τὸν δʼ αὖ Λαέρτης ἀπαμείβετο φώνησέν τε·
εἰ μὲν δὴ Ὀδυσεύς γε ἐμὸς πάϊς ἐνθάδʼ ἱκάνεις,
σῆμά τί μοι νῦν εἰπὲ ἀριφραδές, ὄφρα πεποίθω.
τὸν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·330
οὐλὴν μὲν πρῶτον τήνδε φράσαι ὀφθαλμοῖσι,
τὴν ἐν Παρνησῷ μʼ ἔλασεν σῦς λευκῷ ὀδόντι
οἰχόμενον· σὺ δέ με προΐεις καὶ πότνια μήτηρ
ἐς πατέρʼ Αὐτόλυκον μητρὸς φίλον, ὄφρʼ ἂν ἑλοίμην
δῶρα, τὰ δεῦρο μολών μοι ὑπέσχετο καὶ κατένευσεν.335
εἰ δʼ ἄγε τοι καὶ δένδρεʼ ἐϋκτιμένην κατʼ ἀλωὴν
εἴπω, ἅ μοί ποτʼ ἔδωκας, ἐγὼ δʼ ᾔτεόν σε ἕκαστα
παιδνὸς ἐών, κατὰ κῆπον ἐπισπόμενος· διὰ δʼ αὐτῶν
ἱκνεύμεσθα, σὺ δʼ ὠνόμασας καὶ ἔειπες ἕκαστα.
ὄγχνας μοι δῶκας τρισκαίδεκα καὶ δέκα μηλέας,340
συκέας τεσσαράκοντʼ· ὄρχους δέ μοι ὧδʼ ὀνόμηνας
δώσειν πεντήκοντα, διατρύγιος δὲ ἕκαστος
ἤην· ἔνθα δʼ ἀνὰ σταφυλαὶ παντοῖαι ἔασιν—
ὁππότε δὴ Διὸς ὧραι ἐπιβρίσειαν ὕπερθεν.
ὣς φάτο, τοῦ δʼ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ,345
σήματʼ ἀναγνόντος τά οἱ ἔμπεδα πέφραδʼ Ὀδυσσεύς.
ἀμφὶ δὲ παιδὶ φίλῳ βάλε πήχεε· τὸν δὲ ποτὶ οἷ
εἷλεν ἀποψύχοντα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς.
αὐτὰρ ἐπεί ῥʼ ἄμπνυτο καὶ ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη,
ἐξαῦτις μύθοισιν ἀμειβόμενος προσέειπε·350
Ζεῦ πάτερ, ἦ ῥα ἔτʼ ἔστε θεοὶ κατὰ μακρὸν Ὄλυμπον,
εἰ ἐτεὸν μνηστῆρες ἀτάσθαλον ὕβριν ἔτισαν.
νῦν δʼ αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα μὴ τάχα πάντες
ἐνθάδʼ ἐπέλθωσιν Ἰθακήσιοι, ἀγγελίας δὲ
πάντῃ ἐποτρύνωσι Κεφαλλήνων πολίεσσι.355
τὸν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
θάρσει, μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων.
ἀλλʼ ἴομεν προτὶ οἶκον, ὃς ὀρχάτου ἐγγύθι κεῖται·
ἔνθα δὲ Τηλέμαχον καὶ βουκόλον ἠδὲ συβώτην
προὔπεμψʼ, ὡς ἂν δεῖπνον ἐφοπλίσσωσι τάχιστα.360
ὣς ἄρα φωνήσαντε βάτην πρὸς δώματα καλά.
οἱ δʼ ὅτε δή ῥʼ ἵκοντο δόμους εὖ ναιετάοντας,
εὗρον Τηλέμαχον καὶ βουκόλον ἠδὲ συβώτην
ταμνομένους κρέα πολλὰ κερῶντάς τʼ αἴθοπα οἶνον.
notes
Odysseus gives proofs of his identity to his father.
331 οὐλὴν … τήνδε: “this wound here.”
332 τὴν … μ(ε) ἔλασεν: “which (a boar) struck me,” the verb takes a double accusative: an external object (με) and an internal object (τὴν = οὐλήν) (Smyth 1620).
333 προΐεις: 2nd sing. impf. act. indic. > προΐημι. Agrees with the principal subject, σύ.
335 μολών: “when he came,” aor. act. ptc. > βλώσκω, agreeing with the subject of the verbs ὑπέσχετο and κατένευσεν, Autolycus.
336 δένδρε(α) … / εἴπω, ἅ … : “let me tell you which trees …”
337 ᾔτεόν: “asked (acc. of person) for (acc. of thing)” > αἰτέω (Smyth 1628).
337 ἕκαστα: “each tree,” ἕκαστα δένδρεα.
338 ἐπισπόμενος: “following (you).”
338 διὰ … αὐτῶν: through these trees.
339 ἱκνεύμεσθα: 1st pl. impf. mid. indic. > ἱκνέομαι. For the –μεσθα ending, see Smyth 465d.
339 ὠνόμασας: “promised” (LSJ ὀνομάζω I.2).
343 ἀνὰ: “all over,” adverbial (LSJ ἀνά E).
344 ἐπιβρίσειαν: other commentators (Merry, Stanford, Russo/Heubeck) remark on the use of the optative (instead of subjunctive) here after a present tense (ἔασιν) in the main clause, suggesting as a solution that ἔνθα δʼ ἀνὰ σταφυλαὶ παντοῖαι ἔασιν is parenthetical and not directly connected to the general temporal clause. Smyth says that the optative is “rare” after a primary tense (Smyth 2415, erroneously citing 24.354 when this line, 24.344, is meant), but also notes that in conditional relative clauses the optative is sometimes used after a primary tense in “general statements” like this one (Smyth 2573).
345 τοῦ δʼ: of Laertes.
347 πήχεε: dual.
347 τὸν δὲ ποτὶ οἷ / εἷλεν: “took him (Laertes) to himself (Odysseus),” that is, Odysseus held onto his father.
352 ἔτισαν: “paid for (acc.).”
354 ἀγγελίας … / … ἐποτρύνωσι: “send urgent messages” (LSJ ἐποτρύνω 2).
357 μελόντων: 3rd pl. pres. act. imperat. > μέλω.
358 ἴομεν: short-vowel hortatory subj.
360 προὔπεμψ(α): aor., with augment contracted.
360 ὡς ἂν: introducing a purpose clause (Smyth 2201a).
361 βάτην: 3rd dual aor. act. indic. > βαίνω.