τὸν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·380
ὢ πόποι, ὡς ἄρα τυτθὸς ἐών, Εὔμαιε συβῶτα,
πολλὸν ἀπεπλάγχθης σῆς πατρίδος ἠδὲ τοκήων.
ἀλλʼ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,
ἠὲ διεπράθετο πτόλις ἀνδρῶν εὐρυάγυια,
ᾗ ἔνι ναιετάασκε πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ,385
ἦ σέ γε μουνωθέντα παρʼ οἴεσιν ἢ παρὰ βουσὶν
ἄνδρες δυσμενέες νηυσὶν λάβον ἠδʼ ἐπέρασσαν
τοῦδʼ ἀνδρὸς πρὸς δώμαθʼ, ὁ δʼ ἄξιον ὦνον ἔδωκε.
τὸν δʼ αὖτε προσέειπε συβώτης, ὄρχαμος ἀνδρῶν·
ξεῖνʼ, ἐπεὶ ἂρ δὴ ταῦτά μʼ ἀνείρεαι ἠδὲ μεταλλᾷς,390
σιγῇ νῦν ξυνίει καὶ τέρπεο, πῖνέ τε οἶνον
ἥμενος. αἵδε δὲ νύκτες ἀθέσφατοι· ἔστι μὲν εὕδειν,
ἔστι δὲ τερπομένοισιν ἀκούειν· οὐδέ τί σε χρή,
πρὶν ὥρη, καταλέχθαι· ἀνίη καὶ πολὺς ὕπνος.
τῶν δʼ ἄλλων ὅτινα κραδίη καὶ θυμὸς ἀνώγει,395
εὑδέτω ἐξελθών· ἅμα δʼ ἠοῖ φαινομένηφι
δειπνήσας ἅμʼ ὕεσσιν ἀνακτορίῃσιν ἑπέσθω.
νῶϊ δʼ ἐνὶ κλισίῃ πίνοντέ τε δαινυμένω τε
κήδεσιν ἀλλήλων τερπώμεθα λευγαλέοισι,
μνωομένω· μετὰ γάρ τε καὶ ἄλγεσι τέρπεται ἀνήρ,400
ὅς τις δὴ μάλα πολλὰ πάθῃ καὶ πόλλʼ ἐπαληθῇ.
τοῦτο δέ τοι ἐρέω ὅ μʼ ἀνείρεαι ἠδὲ μεταλλᾷς.
νῆσός τις Συρίη κικλήσκεται, εἴ που ἀκούεις,
Ὀρτυγίης καθύπερθεν, ὅθι τροπαὶ ἠελίοιο,
οὔ τι περιπληθὴς λίην τόσον, ἀλλʼ ἀγαθὴ μέν,405
εὔβοτος, εὔμηλος, οἰνοπληθής, πολύπυρος.
πείνη δʼ οὔ ποτε δῆμον ἐσέρχεται, οὐδέ τις ἄλλη
νοῦσος ἐπὶ στυγερὴ πέλεται δειλοῖσι βροτοῖσιν·
ἀλλʼ ὅτε γηράσκωσι πόλιν κάτα φῦλʼ ἀνθρώπων,
ἐλθὼν ἀργυρότοξος Ἀπόλλων Ἀρτέμιδι ξὺν410
οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχόμενος κατέπεφνεν.
ἔνθα δύω πόλιες, δίχα δέ σφισι πάντα δέδασται·
τῇσιν δʼ ἀμφοτέρῃσι πατὴρ ἐμὸς ἐμβασίλευε,
Κτήσιος Ὀρμενίδης, ἐπιείκελος ἀθανάτοισιν.
notes
At Odysseus’s request, Eumaeus begins to tell his story
381 ὡς ἄρα τυτθὸς ἐών, … / … ἀπεπλάγχθης: “how little you were when you wandered …!” (literally, “how, being little, you wandered far from …”).
382 ἀπεπλάγχθης: 2nd sing. aor. pass. indic. > ἀποπλάζω, with a genitive of separation.
385 ᾗ ἔνι: anastrophe.
385 ναιετάασκε: 3rd sing. iterative impf. act. indic. > ναιετάω. For the singular verb with two subjects (πατὴρ and μήτηρ) see Smyth 966.
386 μουνωθέντα: masc. acc. sing. aor. pass. ptc. > μονόω.
387 νηυσὶν: locative.
387 ἐπέρασσαν: 3rd pl. aor. act. indic. > περάω 2 (Cunliffe/Autenrieth)/πέρνημι (LSJ)
391 ξυνίει: “hear,” 2nd sing. pres. act. imperat. > συνίημι.
394 ἀνίη: “is bad for you” (Cunliffe ἀνίη 2).
395 τῶν δ᾽ ἄλλων ὅτινα: “of the the others, whomever …,” “whomever of the others” partitive gen., with a masculine accusative singular indefinite pronoun.
398 νῶϊ: “we,” dual 1st pers. pl. pron.
400 μνωομένω: “remembering,” masc. nom. dual pres. mid. ptc. > μνάομαι.
400 μετὰ: “afterwards,” “thereafter” (LSJ μετά E.III).
403 Συρίη … / Ὀρτυγίης: inconclusive attempts have been made to identify these as real islands (Syra, Delos).
403 ἀκούεις: “have heard,” pres., with a perfect sense.
404 καθύπερθεν: “above,” “north of.”
404 τροπαὶ: understand εἰσί. The “turnings of the sun” seems to refer to a geographical direction, where the sun sets at the solstice (Stanford).
405 οὔ τι περιπληθὴς λίην τόσον: “not at all so very populated (or large).”
405 ἀλλ᾽ … μέν: “but in fact” (Smyth 2902).
408 ἐπὶ … πέλεται: “comes upon,” tmesis > ἐπιπέλομαι, with a dative.
409 γηράσκωσι: subj., in a general temporal clause.
409 φῦλ(α) ἀνθρώπων: the subject of γηράσκωσι.
410 Ἀρτέμιδι ξὺν: anastrophe.
411 κατέπεφνεν: gnomic aor.