ὣς φαμένη κατέβαινʼ ὑπερώϊα· πολλὰ δέ οἱ κῆρ85
ὥρμαινʼ, ἢ ἀπάνευθε φίλον πόσιν ἐξερεείνοι,
ἦ παρστᾶσα κύσειε κάρη καὶ χεῖρε λαβοῦσα.
ἡ δʼ ἐπεὶ εἰσῆλθεν καὶ ὑπέρβη λάϊνον οὐδόν,
ἕζετʼ ἔπειτʼ Ὀδυσῆος ἐναντίη, ἐν πυρὸς αὐγῇ,
τοίχου τοῦ ἑτέρου· ὁ δʼ ἄρα πρὸς κίονα μακρὴν90
ἧστο κάτω ὁρόων, ποτιδέγμενος εἴ τί μιν εἴποι
ἰφθίμη παράκοιτις, ἐπεὶ ἴδεν ὀφθαλμοῖσιν.
ἡ δʼ ἄνεω δὴν ἧστο, τάφος δέ οἱ ἦτορ ἵκανεν·
ὄψει δʼ ἄλλοτε μέν μιν ἐνωπαδίως ἐσίδεσκεν,
ἄλλοτε δʼ ἀγνώσασκε κακὰ χροῒ εἵματʼ ἔχοντα.95
Τηλέμαχος δʼ ἐνένιπεν ἔπος τʼ ἔφατʼ ἔκ τʼ ὀνόμαζε·
μῆτερ ἐμή, δύσμητερ, ἀπηνέα θυμὸν ἔχουσα,
τίφθʼ οὕτω πατρὸς νοσφίζεαι, οὐδὲ παρʼ αὐτὸν
ἑζομένη μύθοισιν ἀνείρεαι οὐδὲ μεταλλᾷς;
οὐ μέν κʼ ἄλλη γʼ ὧδε γυνὴ τετληότι θυμῷ100
ἀνδρὸς ἀφεσταίη, ὅς οἱ κακὰ πολλὰ μογήσας
ἔλθοι ἐεικοστῷ ἔτεϊ ἐς πατρίδα γαῖαν·
σοὶ δʼ αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο.
τὸν δʼ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια·
τέκνον ἐμόν, θυμός μοι ἐνὶ στήθεσσι τέθηπεν,105
οὐδέ τι προσφάσθαι δύναμαι ἔπος οὐδʼ ἐρέεσθαι
οὐδʼ εἰς ὦπα ἰδέσθαι ἐναντίον. εἰ δʼ ἐτεὸν δὴ
ἔστʼ Ὀδυσεὺς καὶ οἶκον ἱκάνεται, ἦ μάλα νῶϊ
γνωσόμεθʼ ἀλλήλων καὶ λώϊον· ἔστι γὰρ ἡμῖν
σήμαθʼ, ἃ δὴ καὶ νῶϊ κεκρυμμένα ἴδμεν ἀπʼ ἄλλων.110
ὣς φάτο, μείδησεν δὲ πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,
αἶψα δὲ Τηλέμαχον ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
Τηλέμαχʼ, ἦ τοι μητέρʼ ἐνὶ μεγάροισιν ἔασον
πειράζειν ἐμέθεν· τάχα δὲ φράσεται καὶ ἄρειον.
νῦν δʼ ὅττι ῥυπόω, κακὰ δὲ χροῒ εἵματα εἷμαι,115
τοὔνεκʼ ἀτιμάζει με καὶ οὔ πω φησὶ τὸν εἶναι.
ἡμεῖς δὲ φραζώμεθʼ ὅπως ὄχʼ ἄριστα γένηται.
καὶ γάρ τίς θʼ ἕνα φῶτα κατακτείνας ἐνὶ δήμῳ,
ᾧ μὴ πολλοὶ ἔωσιν ἀοσσητῆρες ὀπίσσω,
φεύγει πηούς τε προλιπὼν καὶ πατρίδα γαῖαν·120
ἡμεῖς δʼ ἕρμα πόληος ἀπέκταμεν, οἳ μέγʼ ἄριστοι
κούρων εἰν Ἰθάκῃ· τὰ δέ σε φράζεσθαι ἄνωγα.
τὸν δʼ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
αὐτὸς ταῦτά γε λεῦσσε, πάτερ φίλε· σὴν γὰρ ἀρίστην
μῆτιν ἐπʼ ἀνθρώπους φάσʼ ἔμμεναι, οὐδέ κέ τίς τοι125
ἄλλος ἀνὴρ ἐρίσειε καταθνητῶν ἀνθρώπων.
ἡμεῖς δʼ ἐμμεμαῶτες ἅμʼ ἑψόμεθʼ, οὐδέ τί φημι
ἀλκῆς δευήσεσθαι, ὅση δύναμίς γε πάρεστιν.
notes
Penelope is reserved, Telemachus is impatient, and Odysseus is thinking about the next steps.
85 κῆρ / ὥρμαιν(ε), ἢ …: “she was turning over in her mind whether …,” introducing alernative indirect questions (Smyth 2675e).
90 τοίχου τοῦ ἑτέρου: “by the other wall,” genitive of place (Smyth 1448).
91 ποτιδέγμενος εἴ … : “waiting (to see) if …” (LSJ προσδέχομαι III).
94 ὄψει: “with her sight,” “with her eyes” (LSJ ὅψις II.1.a)
94 ἐσίδεσκεν: 3rd sing. iterative aor. act. indic. > εἰσοράω / εἰσείδω.
95 ἀγνώσασκε: 3rd sing. iterative. aor. act. indic. > ἀγνοέω.
95 ἔχοντα: agreeing with μιν, supplied from line 94.
98 τίφθʼ: = τίπτε ( > τί ποτε).
98 πατρὸς: genitive of separation with νοσφίζεαι (Smyth 1392).
101 ἀνδρὸς: genitive of separation with ἀφεσταίη (Smyth 1392).
101 ἀφεσταίη: 3rd sing. pf. act. opt. > ἀφίστημι.
103 σοὶ: dative of possession.
108 νῶϊ: “the two of us,” nom. dual.
109 καὶ λώϊον: “even better.”
109 ἡμῖν: dative of possession.
114 ἐμέθεν: gen., with πειράζειν (Smyth 1345).
116 οὔ πω φησὶ τὸν εἶναι: “does not yet think that I (με implied) am that man (τὸν).”
118 καὶ: with ἕνα, “even one.”
119 ᾧ: dative of possession.
119 ἔωσιν: 3rd pl. pres. act. subj. > εἰμί. Subjunctive in a present general conditional relative clause.
119 ὀπίσσω: “left behind.”
124 λεῦσσε: “look to,” “consider” (Cunliffe λεύσσω 5).
125 ἐπ(ί): “among” (LSJ ἐπί C.I.5).
126 ἐρίσειε: “rival,” “compete” (LSJ ἐρίζω I.2).
128 ἀλκῆς: gen., with δευήσεσθαι (Smyth 1396).
128 δευήσεσθαι: fut. mid. infin. > δεύω.
128 ὅση: “as far as …”