ὣς ἔφαθʼ, οἱ δʼ ὤρνυντο καὶ ἐν τεύχεσσι δύοντο,
τέσσαρες ἀμφʼ Ὀδυσῆʼ, ἓξ δʼ υἱεῖς οἱ Δολίοιο·
ἐν δʼ ἄρα Λαέρτης Δολίος τʼ ἐς τεύχεʼ ἔδυνον,
καὶ πολιοί περ ἐόντες, ἀναγκαῖοι πολεμισταί.
αὐτὰρ ἐπεί ῥʼ ἕσσαντο περὶ χροῒ νώροπα χαλκόν,500
ὤϊξάν ῥα θύρας, ἐκ δʼ ἤϊον, ἄρχε δʼ Ὀδυσσεύς.
τοῖσι δʼ ἐπʼ ἀγχίμολον θυγάτηρ Διὸς ἦλθεν Ἀθήνη
Μέντορι εἰδομένη ἠμὲν δέμας ἠδὲ καὶ αὐδήν.
τὴν μὲν ἰδὼν γήθησε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς·
αἶψα δὲ Τηλέμαχον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν·505
Τηλέμαχʼ, ἤδη μὲν τόδε γʼ εἴσεαι αὐτὸς ἐπελθών,
ἀνδρῶν μαρναμένων ἵνα τε κρίνονται ἄριστοι,
μή τι καταισχύνειν πατέρων γένος, οἳ τὸ πάρος περ
ἀλκῇ τʼ ἠνορέῃ τε κεκάσμεθα πᾶσαν ἐπʼ αἶαν.
τὸν δʼ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·510
ὄψεαι, αἴ κʼ ἐθέλῃσθα, πάτερ φίλε, τῷδʼ ἐπὶ θυμῷ
οὔ τι καταισχύνοντα τεὸν γένος, ὡς ἀγορεύεις.
ὣς φάτο, Λαέρτης δʼ ἐχάρη καὶ μῦθον ἔειπε·
τίς νύ μοι ἡμέρη ἥδε, θεοὶ φίλοι; ἦ μάλα χαίρω·
υἱός θʼ υἱωνός τʼ ἀρετῆς πέρι δῆριν ἔχουσιν.515
τὸν δὲ παρισταμένη προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη·
ὦ Ἀρκεισιάδη, πάντων πολὺ φίλταθʼ ἑταίρων,
εὐξάμενος κούρῃ γλαυκώπιδι καὶ Διὶ πατρί,
αἶψα μαλʼ ἀμπεπαλὼν προΐει δολιχόσκιον ἔγχος.
ὣς φάτο, καί ῥʼ ἔμπνευσε μένος μέγα Παλλὰς Ἀθήνη520
εὐξάμενος δʼ ἄρʼ ἔπειτα Διὸς κούρῃ μεγάλοιο,
αἶψα μάλʼ ἀμπεπαλὼν προΐει δολιχόσκιον ἔγχος,
καὶ βάλεν Εὐπείθεα κόρυθος διὰ χαλκοπαρῄου.
ἡ δʼ οὐκ ἔγχος ἔρυτο, διαπρὸ δὲ εἴσατο χαλκός,
δούπησεν δὲ πεσών, ἀράβησε δὲ τεύχεʼ ἐπʼ αὐτῷ.525
ἐν δʼ ἔπεσον προμάχοις Ὀδυσεὺς καὶ φαίδιμος υἱός,
τύπτον δὲ ξίφεσίν τε καὶ ἔγχεσιν ἀμφιγύοισι.
καί νύ κε δὴ πάντας ὄλεσαν καὶ ἔθηκαν ἀνόστους,
εἰ μὴ Ἀθηναίη, κούρη Διὸς αἰγιόχοιο,
ἤϋσεν φωνῇ, κατὰ δ᾽ἔσχεσθε λαὸν ἅπαντα.530
ἴσχεσθε πτολέμου, Ἰθακήσιοι, ἀργαλέοιο,
ὥς κεν ἀναιμωτί γε διακρινθῆτε τάχιστα.
ὣς φάτʼ Ἀθηναίη, τοὺς δὲ χλωρὸν δέος εἷλεν·
τῶν δʼ ἄρα δεισάντων ἐκ χειρῶν ἔπτατο τεύχεα,
πάντα δʼ ἐπὶ χθονὶ πῖπτε, θεᾶς ὄπα φωνησάσης·535
πρὸς δὲ πόλιν τρωπῶντο λιλαιόμενοι βιότοιο.
σμερδαλέον δʼ ἐβόησε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,
οἴμησεν δὲ ἀλεὶς ὥς τʼ αἰετὸς ὑψιπετήεις.
καὶ τότε δὴ Κρονίδης ἀφίει ψολόεντα κεραυνόν,
κὰδ δʼ ἔπεσε πρόσθε γλαυκώπιδος ὀβριμοπάτρης.540
δὴ τότʼ Ὀδυσσῆα προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη·
διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχανʼ Ὀδυσσεῦ,
ἴσχεο, παῦε δὲ νεῖκος ὁμοιΐου πολέμοιο,
μή πως τοι Κρονίδης κεχολώσεται εὐρύοπα Ζεύς.
ὣς φάτʼ Ἀθηναίη, ὁ δʼ ἐπείθετο, χαῖρε δὲ θυμῷ.545
ὅρκια δʼ αὖ κατόπισθε μετʼ ἀμφοτέροισιν ἔθηκεν
Παλλὰς Ἀθηναίη, κούρη Διὸς αἰγιόχοιο,
Μέντορι εἰδομένη ἠμὲν δέμας ἠδὲ καὶ αὐδήν.
notes
After a brief fight in which Laertes strikes Eupeithes with his spear, Athena concludes a truce between the two sides.
498 ἐν: “among them.”
499 ἀναγκαῖοι πολεμισταί: “forced by circumstances to be warriors.”
500 ἐκ … ἤϊον: “went out,” tmesis > ἔξειμι.
503 δέμας ἠδὲ καὶ αὐδήν: accusatives of respect.
506 εἴσεαι: “you will know how (not) to …,” 2nd sing. fut. mid. indic. > οἶδα. Complemented by μή τι καταισχύνειν (508).
506 ἐπελθών / … ἵνα: “coming to where …”
507 κρίνονται: “are proven in battle” (LSJ κρίνω II.1).
509 κεκάσμεθα: “have excelled in (dat.),” 1st pl. pf. mid. indic. > καίνυμαι.
511 τῷδʼ ἐπὶ θυμῷ: “in this spirit (of mine).”
514 τίς … ἡμέρη ἥδε: “what a day is this” Interrogative, but in spirit more of an exclamation.
515 ἀρετῆς πέρι: anastrophe.
515 δῆριν ἔχουσιν: “are vying with each other,” “are having a competition.”
519 προΐει: pres. act. imperat. > προΐημι.
521 εὐξάμενος: the subject shifts to Laertes.
522 προΐει: 3rd sing. impf. act. indic. > προΐημι.
524 ἡ: “this,” the helmet (ἡ κόρυς).
524 ἔρυτο: “ward off,” “protect against” > ἐρύομαι.
525 δούπησεν δὲ πεσών: the subject is Eupeithes.
526 ἐν … ἔπεσον: “fell upon (dat.),” tmesis > ἐμπίπτω.
528 κε: with an aorist, signaling the apodosis of a past contrary-to-fact (unreal) conditional.
528 ἔθηκαν: ἔθηκαν πάντας (obj.) ἀνόστους (pred.).
530 κατὰ … ἔσχεθε: “held back,” tmesis > κατέχω.
531 πτολέμου: genitive of separation after ἴσχεσθε (Smyth 1392).
535 θεᾶς ὄπα φωνησάσης: genitive absolute. ὄπα is a cognate accusative.
536 βιότοιο: gen., with λιλαιόμενοι (Smyth 1349).
538 ἀλεὶς: “collecting himself,” “gathring himself together,” masc. nom. sing. aor. act. ptc. > εἴλω (LSJ εἴλω B.I.2).
540 κὰδ … ἔπεσε: “it fell,” tmesis >καταπίπτω.
544 μή … κεχολώσεται: either (1) negative purpose clause with a short-vowel subjunctive, or (2) a rare use of the future indicative in a clause of fearing, “for fear lest …” (Smyth 2229).