν: Agamemnon.
535 κατέκτανε: gnomic aor. (Smyth 1931), preceded by the generalizing Homeric τε.
536 λίπεθ᾽: ἐλίπετο, “survive” (LSJ λείπω Β.I.3).
536 οἱ: dat. masc. sing. pron.
537 ἔκταθεν: 3rd pl. aor. pass. indic. > κτείνω.
541 κυλινδόμενός: “wallowing” (LSJ κυλίνδω II.2).
541 κορέσθην: 1st sing. aor. pass. indic. > κορέννυμι.
544 οὐκ ἄνυσίν τινα δήομεν: “we will find no accomplishment” (“it will accomplish nothing”). The verb δήομεν is present with a future significance.
546 μιν: Aegisthus.
546 κεν Ὀρέστης / κτεῖνεν: “Orestes might have killed him,” κεν + aor., expressing past potential (Smyth 1784).
547 τάφου: either the funeral itself or the funeral feast. Gen., with ἀντιβολέω.
547 κεν … ἀντιβολήσαις: potential opt.
552 τρίτον ἄνδρ᾽ … / ὅς τις ἔτι ζωὸς: in 4.496, Proteus says two Achaean leaders died during their return home (δύο μοῦνοι ἀπόλοντο). In 498, he says that one is still alive (εἷς δ᾽ ἔτι που ζωὸς). That second line is answered here.
553 ἠὲ θανών: This line is inconsistent with Proteus’s words in 4.496–98, since he explicitly says that the third man is alive.