τὸν δʼ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
Ἀτρεΐδη, μὴ δή με πολὺν χρόνον ἐνθάδʼ ἔρυκε.
καὶ γάρ κʼ εἰς ἐνιαυτὸν ἐγὼ παρὰ σοί γʼ ἀνεχοίμην595
ἥμενος, οὐδέ κέ μʼ οἴκου ἕλοι πόθος οὐδὲ τοκήων·
αἰνῶς γὰρ μύθοισιν ἔπεσσί τε σοῖσιν ἀκούων
τέρπομαι. ἀλλʼ ἤδη μοι ἀνιάζουσιν ἑταῖροι
ἐν Πύλῳ ἠγαθέῃ· σὺ δέ με χρόνον ἐνθάδʼ ἐρύκεις.
δῶρον δʼ ὅττι κέ μοι δοίης, κειμήλιον ἔστω·600
ἵππους δʼ εἰς Ἰθάκην οὐκ ἄξομαι, ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ
ἐνθάδε λείψω ἄγαλμα· σὺ γὰρ πεδίοιο ἀνάσσεις
εὐρέος, ᾧ ἔνι μὲν λωτὸς πολύς, ἐν δὲ κύπειρον
πυροί τε ζειαί τε ἰδʼ εὐρυφυὲς κρῖ λευκόν.
ἐν δʼ Ἰθάκῃ οὔτʼ ἂρ δρόμοι εὐρέες οὔτε τι λειμών·605
αἰγίβοτος, καὶ μᾶλλον ἐπήρατος ἱπποβότοιο.
οὐ γάρ τις νήσων ἱππήλατος οὐδʼ ἐυλείμων,
αἵ θʼ ἁλὶ κεκλίαται· Ἰθάκη δέ τε καὶ περὶ πασέων.
ὣς φάτο, μείδησεν δὲ βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος,
χειρί τέ μιν κατέρεξεν ἔπος τʼ ἔφατʼ ἔκ τʼ ὀνόμαζεν·610
αἵματός εἰς ἀγαθοῖο, φίλον τέκος, οἷʼ ἀγορεύεις·
τοιγὰρ ἐγώ τοι ταῦτα μεταστήσω· δύναμαι γάρ.
δώρων δʼ ὅσσʼ ἐν ἐμῷ οἴκῳ κειμήλια κεῖται,
δώσω ὃ κάλλιστον καὶ τιμηέστατόν ἐστιν·
δώσω τοι κρητῆρα τετυγμένον· ἀργύρεος δὲ615
ἔστιν ἅπας, χρυσῷ δʼ ἐπὶ χείλεα κεκράανται,
ἔργον δʼ Ἡφαίστοιο. πόρεν δέ ἑ Φαίδιμος ἥρως,
Σιδονίων βασιλεύς, ὅθʼ ἑὸς δόμος ἀμφεκάλυψε
κεῖσέ με νοστήσαντα· τεῒν δʼ ἐθέλω τόδʼ ὀπάσσαι.
ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,620
δαιτυμόνες δʼ ἐς δώματʼ ἴσαν θείου βασιλῆος.
οἱ δʼ ἦγον μὲν μῆλα, φέρον δʼ ἐυήνορα οἶνον·
σῖτον δέ σφʼ ἄλοχοι καλλικρήδεμνοι ἔπεμπον.
ὣς οἱ μὲν περὶ δεῖπνον ἐνὶ μεγάροισι πένοντο.
notes
595 κ(ε) … ἀνεχοίμην: “I would be content to,” with participle (LSJ ἀνἐχω C.II.4).
596 ἕλοι: 3rd sing. aor. act. opt. > αἱρέω.
598 ἀνιάζουσιν: “are distressed,” intransitive (LSJ ἀνιάζω II).
600 ὅττι: "whatever."
600 κειμήλιον: an object that can be stored in a treasury.
600 ἔστω: 3rd. sing. impera. subject is δῶρον.
603 ᾧ ἔνι: anastrophe.
603 μέν λωτὸς πολύς, ἐν δὲ κύπειρον: verb ἐστί is to be understood.
603 ἐν: adverbial (LSJ ἐν C).
603 κύπειρον: a type of hedge (Cyperus longus) often known as galingale.
606 καὶ μᾶλλον ἐπήρατος ἱπποβότοιο: "it is more beautiful (to us)." ἱπποβότοιο = genitive of comparison.
608 ἁλὶ κεκλίαται: “lie near the sea,” 3rd pl. pf. mid./pass. indic. > κλίνω (LSJ κλίνω II.5).
608 περὶ: “more so than.”
611 εἰς: 2nd sing., enclitic > εἰμί.
611 οἷ᾽ ἀγορεύεις: “because you say such things” (οἷα = ὅτι τοιαῦτα).
612 ταῦτα μεταστήσω: “I will change these things,” that is, I will give you a different gift in place of the horses.
614 ὃ: the antecedent (ἐκεῖνο) is omitted.
616 κεκράανται: “was finished,” 3rd pl. plupf. pass. indic. > κραίνω. The subject χείλεα is plural, but here refers to the “rim” of the bowl.
617 ἑ: “it,” that is, the krater.
618 ἀμφεκάλυψε: “received (acc.) as a guest” (literally, “surrounded”).
619 τεῒν: 2nd sing. dat. personal pron. ( = σοι).
vocabulary
Τηλέμαχος –ου ὁ: Telemachus, the son of Odysseus and Penelope
πέπνυμαι (old Epic perf. pass. of πνέω with pres. sense): to be wise, be prudent
ἀντίος –α or –ιη –ον: opposite, facing, in reply
αὐδάω (ηὔδων) αὐδήσω ηὔδησα ηὔδηκα ηὔδημαι ηὔδάθην: to speak
Ἀτρείδης –ου ὁ: son of Atreus
ἐνθάδε: here, to here
ἐρύκω ἐρύξω ἔρυξα/ἤρυξα/ἐρύκακον/ἠρύκακον: to keep in, hold back, restrain
ἐνιαυτός –οῦ ὁ: year595
ἀνέχω ἀνέξω (or ἀνσχήσω) ἀνέσχον ἀνέσχηκα ––– –––: to hold up; (mid.) endure, be content with
ἧμαι (or κάθημαι) ––– ––– ––– ––– –––: to be seated, sit
πόθος –ου ὁ: a longing, yearning, fond desire
τοκεύς –έως ὁ: a parent
αἰνός –ή –όν: terrible, strange
μῦθος –ου ὁ: word, speech
τέρπω τέρψω ἔτερψα ––– ––– ἐτάρφθην/ἐτέρφθην: to satisfy, delight, gladden, cheer
ἀνιάζω ––– ––– ––– ––– –––: to grieve, distress
ἑταῖρος –ου ὁ: a comrade, companion, mate
Πύλος –ου ἡ: Pylos, a city in Messenian Elis
ἠγάθεος –α –ον: very divine, most holy
δῶρον –ου τό : a gift, present600
κειμήλιον –ου τό: a treasure, heirloom
Ἰθάκη –ης ἡ: Ithaca, the home of Odysseus, an island on the West coast of Greece
ἄγαλμα –ατος τό: a glory, delight, honor
πεδίον –ου τό: a plain
ἀνάσσω ἀνάξω ἤναξα: to be lord, master, rule
εὐρύς –εῖα –ύ: wide, broad
λωτός –οῦ ὁ: the lotus
κύπειρον –ου τό: galingale, cyprus
πυρός –οῦ ὁ: wheat
ζειά –ᾶς ἡ: grain, spelt, a coarse wheat
ἰδέ: and
εὐρυφυής –ές: broad-growing
κρῖ τό: barley
λευκός –ή –όν: white
ἄρα: particle "so"605
δρόμος –ου ὁ: a racecourse
λειμών –ῶνος ὁ: a meadow
αἰγίβοτος –ον: grazed by goats
ἐπήρατος –ον: lovely, charming
ἱππόβοτος –ον: grazed by horses
ἱππήλατος –ον: fit for horsemanship
εὐλείμων –ον: with goodly meadows
ἅλς ἁλός ὁ: sea
κλίνω κλινῶ ἔκλινα κέκλικα κέκλιμαι ἐκλίνην/ἐκλίθην: to (cause to) lean
μειδάω μειδήσω ἐμείδησα: to smile
βοή –ῆς ἡ: shout, war cry
Μενέλαος –ου ὁ: Menelāus, son of Atreus and brother of Agamemnon, the husband of Helen
μιν: him, her, it610
καταρρέζω καταρρέξω κατέρεξα: to pat with the hand, to stroke, caress
φίλος –η –ον: friend; loved, beloved, dear
τέκος –ους τό: child
οἷος –α –ον: such as, alone
ἀγορεύω ἀγορεύσω ἠγόρευσα ἠγόρευκα ἠγόρευμαι ἠγορεύθην: to speak
τοιγάρ: so then, wherefore, therefore, accordingly
μεθίστημι μεταστήσω μετέστησα μεθέστηκα ––– μετεστάθην: change
τιμήεις –εσσα –εν: honoured, esteemed
κρατήρ (Ion. κρητήρ) –ῆρος ὁ: a mixing vessel615
τεύχω τεύξω ἔτευξα τέτευχα τέτυγμαι ἐτύχθην: to make, build
ἀργύρεος –α or –έη –ον: silver, of silver
χρυσός –οῦ ὁ: gold
χεῖλος –ους τό: lip, rim
κραίνω κρανῶ ἔκρανα ––– ––– ἐκράνθην: to accomplish, fufill, finish
Ἥφαιστος –ου ὁ: Hephaestus, god of crafting and metalworking
πόρω ––– ἔπορον ––– ––– –––: to furnish, offer
οὗ, οἷ, ἕ and encl. οὑ, οἱ, ἑ: him, her, it; himself, herself, itself
Φαίδιμος –ου ὁ: Phaedimus, king of the Sidonians
ἥρως ἥρωος ὁ: hero
Σιδών –ῶνος ἡ: Sidon, the principal city of the Phoenicians
ἑός ἑή ἑόν: his, her own
δόμος –ου ὁ: a house
ἀμφικαλύπτω ἀμφικαλύψω ἀμφεκάλυψα ἀμφικεκάλυφα ἀμφικεκάλυμμαι ἀμφεκαλύφθην: to cover all around, enwrap, enfold
ἐκεῖσε: thither, to that place
νοστέω νοστήσω ἐνόστησα νενόστηκα: to return home
ὀπάζω ὀπάσσω ὤπασα: to send with620
δαιτυμών –όνος ὁ: a guest (who brings his own portion)
δῶμα –ατος τό: a house
μῆλον –ου τό: sheep or goat
εὐήνωρ –ορος: glorious
οἶνος –ου ὁ: wine
σῖτος –ου ὁ: bread, food
σφεῖς: they
ἄλοχος –ου ἡ: a spouse, wife
καλλικρήδεμνος –ον: with beautiful headband
δεῖπνον –ου τό: dinner
μέγαρον –ου τό: a large room
πένομαι – – – – –: to prepare