αὐτὰρ ὁ ἐν προδόμῳ εὐνάζετο δῖος Ὀδυσσεύς·
κὰμ μὲν ἀδέψητον βοέην στόρεσʼ, αὐτὰρ ὕπερθε
κώεα πόλλʼ ὀΐων, τοὺς ἱρεύεσκον Ἀχαιοί·
Εὐρυνόμη δʼ ἄρʼ ἐπὶ χλαῖναν βάλε κοιμηθέντι.
ἔνθʼ Ὀδυσεὺς μνηστῆρσι κακὰ φρονέων ἐνὶ θυμῷ5
κεῖτʼ ἐγρηγορόων· ταὶ δʼ ἐκ μεγάροιο γυναῖκες
ἤϊσαν, αἳ μνηστῆρσιν ἐμισγέσκοντο πάρος περ,
ἀλλήλῃσι γέλω τε καὶ εὐφροσύνην παρέχουσαι.
τοῦ δʼ ὠρίνετο θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισι·
πολλὰ δὲ μερμήριζε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,10
ἠὲ μεταΐξας θάνατον τεύξειεν ἑκάστῃ,
ἦ ἔτʼ ἐῷ μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισι μιγῆναι
ὕστατα καὶ πύματα, κραδίη δέ οἱ ἔνδον ὑλάκτει.
ὡς δὲ κύων ἀμαλῇσι περὶ σκυλάκεσσι βεβῶσα
ἄνδρʼ ἀγνοιήσασʼ ὑλάει μέμονέν τε μάχεσθαι,15
ὥς ῥα τοῦ ἔνδον ὑλάκτει ἀγαιομένου κακὰ ἔργα·
στῆθος δὲ πλήξας κραδίην ἠνίπαπε μύθῳ·
τέτλαθι δή, κραδίη· καὶ κύντερον ἄλλο ποτʼ ἔτλης.
ἤματι τῷ ὅτε μοι μένος ἄσχετος ἤσθιε Κύκλωψ
ἰφθίμους ἑτάρους· σὺ δʼ ἐτόλμας, ὄφρα σε μῆτις20
ἐξάγαγʼ ἐξ ἄντροιο ὀϊόμενον θανέεσθαι.
ὣς ἔφατʼ, ἐν στήθεσσι καθαπτόμενος φίλον ἦτορ·
τῷ δὲ μάλʼ ἐν πείσῃ κραδίη μένε τετληυῖα
νωλεμέως· ἀτὰρ αὐτὸς ἑλίσσετο ἔνθα καὶ ἔνθα.
ὡς δʼ ὅτε γαστέρʼ ἀνὴρ πολέος πυρὸς αἰθομένοιο,25
ἐμπλείην κνίσης τε καὶ αἵματος, ἔνθα καὶ ἔνθα
αἰόλλῃ, μάλα δʼ ὦκα λιλαίεται ὀπτηθῆναι,
ὣς ἄρʼ ὅ γʼ ἔνθα καὶ ἔνθα ἑλίσσετο, μερμηρίζων
ὅππως δὴ μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφήσει
μοῦνος ἐὼν πολέσι. σχεδόθεν δέ οἱ ἦλθεν Ἀθήνη30
οὐρανόθεν καταβᾶσα· δέμας δʼ ἤϊκτο γυναικί·
στῆ δʼ ἄρʼ ὑπὲρ κεφαλῆς καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπε·
τίπτʼ αὖτʼ ἐγρήσσεις, πάντων περὶ κάμμορε φωτῶν;
οἶκος μέν τοι ὅδʼ ἐστί, γυνὴ δέ τοι ἥδʼ ἐνὶ οἴκῳ
καὶ, πάϊς, οἷόν πού τις ἐέλδεται ἔμμεναι υἷα.35
τὴν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα, θεά, κατὰ μοῖραν ἔειπες·
ἀλλά τί μοι τόδε θυμὸς ἐνὶ φρεσὶ μερμηρίζει,
ὅππως δὴ μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφήσω,
μοῦνος ἐών· οἱ δʼ αἰὲν ἀολλέες ἔνδον ἔασι.40
πρὸς δʼ ἔτι καὶ τόδε μεῖζον ἐνὶ φρεσὶ μερμηρίζω·
εἴ περ γὰρ κτείναιμι Διός τε σέθεν τε ἕκητι,
πῆ κεν ὑπεκπροφύγοιμι; τά σε φράζεσθαι ἄνωγα.
notes
Odysseus spends a sleepless night, wondering what to do about the suitors. Athena pays him a visit.
2 κὰμ … στόρεσ(α): “having spread out,” masc. nom. sing. aor. act. ptc. > καταστορέννυμι. κὰμ = κατά (LSJ κατά F).
4 ἐπὶ … βάλε: “laid (acc.) upon (dat.),” aor., tmesis > ἐπιβάλλω.
7 ἤϊσαν: 3rd pl. impf. act. indic. > εἶμι.
8 παρέχουσαι: “providing,” “causing,” fem. pl. pres. act. ptc. > παρέχω (LSJ παρέχω A.I.3).
9 ἐνὶ στήθεσσι φίλοισι: “in his own (Odysseus’s) breast.” For the plural used for parts of the body, see Smyth 1005. For φίλος ;meaning “one’s own,” see LSJ φίλος I.2.c.
11 μεταΐξας: masc. nom. sing. aor. act. ptc. > μεταΐσσω. Understand the women as the object of the participle.
12 ἐῷ: 3rd sing. pres. act. opt. > ἐάω.
13 ὕστατα καὶ πύματα: “for the last and final time,” pleonasm (Smyth 3042).
14 περὶ … βεβῶσα: “standing (guard) over (dat.),” fem. sing. aor. act. ptc., tmesis > περιβαίνω.
15 ἄνδρ(α) ἀγνοιήσασ(α): “seeing an unfamiliar man,” literally, “having failed to recognize a man.”
16 τοῦ: “him,” gen., with ἔνδον. The participle ἀγαιομένου then agrees with τοῦ.
19 μένος: accusative of respect with ἄσχετος, which is in apposition to Κύκλωψ.
20 ὄφρα: “until.”
20 ὀϊόμενον θανέεσθαι: “believing you were about to die.”
20 θανέεσθαι: fut. mid. infin. > θνήσκω.
22 καθαπτόμενος: “reproving” (LSJ καθάπτω II.1).
23 ἐν πείσῃ: “obedient,” “calm,” literally, “in obedience” (LSJ πεῖσα).
25 γαστέρ᾽ … αἰόλλῃ: ἀνὴρ (subject) | αἰόλλῃ (verb) | ἔνθα καὶ ἔνθα (adverbial) | πολέος (= πολλοῦ) πυρὸςαἰθομένοιο (gens. of place where) | γαστέρα (object) | ἐμπλείην κνίσης τε καὶ αἵματος (adjectival phrase with gen.). γαστέρ(α) ἐμπλείην κνίσης τε καὶ αἵματος describes a blood sausage or black pudding.
25 πολέος πυρὸς αἰθομένοιο: either (1) genitive of place where (“on a great blazing fire”) or (2) genitive absolute (“when a great fire is blazing”). Merry and Stanford prefer the first option.
26 ἐμπλείην: the adjective is followed by a genitive (Smyth 1422).
29 χεῖρας ἐφήσει: “will lay his hands on” (LSJ ἐφίημι A.I.3).
30 πολέσι: “against many” (dat. of association, Smyth 1523).
33 περὶ: “beyond (gen.),” “more than (gen.)” (LSJ περί III).
38 τί … τόδε: “something … namely this: …” (LSJ τις II.9).
41 πρὸς: “in addition,” “additionally.”
43 ὑπεκπροφύγοιμι: Odysseus wonders where he could go to escape retaliation by the families of the suitors he has slain.