τόφρα δὲ Λαέρτην μεγαλήτορα ᾧ ἐνὶ οἴκῳ365
ἀμφίπολος Σικελὴ λοῦσεν καὶ χρῖσεν ἐλαίῳ,
ἀμφὶ δʼ ἄρα χλαῖναν καλὴν βάλεν· αὐτὰρ Ἀθήνη
ἄγχι παρισταμένη μέλεʼ ἤλδανε ποιμένι λαῶν,
μείζονα δʼ ἠὲ πάρος καὶ πάσσονα θῆκεν ἰδέσθαι.
ἐκ δʼ ἀσαμίνθου βῆ· θαύμαζε δέ μιν φίλος υἱός,370
ὡς ἴδεν ἀθανάτοισι θεοῖς ἐναλίγκιον ἄντην·
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
ὦ πάτερ, ἦ μάλα τίς σε θεῶν αἰειγενετάων
εἶδός τε μέγεθός τε ἀμείνονα θῆκεν ἰδέσθαι.
τὸν δʼ αὖ Λαέρτης πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·375
αἲ γάρ, Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον,
οἷος Νήρικον εἷλον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
ἀκτὴν ἠπείροιο, Κεφαλλήνεσσιν ἀνάσσων,
τοῖος ἐών τοι χθιζὸς ἐν ἡμετέροισι δόμοισιν,
τεύχεʼ ἔχων ὤμοισιν, ἐφεστάμεναι καὶ ἀμύνειν380
ἄνδρας μνηστῆρας· τῷ κε σφέων γούνατʼ ἔλυσα
πολλῶν ἐν μεγάροισι, σὺ δὲ φρένας ἔνδον ἐγήθεις.
ὣς οἷ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον.
οἱ δʼ ἐπεὶ οὖν παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα,
ἑξείης ἕζοντο κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε·385
ἔνθʼ οἱ μὲν δείπνῳ ἐπεχείρεον, ἀγχίμολον δὲ
ἦλθʼ ὁ γέρων Δολίος, σὺν δʼ υἱεῖς τοῖο γέροντος,
ἐξ ἔργων μογέοντες, ἐπεὶ προμολοῦσα κάλεσσεν
μήτηρ γρηῦς Σικελή, ἥ σφεας τρέφε καί ῥα γέροντα
ἐνδυκέως κομέεσκεν, ἐπεὶ κατὰ γῆρας ἔμαρψεν.390
οἱ δʼ ὡς οὖν Ὀδυσῆα ἴδον φράσσαντό τε θυμῷ,
ἔσταν ἐνὶ μεγάροισι τεθηπότες· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
μειλιχίοις ἐπέεσσι καθαπτόμενος προσέειπεν·
ὦ γέρον, ἵζʼ ἐπὶ δεῖπνον, ἀπεκλελάθεσθε δὲ θάμβευς·
δηρὸν γὰρ σίτῳ ἐπιχειρήσειν μεμαῶτες395
μίμνομεν ἐν μεγάροις, ὑμέας ποτιδέγμενοι αἰεί.
ὣς ἄρ ἔφη, Δολίος δʼ ἰθὺς κίε χεῖρε πετάσσας
ἀμφοτέρας, Ὀδυσεῦς δὲ λαβὼν κύσε χεῖρʼ ἐπὶ καρπῷ,
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
ὦ φίλʼ, ἐπεὶ νόστησας ἐελδομένοισι μάλʼ ἡμῖν400
οὐδʼ ἔτʼ ὀϊομένοισι, θεοὶ δέ σʼ ἀνήγαγον αὐτοί,
οὖλέ τε καὶ μάλα χαῖρε, θεοὶ δέ τοι ὄλβια δοῖεν.
καί μοι τοῦτʼ ἀγόρευσον ἐτήτυμον, ὄφρʼ ἐῢ εἰδῶ,
ἢ ἤδη σάφα οἶδε περίφρων Πηνελόπεια
νοστήσαντά σε δεῦρʼ, ἦ ἄγγελον ὀτρύνωμεν.405
τὸν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς
ὦ γέρον, ἤδη οἶδε· τί σε χρὴ ταῦτα πένεσθαι;
ὣς φάθʼ, ὁ δʼ αὖτις ἄρʼ ἕζετʼ ἐϋξέστου ἐπὶ δίφρου.
ὣς δʼ αὔτως παῖδες Δολίου κλυτὸν ἀμφʼ Ὀδυσῆα
δεικανόωντʼ ἐπέεσσι καὶ ἐν χείρεσσι φύοντο,410
ἑξείης δʼ ἕζοντο παραὶ Δολίον, πατέρα σφόν.
notes
Odysseus and Laertes sit down to a feast prepared for them, and Dolius arrives with his sons.
369 ἠὲ πάρος: “than before.”
369 θῆκεν: “made (acc.) (pred. acc.).” The first accusative is suppled by μέλεα in 368.
369 ἰδέσθαι: epexegetical infin. Employed like an accusative of respect (Smyth 2005).
371 ὡς: “when.”
374 εἶδός τε μέγεθός: accusative of respect.
376 αἲ γάρ … // τοῖος ἐών … / … ἐφεστάμεναι καὶ ἀμύνειν: “I wish that … being such a man, I had stood and opposed …” introducing a wish. αἲ γάρ is usually followed by an optative of wish, but here it is followed by a nominative and infinitives (Smyth 2014a). The whole sentence is best rendered: “I wish, being such as a man as I was when …., I had stood and opposed …”
377 οἷος … τοῖος ἐών: “as I was when … , being such a man …”
387 σὺν: “with him.”
388 ἐξ ἔργων μογέοντες: “tired out from their work” (LSJ μογέω I.1).
389 γέροντα: either (1) Dolius (Stanford) or (2) Laertes (Merry, and apparently Russo/Heubeck, who also point to similar language at 24.211, referring to Laertes).
390 κατὰ … ἔμαρψεν: “overtook,” tmesis > καταμάρπτω. As the verb’s object, supply αὐτόν (him, either Dolius or Laertes depending on who you understand as γέροντα in 389). γῆρας is the neuter nominative subject.
394 ἀπεκλελάθεσθε: aor. mid. imperat. > ἀπεκλανθάνω. The verb takes a genitive.
394 θάμβευς: neut. gen. sing. (for the –ευς genitive ending, see Smyth 264 D. 1, Monro 105c).
396 μίμνομεν: impf.
396 ποτιδέγμενοι: “expecting” (LSJ προσδέχομαι III.1).
397 χεῖρε: dual.
398 Ὀδυσεῦς: gen. (see θάμβευς, 394). The form is highly unusual.
398 λαβὼν κύσε χεῖρ(α) ἐπὶ καρπῷ: either (1) “taking his hand, kissed him on the wrist” (taking λαβὼν with χεῖρα and κύσε with ἐπὶ καρπῷ) or (2) “taking him by the wrist, kissed his hand” (taking λαβὼν with ἐπὶ καρπῷ and κύσε with χεῖρα).
401 οὐδʼ ἔτʼ ὀϊομένοισι: “but no longer expecting (to see you)” (LSJ οἴομαι Ι).
402 δοῖεν: optative of wish.
405 ὀτρύνωμεν: deliberative subj.
407 πένεσθαι: “to trouble yourself about (accusative)” (Cunliffe πένομαι 2).
410 δεικανόωντ(o): “welcomed” > δεικανάομαι.
410 ἐν … φύοντο: “they clasped (him)” (lit., “they grew onto him”), tmesis > ἐμφύω.
410 χείρεσσι: dative of means or instrument.