ὣς ἔφατʼ, αὐτὰρ ἐμοί γε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ,
οὕνεκά μʼ αὖτις ἄνωγεν ἐπʼ ἠεροειδέα πόντον
Αἴγυπτόνδʼ ἰέναι, δολιχὴν ὁδὸν ἀργαλέην τε.
ἀλλὰ καὶ ὣς μύθοισιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
ταῦτα μὲν οὕτω δὴ τελέω, γέρον, ὡς σὺ κελεύεις.485
ἀλλʼ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,
ἢ πάντες σὺν νηυσὶν ἀπήμονες ἦλθον Ἀχαιοί,
οὓς Νέστωρ καὶ ἐγὼ λίπομεν Τροίηθεν ἰόντες,
ἦέ τις ὤλετʼ ὀλέθρῳ ἀδευκέι ἧς ἐπὶ νηὸς
ἠὲ φίλων ἐν χερσίν, ἐπεὶ πόλεμον τολύπευσεν.490
ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μʼ αὐτίκʼ ἀμειβόμενος προσέειπεν·
Ἀτρεΐδη, τί με ταῦτα διείρεαι; οὐδέ τί σε χρὴ
ἴδμεναι, οὐδὲ δαῆναι ἐμὸν νόον· οὐδέ σέ φημι
δὴν ἄκλαυτον ἔσεσθαι, ἐπὴν ἐὺ πάντα πύθηαι.
πολλοὶ μὲν γὰρ τῶν γε δάμεν, πολλοὶ δὲ λίποντο·495
ἀρχοὶ δʼ αὖ δύο μοῦνοι Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων
ἐν νόστῳ ἀπόλοντο· μάχῃ δέ τε καὶ σὺ παρῆσθα.
εἷς δʼ ἔτι που ζωὸς κατερύκεται εὐρέι πόντῳ.
Αἴας μὲν μετὰ νηυσὶ δάμη δολιχηρέτμοισι.
Γυρῇσίν μιν πρῶτα Ποσειδάων ἐπέλασσεν500
πέτρῃσιν μεγάλῃσι καὶ ἐξεσάωσε θαλάσσης·
καί νύ κεν ἔκφυγε κῆρα καὶ ἐχθόμενός περ Ἀθήνῃ,
εἰ μὴ ὑπερφίαλον ἔπος ἔκβαλε καὶ μέγʼ ἀάσθη·
φῆ ῥʼ ἀέκητι θεῶν φυγέειν μέγα λαῖτμα θαλάσσης.
τοῦ δὲ Ποσειδάων μεγάλʼ ἔκλυεν αὐδήσαντος·505
αὐτίκʼ ἔπειτα τρίαιναν ἑλὼν χερσὶ στιβαρῇσιν
ἤλασε Γυραίην πέτρην, ἀπὸ δʼ ἔσχισεν αὐτήν·
καὶ τὸ μὲν αὐτόθι μεῖνε, τὸ δὲ τρύφος ἔμπεσε πόντῳ,
τῷ ῥʼ Αἴας τὸ πρῶτον ἐφεζόμενος μέγʼ ἀάσθη·
τὸν δʼ ἐφόρει κατὰ πόντον ἀπείρονα κυμαίνοντα.510
ὣς ὁ μὲν ἔνθʼ ἀπόλωλεν, ἐπεὶ πίεν ἁλμυρὸν ὕδωρ.
notes
482 ἄνωγεν: goes with infinitive.
484 καὶ ὥς: "even so" (LSJ ὥς D.Aa.2).
489 ἧς: “his,” possessive adj.
492 με ταῦτα: double acc., with διείρεαι. For double accusative with verbs of asking, see Smyth 1628.
492 διείρεαι: 2nd sing. pres. act. indic. > διείρομαι.
493 δαῆναι: aor. act. infin. > δάω.
493 οὐδέ … φημι … : “I don’t think …,” introducing an accusative-infinitive construction of indirect discourse.
494 ἄκλαυτον: “without tears” (act.) rather than “unlamented” (pass.).
494 ἐπήν: ἐπεί + ἄν, "when/after"
495 δάμεν: 3rd pl. aor. pass. indic. > δαμάζω.
497 μάχῃ: “at the battle,” dative of place (Smyth 1531).
499 Αἴας: “Locrian Ajax.”
500 Γυρῇσίν … / πέτρῃσιν: the location of the “Gyraean Rocks” is uncertain, possibly off Mykonos. The dative follows ἐπέλασσεν, “brought (him) to” (LSJ πελάζω B).
501 θαλάσσης: the genitive is governed by the prepositional prefix ἐξ– in ἐξεσάωσε.
502 κεν: introducing the apodosis of a past contrary-to-fact conditional.
502 Ἀθήνῃ: dative of agent (“hated by Athena”) or interest (“hateful to Athena”).
503 μέγ(α): adverbial.
503 ἀάσθη: “acted recklessly,” 3rd sing. aor. pass. indic. > ἀάω. Object is Poseidon.
504 φῆ … φυγέειν: “he said that he escaped …” Because the subject of the infinitive is the same as that of the introductory verb (φῆ = ἔφη), the infinitive has no accusative subject.
507 ἤλασε: “struck” (LSJ ἐλαύνω II.2).
507 ἀπὸ … ἔσχισεν: “split,” tmesis > ἀποσχίζω.
508 τὸ μὲν …, τὸ δὲ τρύφος: “part (of the rock) …, and the part broken off …”
509 τῷ: with ἐφεζόμενος, with τρύφος (the broken and fallen part of the rock) as antecedent.
510 τὸν δ᾽ ἐφόρει: τὸν (“him”) is Ajax, and the subject of the verb is the rock.
vocabulary
ἀτάρ: but, yet
κατακλάω κατακλάσω κατέκλασα – κατακέκλασμαι κατεκλάσθην: to break
φίλος –η –ον: friend; loved, beloved, dear
ἦτορ τό: the heart
οὕνεκα: on which account, wherefore
αὖθις: back, back again
ἀνώγω: to command, order
ἠεροειδής –ές: cloudy, dark
πόντος –ου ὁ: the sea
Αἴγυπτόνδε: to Egypt
δολιχός –ή –όν: long
ἀργαλέος –α –ον: painful, troublous, grievous
μῦθος –ου ὁ: word, speech
ἀμείβω ἀμείψω ἤμειψα ἤμειφα ἤμειμμαι ἠμείφθην: to respond
προσεῖπον (aor. 2 of προσαγορεύω and προσφωνέω); Εp. προσέειπον: to speak to one, address, accost485
τελέω τελῶ or τελέσω ἐτέλεσα τετέλεκα τετέλεσμαι ἐτελέσθην: to complete, fulfil, accomplish
γέρων –οντος ὁ: an old man (in apposition as adj., old)
ἄγε: come! come on! well!
ἀτρεκής –ές: real, genuine
καταλέγω καταλέξω κατέλεξα κατείλοχα κατείλεγμαι κατελέχθην: recount, tell at length and in order
ἀπήμων –ον gen. –ονος: unharmed, unhurt
Ἀχαιός –ά –όν: Achaian
Νέστωρ –ορος ὁ: Nestor, the aged king of Pylos, son of Neleus and Chloris, was ruling over the third generation of men when he joined the expedition against Troy
Τροίαθεν: from Troy
ὄλλυμι ὀλῶ ὤλεσα (or ὠλόμην) ὀλώλεκα (or ὄλωλα) ––– –––: to destroy, make an end of
ὄλεθρος –ου ὁ: ruin, destruction, death
ἀδευκής –ές: not sweet, bitter, cruel
ἑός ἑή ἑόν: his, her own
τολυπεύω τολυπεύσω ἐτολύπευσα: to wrap up, wind off490
Ἀτρείδης –ου ὁ: son of Atreus
διείρομαι – – – – –: to question closely
δάω δαήσω ἐδάην δεδάηκα: to learn, acquire practical knowledge of; to teach
νόος νόου ὁ: mind, perception
δήν: long, for a long while
ἄκλαυστος –ον: without tears, unlamented
ἐπήν = ἐπεὶ ἄν: when, after
δαμάζω δαμάσω ἐδάμασα δεδάμακα δεδάμασμαι/δέδμημα ἐδαμάσθην/ἐδμήθην: to overpower, tame, conquer, subdue495
ἀρχός –οῦ ὁ: a leader, chief, commander
χαλκοχίτων –ωνος: brass-clad
νόστος –ου ὁ: a return home
ζωός (Ion. ζώς) –ή –όν: alive, living
κατερύκω κατερύξω κατέρυξα/κατήρυξα/κατερύκακον/κατηρύκακον: to hold back, detain
εὐρύς –εῖα –ύ: wide, broad
Αἴᾱς Αἴαντος ὁ: the son of Oileus, king of the Locrians, who is also called the Lesser Ajax
δολιχήρετμος –ον: long-oared
Γυραί –ῶν αἱ: the Gyraean rocks500
μιν: him, her, it
Ποσειδῶν –ῶνος ὁ: Poseidon, god of the sea
ἐπελαύνω ἐπελῶ ἐπήλασα ἐπελήλακα ἐπελήλαμαι ἐπηλάθην: to drive upon
πέτρα –ας ἡ: a rock, ledge
ἐκσώζω/ἐκσῴζω ἐκσώσω ἐξέσωσα ἐκσέσωκα ἐκσέσωσμαι ἐξεσώθην: preserve from danger, keep safe
ἐκφεύγω ἐκφεύξομαι ἔκφυγον ἐκφεύγα ––– –––: to flee out
κήρ κηρός ἡ: doom, death, fate (LSJ Κήρ)
ἔχθω ––– ––– ––– ––– –––: to hate
Ἀθηνᾶ –ᾶς ἡ: Athena, goddess of war
ὑπερφίαλος –ον: overbearing, overweening, arrogant
ἐκβάλλω ἐκβαλῶ ἐξέβαλον ἐκβέβληκα ἐκβέβλημαι ἐξεβλήθην: to throw
ἀάω ἀάσω ἄασα – – ἀάσθην: to hurt, damage
ἄρα: particle: 'so'
ἀέκητι: against one's will
λαῖτμα –ατος τό: the depth
κλύω ––– κέκλυκα ––– ––– –––: to hear505
αὐδάω (ηὔδων) αὐδήσω ηὔδησα ηὔδηκα ηὔδημαι ηὔδάθην: to speak
τρίαινα –ας ἡ: a trident
στιβαρός –ά –όν: strong, sturdy
σχίζω σχίσω ἔσχισα ἔσχισμαι ἐσχίσθην: to split, cleave
αὐτόθι: on the spot, there
τρύφος –ους τό: that which is broken off, a piece
ἐμπίπτω ἐμπεσοῦμαι ἐμέπεσον ἐμπέπτωκα ––– –––: to fall in
ἐφέζομαι ––– ––– ––– ––– –––: to sit upon
φορέω φορέσω/φορήσω ἐφόρεσα/ἐφόρησα πεφόρηκα πεφόρημαι ἐφορήθην: to bear510
ἀπείρος –ον: boundless
κυμαίνω κυμανῶ ἐκύμανα: to rise in waves, swell
ἁλμυρός –ά –όν: salt, briny