ὣς ἄρʼ ἔφη πόσιος πειρωμένη· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
ὀχθήσας ἄλοχον προσεφώνεε κεδνὰ ἰδυῖαν·
ὦ γύναι, ἦ μάλα τοῦτο ἔπος θυμαλγὲς ἔειπες·
τίς δέ μοι ἄλλοσε θῆκε λέχος; χαλεπὸν δέ κεν εἴη
καὶ μάλʼ ἐπισταμένῳ, ὅτε μὴ θεὸς αὐτὸς ἐπελθὼν185
ῥηϊδίως ἐθέλων θείη ἄλλῃ ἐνὶ χώρῃ.
ἀνδρῶν δʼ οὔ κέν τις ζωὸς βροτός, οὐδὲ μάλʼ ἡβῶν,
ῥεῖα μετοχλίσσειεν, ἐπεὶ μέγα σῆμα τέτυκται
ἐν λέχει ἀσκητῷ· τὸ δʼ ἐγὼ κάμον οὐδέ τις ἄλλος.
θάμνος ἔφυ τανύφυλλος ἐλαίης ἕρκεος ἐντός,190
ἀκμηνὸς θαλέθων· πάχετος δʼ ἦν ἠΰτε κίων.
τῷ δʼ ἐγὼ ἀμφιβαλὼν θάλαμον δέμον, ὄφρʼ ἐτέλεσσα,
πυκνῇσιν λιθάδεσσι, καὶ εὖ καθύπερθεν ἔρεψα,
κολλητὰς δʼ ἐπέθηκα θύρας, πυκινῶς ἀραρυίας.
καὶ τότʼ ἔπειτʼ ἀπέκοψα κόμην τανυφύλλου ἐλαίης,195
κορμὸν δʼ ἐκ ῥίζης προταμὼν ἀμφέξεσα χαλκῷ
εὖ καὶ ἐπισταμένως, καὶ ἐπὶ στάθμην ἴθυνα,
ἑρμῖνʼ ἀσκήσας, τέτρηνα δὲ πάντα τερέτρῳ.
ἐκ δὲ τοῦ ἀρχόμενος λέχος ἔξεον, ὄφρʼ ἐτέλεσσα,
δαιδάλλων χρυσῷ τε καὶ ἀργύρῳ ἠδʼ ἐλέφαντι·200
ἐκ δʼ ἐτάνυσσα ἱμάντα βοὸς φοίνικι φαεινόν.
οὕτω τοι τόδε σῆμα πιφαύσκομαι· οὐδέ τι οἶδα,
ἤ μοι ἔτʼ ἔμπεδόν ἐστι, γύναι, λέχος, ἦέ τις ἤδη
ἀνδρῶν ἄλλοσε θῆκε, ταμὼν ὕπο πυθμένʼ ἐλαίης.
ὣς φάτο, τῆς δʼ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ,205
σήματʼ ἀναγνούσῃ τά οἱ ἔμπεδα πέφραδʼ Ὀδυσσεύς·
δακρύσασα δʼ ἔπειτʼ ἰθὺς δράμεν, ἀμφὶ δὲ χεῖρας
δειρῇ βάλλʼ Ὀδυσῆϊ, κάρη δʼ ἔκυσʼ ἠδὲ προσηύδα·
μή μοι, Ὀδυσσεῦ, σκύζευ, ἐπεὶ τά περ ἄλλα μάλιστα
ἀνθρώπων πέπνυσο· θεοὶ δʼ ὤπαζον ὀϊζύν,210
οἳ νῶϊν ἀγάσαντο παρʼ ἀλλήλοισι μένοντε
ἥβης ταρπῆναι καὶ γήραος οὐδὸν ἱκέσθαι.
αὐτὰρ μὴ νῦν μοι τόδε χώεο μηδὲ νεμέσσα,
οὕνεκά σʼ οὐ τὸ πρῶτον, ἐπεὶ ἴδον, ὧδʼ ἀγάπησα.
αἰεὶ γάρ μοι θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισιν215
ἐρρίγει μή τίς με βροτῶν ἀπάφοιτο ἔπεσσιν
ἐλθών· πολλοὶ γὰρ κακὰ κέρδεα βουλεύουσιν.
οὐδέ κεν Ἀργείη Ἑλένη, Διὸς ἐκγεγαυῖα,
ἀνδρὶ παρʼ ἀλλοδαπῷ ἐμίγη φιλότητι καὶ εὐνῇ,
εἰ ᾔδη ὅ μιν αὖτις ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν220
ἀξέμεναι οἶκόνδε φίλην ἐς πατρίδʼ ἔμελλον.
τὴν δʼ ἦ τοι ῥέξαι θεὸς ὤρορεν ἔργον ἀεικές·
τὴν δʼ ἄτην οὐ πρόσθεν ἑῷ ἐγκάτθετο θυμῷ
λυγρήν, ἐξ ἧς πρῶτα καὶ ἡμέας ἵκετο πένθος.
νῦν δʼ, ἐπεὶ ἤδη σήματʼ ἀριφραδέα κατέλεξας225
εὐνῆς ἡμετέρης, ἣν οὐ βροτὸς ἄλλος ὀπώπει,
ἀλλʼ οἶοι σύ τʼ ἐγώ τε καὶ ἀμφίπολος μία μούνη,
Ἀκτορίς, ἥν μοι δῶκε πατὴρ ἔτι δεῦρο κιούσῃ,
ἣ νῶϊν εἴρυτο θύρας πυκινοῦ θαλάμοιο,
πείθεις δή μευ θυμόν, ἀπηνέα περ μάλʼ ἐόντα.230
notes
The bed of Odysseus and Penelope.
185 ἐπισταμένῳ: “for a skillful man,” substantive ptc. (LSJ ἐπίσταμαι IV.1).
185 ὅτε μὴ: “unless,” followed by optative ( = εἰ μή, LSJ ὅτε A.I.2.c, see also Monro 308 on the conditional nature of clauses with ὅτε + opt., “where the speaker does not wish to imply the fulfillment of the condition”).
186 ἐθέλων: “by an act of will.”
189 κάμον: “I wrought (it),” 1st sing. impf. act. indic. > κάμνω.
192 δέμον: 1st sing. impf. act. indic. > δέμω.
192 ὄφρ(α): “until,” followed by aorist indicative.
195 κόμην: “foliage” (LSJ κόμη II).
202 οὐδέ τι οἶδα, / ἤ … : “I don’t know whether …” introducing alternative indirect questions.
204 ταμὼν ὕπο: “having cut away (acc.) underneath,” tmesis > ὑποτέμνω. Anastrophe.
206 ἀναγνούσῃ: agreeing with οἱ (“to her”), case variation from τῆς in line 205. Some manuscripts have ἀναγνούσης.
207 δράμεν: 3rd pl. aor. act. indic. > τρέχω.
207 ἀμφὶ … / … βάλλ(ε): “was throwing (acc.) around (dat.),” impf., tmesis > ἀμφιβάλλω.
208 Ὀδυσῆϊ: dative of possession.
209 σκύζευ: pres. mid. imperat. > σκύζομαι.
209 τά περ ἄλλα: “with respect to other things,” “otherwise,” accusative of respect.
209 μάλιστα / ἀνθρώπων πέπνυσο: “you were the wisest of men.”
209 ἀνθρώπων: partitive gen.
209 πέπνυσο: 2nd sing. plurpf. mid. indic. (impf. sense) > πέπνυμαι.
211 νῶϊν: “us,” dual dat.
211 ἀγάσαντο: “begrudged (dat.) that (acc. + infin.)….” (LSJ ἄγαμαι II.1). The accusative subject of the infinitive in the construction of indirect discourse is supplied by (νῶϊ) μένοντε.
212 ἥβης: gen., with ταρπῆναι (Smyth 1355).
212 ταρπῆναι: aor. pass. infin. > τέρπω.
216 ἐρρίγει: 3rd sing. impf. act. indic. > ῥιγέω.
216 μή … ἀπάφοιτο: clause of fearing with optative in secondary sequence.
216 ἀπάφοιτο; 3rd sing. aor. mid. opt. > ἀπαφίσκω.
217 κέρδεα: “plans.”
220 ὅ: “that” (Smyth 2578).
223 ἐγκάτθετο: 3rd sing. aor. mid. indic. > ἐγκατατίθημι. Apocope.
226 ὀπώπει: 3rd sing. pf. act. indic. > ὁράω.
230 πείθεις δή μευ θυμόν: the main clause, introduced by the dependent causal clause (ἐπεὶ … κατέλεξας) in line 225.