τὸν μὲν ἄρʼ Αὐτολύκου παῖδες φίλοι ἀμφεπένοντο,455
ὠτειλὴν δʼ Ὀδυσῆος ἀμύμονος ἀντιθέοιο
δῆσαν ἐπισταμένως, ἐπαοιδῇ δʼ αἷμα κελαινὸν
ἔσχεθον, αἶψα δʼ ἵκοντο φίλου πρὸς δώματα πατρός.
τὸν μὲν ἄρʼ Αὐτόλυκός τε καὶ υἱέες Αὐτολύκοιο
εὖ ἰησάμενοι ἠδʼ ἀγλαὰ δῶρα πορόντες460
καρπαλίμως χαίροντα φίλην ἐς πατρίδʼ ἔπεμπον
εἰς Ἰθάκην. τῷ μέν ῥα πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ
χαῖρον νοστήσαντι καὶ ἐξερέεινον ἕκαστα,
οὐλὴν ὅττι πάθοι· ὁ δʼ ἄρα σφίσιν εὖ κατέλεξεν
ὥς μιν θηρεύοντʼ ἔλασεν σῦς λευκῷ ὀδόντι,465
Παρνησόνδʼ ἐλθόντα σὺν υἱάσιν Αὐτολύκοιο.
τὴν γρηῢς χείρεσσι καταπρηνέσσι λαβοῦσα
γνῶ ῥʼ ἐπιμασσαμένη, πόδα δὲ προέηκε φέρεσθαι·
ἐν δὲ λέβητι πέσε κνήμη, κανάχησε δὲ χαλκός,
ἂψ δʼ ἑτέρωσʼ ἐκλίθη· τὸ δʼ ἐπὶ χθονὸς ἐξέχυθʼ ὕδωρ.470
τὴν δʼ ἅμα χάρμα καὶ ἄλγος ἕλε φρένα, τὼ δέ οἱ ὄσσε
δακρυόφι πλῆσθεν, θαλερὴ δέ οἱ ἔσχετο φωνή.
ἁψαμένη δὲ γενείου Ὀδυσσῆα προσέειπεν·
ἦ μάλʼ Ὀδυσσεύς ἐσσι, φίλον τέκος· οὐδέ σʼ ἐγώ γε
πρὶν ἔγνων, πρὶν πάντα ἄνακτʼ ἐμὸν ἀμφαφάασθαι.475
ἦ καὶ Πηνελόπειαν ἐσέδρακεν ὀφθαλμοῖσι,
πεφραδέειν ἐθέλουσα φίλον πόσιν ἔνδον ἐόντα.
ἡ δʼ οὔτʼ ἀθρῆσαι δύνατʼ ἀντίη οὔτε νοῆσαι·
τῇ γὰρ Ἀθηναίη νόον ἔτραπεν· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
χεῖρʼ ἐπιμασσάμενος φάρυγος λάβε δεξιτερῆφι,480
τῇ δʼ ἑτέρῃ ἕθεν ἆσσον ἐρύσσατο φώνησέν τε.
μαῖα, τίη μʼ ἐθέλεις ὀλέσαι; σὺ δέ μʼ ἔτρεφες αὐτὴ
τῷ σῷ ἐπὶ μαζῷ· νῦν δʼ ἄλγεα πολλὰ μογήσας
ἤλυθον εἰκοστῷ ἔτεϊ ἐς πατρίδα γαῖαν.
ἀλλʼ ἐπεὶ ἐφράσθης καί τοι θεὸς ἔμβαλε θυμῷ,485
σίγα, μή τίς τʼ ἄλλος ἐνὶ μεγάροισι πύθηται.
ὧδε γὰρ ἐξερέω, καὶ μὴν τετελεσμένον ἔσται·
εἴ χʼ ὑπʼ ἐμοί γε θεὸς δαμάσῃ μνηστῆρας ἀγαυούς,
οὐδὲ τροφοῦ οὔσης σεῦ ἀφέξομαι, ὁππότʼ ἂν ἄλλας
δμῳὰς ἐν μεγάροισιν ἐμοῖς κτείνωμι γυναῖκας.490
τὸν δʼ αὖτε προσέειπε περίφρων Εὐρύκλεια·
τέκνον ἐμόν, ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων.
οἶσθα μὲν οἷον ἐμὸν μένος ἔμπεδον οὐδʼ ἐπιεικτόν,
ἕξω δʼ ὡς ὅτε τις στερεὴ λίθος ἠὲ σίδηρος.
ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δʼ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν·495
εἴ χʼ ὑπό σοι γε θεὸς δαμάσῃ μνηστῆρας ἀγαυούς,
δὴ τότε τοι καταλέξω ἐνὶ μεγάροισι γυναῖκας,
αἵ τέ σʼ ἀτιμάζουσι καὶ αἳ νηλείτιδές εἰσι.
notes
Eurycleia recognizes Odysseus, and he warns her to keep his secret.
455 τὸν: the boar.
457 δῆσαν: “they bound” > δέω.
460 ἰησάμενοι: masc. nom. pl. aor. mid. ptc. > ἰάομαι.
463 οὐλὴν ὅττι πάθοι: “in what way he suffered the wound.”
467 τὴν: the scar (οὐλὴν).
468 ἐπιμασσαμένη: “having felt (it),” fem. nom. sing. aor. mid. ptc. > ἐπιμαίομαι.
468 πόδα δὲ προέηκε φέρεσθαι: “let go of his foot so that it fell,” literally, “let go of his foot to be carried” (LSJ προίημι A.I.3, φέρω B.I.1).
470 ἑτέρωσ᾽ ἐκλίθη: “was turned over.”
471 φρένα: accusative of respect.
472 ἔσχετο: “was held back” (LSJ ἔχω A.II.9).
475 πάντα: “all over.”
475 ἀμφαφάασθαι: aor. mid. infin. (with active sense) > ἀμφαφάω.
478 ἡ δ᾽: Penelope.
480 χεῖρ᾽: χειρί, with δεξιτερῆφι.
480 ἐπιμασσάμενος: “reaching for (gen.)” > ἐπιμαίομαι.
480 φάρυγος: “(her) throat,” gen., with both ἐπιμασσάμενος and λάβε (Smyth 1345).
481 τῇ δ᾽ ἑτέρῃ: supply χειρί.
481 ἕθεν ἆσσον: “closer to him.” ἆσσον, the comparative of ἄγχι, takes the genitive (Smyth 1437).
481 ἕθεν: gen. pers. pron. (Smyth 325 D.1).
488 εἴ χ᾽: = εἴ κε (ἐάν).
489 τροφοῦ οὔσης: “though you are my nurse,” concessive. This form of the participle is not used elsewhere in Homer (the usual Homeric form is ἐούσης).
489 ἀφέξομαι: “I will (not) keep my hands off (gen.),” that is, “I will not spare you (if you fail to keep silent)” (LSJ ἀπέχω A.II.2).
493 ἐμὸν μένος: supply ἐστί.
494 ἕξω: “I will hold back,” “I will keep (your secret).