οὐδʼ ἄρα Πηνελόπεια πολὺν χρόνον ἦεν ἄπυστος675
μύθων, οὓς μνηστῆρες ἐνὶ φρεσὶ βυσσοδόμευον·
κῆρυξ γάρ οἱ ἔειπε Μέδων, ὃς ἐπεύθετο βουλὰς
αὐλῆς ἐκτὸς ἐών· οἱ δʼ ἔνδοθι μῆτιν ὕφαινον.
βῆ δʼ ἴμεν ἀγγελέων διὰ δώματα Πηνελοπείῃ·
τὸν δὲ κατʼ οὐδοῦ βάντα προσηύδα Πηνελόπεια·680
κῆρυξ, τίπτε δέ σε πρόεσαν μνηστῆρες ἀγαυοί;
ἦ εἰπέμεναι δμῳῇσιν Ὀδυσσῆος θείοιο
ἔργων παύσασθαι, σφίσι δʼ αὐτοῖς δαῖτα πένεσθαι;
μὴ μνηστεύσαντες μηδʼ ἄλλοθʼ ὁμιλήσαντες
ὕστατα καὶ πύματα νῦν ἐνθάδε δειπνήσειαν·685
οἳ θάμʼ ἀγειρόμενοι βίοτον κατακείρετε πολλόν,
κτῆσιν Τηλεμάχοιο δαΐφρονος· οὐδέ τι πατρῶν
ὑμετέρων τὸ πρόσθεν ἀκούετε, παῖδες ἐόντες,
οἷος Ὀδυσσεὺς ἔσκε μεθʼ ὑμετέροισι τοκεῦσιν,
οὔτε τινὰ ῥέξας ἐξαίσιον οὔτε τι εἰπὼν690
ἐν δήμῳ, ἥ τʼ ἐστὶ δίκη θείων βασιλήων·
ἄλλον κʼ ἐχθαίρῃσι βροτῶν, ἄλλον κε φιλοίη.
κεῖνος δʼ οὔ ποτε πάμπαν ἀτάσθαλον ἄνδρα ἐώργει.
ἀλλʼ ὁ μὲν ὑμέτερος θυμὸς καὶ ἀεικέα ἔργα
φαίνεται, οὐδέ τίς ἐστι χάρις μετόπισθʼ ἐυεργέων.695
τὴν δʼ αὖτε προσέειπε Μέδων πεπνυμένα εἰδώς·
αἲ γὰρ δή, βασίλεια, τόδε πλεῖστον κακὸν εἴη.
ἀλλὰ πολὺ μεῖζόν τε καὶ ἀργαλεώτερον ἄλλο
μνηστῆρες φράζονται, ὃ μὴ τελέσειε Κρονίων·
Τηλέμαχον μεμάασι κατακτάμεν ὀξέι χαλκῷ700
οἴκαδε νισόμενον· ὁ δʼ ἔβη μετὰ πατρὸς ἀκουὴν
ἐς Πύλον ἠγαθέην ἠδʼ ἐς Λακεδαίμονα δῖαν.
ὣς φάτο, τῆς δʼ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ,
δὴν δέ μιν ἀμφασίη ἐπέων λάβε· τὼ δέ οἱ ὄσσε
δακρυόφι πλῆσθεν, θαλερὴ δέ οἱ ἔσχετο φωνή.705
ὀψὲ δὲ δή μιν ἔπεσσιν ἀμειβομένη προσέειπε·
κῆρυξ, τίπτε δέ μοι πάϊς οἴχεται; οὐδέ τί μιν χρεὼ
νηῶν ὠκυπόρων ἐπιβαινέμεν, αἵ θʼ ἁλὸς ἵπποι
ἀνδράσι γίγνονται, περόωσι δὲ πουλὺν ἐφʼ ὑγρήν.
ἦ ἵνα μηδʼ ὄνομʼ αὐτοῦ ἐν ἀνθρώποισι λίπηται;710
τὴν δʼ ἠμείβετʼ ἔπειτα Μέδων πεπνυμένα εἰδώς·
οὐκ οἶδʼ ἤ τίς μιν θεὸς ὤρορεν, ἦε καὶ αὐτοῦ
θυμὸς ἐφωρμήθη ἴμεν ἐς Πύλον, ὄφρα πύθηται
πατρὸς ἑοῦ ἢ νόστον ἢ ὅν τινα πότμον ἐπέσπεν.
ὣς ἄρα φωνήσας ἀπέβη κατὰ δῶμʼ Ὀδυσῆος.715
notes
675 οὐδ'... ἄπυστος: double negative.
675 πολὺν χρόνον: accusative of extent of time (Smyth 1582).
678 ἐκτὸς ... ἔνδοθι: preposition with gen. (LSJ ἐκτός 1).
679 ἀγγελέων: fut. ptc., expressing purpose.
681 πρόεσαν: 3rd pl. aor. act. indic. > προίημι.
682 εἰπέμεναι: infinitive of purpose: “(did they send you forth) to order …?” The construction with the verb is: “to order (dat.) to (infin.)” (LSJ εἶπον III).
684 μὴ μνηστεύσαντες …/ … δειπνήσειαν: “never again may they come wooing and consorting; let this, here and now, be their last and final meal” (Stanford). A three-part wish, compressed into two aorist circumstantial participles and an optative of wish.
687 κτῆσιν: “possessions,” collective sing. (LSJ κτῆσις II.2).
688 κατακείρετε: Penelope switches to second person to address the suitors.
689 ἔσκε: 3rd. sing. imperf. act. indic. > εἰμί (Smyth 526).
689 μεθ'ὑμετέροισι τοκεῦσιν: "among your fathers." The suitor's fathers would've been Odysseus' peers.
690 τινὰ ῥέξας ἐξαίσιον: “doing anything lawless to anyone.” The construction with the verb is “to do (acc. of thing) to (acc. of person)” (LSJ ῥέζω A.I.3).
690 τι: understand ἐξαίσιον.
691 ἥ τ᾽ ἐστὶ δίκη: “and this is the custom ….,” taking ἥ as a demonstrative, or “which is the custom…” taking this as a generalizing relative clause, with Odysseus’s actions as the andecedent, and the relative pronoun assimilated to the gender of δίκη.
692 κ᾽ ἐχθαίρῃσι … κε φιλοίη: potential opts. The subject is either Odysseus or, generally, a king.
693 ἐώργει: “did,” 3rd sing. plupf. act. indic. > ἔρδω. The construction (as in 690) is: “did (acc. of thing) to (acc. of person)” (LSJ ἔρδω).
695 χάρις … ἐυεργέων: “gratitude for good deeds,” genitive of cause (Smyth 1405).
697 αἲ γὰρ: εἰ γὰρ, introducing an optative of wish.
699 μὴ τελέσειε: negative optative of wish.
701 μετὰ πατρὸς ἀκουὴν: μετά, “in search of” (LSJ μετά C.I.2), goes with ἀκουὴν, and πατρὸς is an objective genitive.
703 αὐτοῦ: “right there.”
703 λύτο: 3rd sing. aor. pass. indic. (Epic form) > λύω. γούνατα καὶ φίλον ἦτορ both serve as subjects.
704 ἐπέων: redundant after ἀμφασίη.
705 πλῆσθεν: 3rd pl. aor. pass. indic. > πίμπλημι, with the dual subject τὼ ὄσσε.
705 οἱ: dative of possession.
705 ἔσχετο: "held back".
708 νηῶν ὠκυπόρων: gens., goverened by the ἐπι– in ἐπιβαινέμεν (“to go aboard”).
709 γίγνονται: Monro takes it as “serve as” (Merry-Riddell-Monro), but it can also be a metaphorical "to be".
710 ἦ ἵνα: introduces purpose clause as a response to τί on line 707.
710 μηδ᾽ ὄνομ᾽ αὐτοῦ: “not even his name.”
712 ὤρορεν: 3rd sing. aor. act. indic. > ὄρνυμι.
713 ἐφωρμήθη: 3rd sing. aor. pass. indic. > ἐφορμάω.
713 ἴμεν: pres. infin. > εἶμι.
713 πύθηται: aor. subj. > πυνθάνομαι, in a purpose clause after a past main verb (Smyth 2197).
vocabulary
ἄρα: particle: 'so'675
Πηνελόπεια –ας ἡ: Penelope, the daughter of Icarius, and wife of Odysseus
ἄπυστος –ον: uninformed, unaware
μῦθος –ου ὁ: word, speech
μνηστήρ –ῆρος ὁ: a suitor
φρήν φρενός ἡ: the heart, mind
βυσσοδομεύω – – – – –: to ponder, brood over
κῆρυξ –υκος ὁ: a herald, pursuivant, marshal, public messenger
οὗ, οἷ, ἕ and encl. οὑ, οἱ, ἑ: him, her, it; himself, herself, itself
Μέδων –οντος ὁ: Medon, a faithful herald in Ithaca
πεύθομαι -----: to inform, learn
αὐλή –ῆς ἡ: courtyard
ἐκτός: outside
ἔνδοθι: within, at home
μῆτις –ιος/–ιδος ἡ: plan, design
ὑφαίνω ὑφανῶ ὕφανα/ὕφηνα ὕφαγκα ὕφασμαι ὑφάνθην: to weave
δῶμα –ατος τό: a house
οὐδός –οῦ ὁ: a threshold
προσαυδάω προσαυδήσω προσηύδησα προσηύδηκα προσηύδημαι προσηυδήθην: to speak, address680
τίπτε: why? (τί ποτε)
προίημι προήσω προῆκα προεῖκα προεῖμαι προείθην: send forth, send forward
ἀγαυός –ή –όν: illustrious, noble
δμῳή –ής ἡ: an enslaved person, especially one taken in war
Ὀδυσσεύς –έως ὁ: Odysseus, king of Ithaca, hero of the Odyssey
σφεῖς: they
δαίς δαιτός ἡ: feast, banquet, meal
πένομαι – – – – –: to prepare
μνηστεύω μνηστεύσω ἐμνήστευσα μεμνήστευκα μεμνήστευμαι/ἐμνήστευμαι ἐμνηστεύθην: to woo, court, seek in marriage
ἄλλοθι: in/at another place
ὁμιλέω ὁμιλήσω ὡμίλησα ὡμίληκα ὡμίλημαι ὡμιλήθην: to be in company with, consort with
πύματος –η –ον: last685
ἐνθάδε: here, there
δειπνέω δειπνήσω ἐδείπνησα δεδείπνηκα δεδείπνημαι ἐδειπνήθην: to make a meal, dine
θαμά: often
ἀγείρω ἀγερῶ ἤγειρα ἀγήγερμαι ἠγέρθην: to bring together, gather together
βίοτος –ου ὁ: life, resources
κατακείρω κατακερῶ κατέκειρα κατακέκαρκα κατακέκαρμαι κατεκέρθην: to waste
κτῆσις –εως ἡ: possession, wealth
Τηλέμαχος –ου ὁ: Telemachus, the son of Odysseus and Penelope
δαίφρων –ον: fiery-hearted, warlike
πρόσθεν: before
οἷος –α –ον: such as, of what sort, how great
τοκεύς –έως ὁ: a parent
ῥέζω ῥέξω ἔρρεξα – – ἐρρέχθην: to do, act, deal690
ἐξαίσιος [–α] –ον: beyond what is ordained, lawless
ἐχθαίρω ἐχθαροῦμαι ἤχθηρα ––– ––– –––: to hate, detest
βροτός –οῦ ὁ: a mortal man
φιλέω φιλήσω ἐφίλησα πεφίλημαι ἐφιλήθην: to love, regard with affection
πάμπαν: wholly, altogether
ἀτάσθαλος –ον: presumptuous, reckless, arrogant
ἔρδω ἔρξω ἔρξα ἔοργα ––– –––: to do
ἀεικής –ές: unseemly, shameful
μετόπισθε: afterwards, later, in the future695
εὐεργής –ές: well-made
αὖτε: again
προσεῖπον (aor. 2 of προσαγορεύω and προσφωνέω); Εp. προσέειπον: to speak, address
πέπνυμαι (old Epic perf. pass. of πνέω with pres. sense): to be wise, be prudent
αἴ: if, if only
βασίλεια –ας ἡ: a queen
ἀργαλέος –α –ον: painful, troublous, grievous
τελέω τελῶ or τελέσω ἐτέλεσα τετέλεκα τετέλεσμαι ἐτελέσθην: to complete, fulfil, accomplish
Κρονίων –ωνος ὁ: son of Cronus
μάω – – – – –: to wish, strive, be eager700
κατακτείνω κατακτενῶ κατέκτεινα καταπέκτονα ––– –––: to kill, slay, murder
χαλκός –οῦ ὁ: copper, bronze
οἴκαδε: to one's home, home, homewards
νίσσομαι νίσομαι ἐνισάμην: to come
ἀκοή –ής ἡ: news, report, hearsay
Πύλος –ου ἡ: Pylos, a city in Messenian Elis
ἠγάθεος –α –ον: very divine, most holy
ἠδέ: and
Λακεδαίμων –ονος ἡ: Lacedaemon
δῖος –α –ον: godlike, divine
αὐτοῦ: at the very place, just here, just there
γόνυ γόνατος τό: the knee
φίλος –η –ον: friend; loved, beloved, dear
ἦτορ τό: the heart
δήν: long, for a long while
μιν: him, her, it
ἀμφασίη –ης ἡ: speechlessness
ὄσσε, τώ: the (two) eyes
δάκρυον –ου τό: a tear705
πίμπλημι πλήσω ἔπλησα πέπληκα πέπλησμαι ἐπλήσθην: to fill full of
θαλερός –ά –όν: blooming, fresh
ὀψέ: after a long time, late
ἀμείβω ἀμείψω ἤμειψα ἤμειφα ἤμειμμαι ἠμείφθην: to respond
οἴχομαι οἰχήσομαι ––– ––– ––– –––: to be gone, to have gone
χρεώ –οῦς ἡ: need, want
ὠκύπορος –ον: quick-going
ἐπιβαίνω ἐπιβήσομαι ἐπέβην ἐπιβέβηκα ––– –––: to go upon, embark
ἅλς ἁλός ὁ: the sea
περάω περάσω (or περῶ) ἐπέρασα πεπέρακα ––– –––: to pass through, traverse, cross
ὑγρός –ά –όν: wet, moist, running, fluid710
ὄρνυμι ὄρσω ὦρσα ὄρωρα ὀρώρεμαι –––: to stir, incite
ἐφορμάω ἐφορμήσω ἐφώρμησα ἐφώρμηκα ἐφώρμημαι ἐφωρμήθην: to stir up, rouse against
ὄφρα: in order that; as long as, until
ἑός ἑή ἑόν: his, her own
νόστος –ου ὁ: a return home
πότμος –ου ὁ: destiny, fate
ἐφέπω ἐφέψω ἔπεσπον ––– ––– –––: to face, encounter, follow
φωνέω φωνήσω ἐφώνησα πεφώνηκα πεφώνημαι ἐφωνήθην: to speak715
ἀποβαίνω ἀποβήσομαι ἀποέβην ἀποβέβηκα ––– –––: to go away, depart