αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τῶν γε νόον νημερτέʼ ἀνέγνω,205
ἐξαῦτίς σφε ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπεν·
ἔνδον μὲν δὴ ὅδʼ αὐτὸς ἐγώ, κακὰ πολλὰ μογήσας
ἤλυθον εἰκοστῷ ἔτεϊ ἐς πατρίδα γαῖαν.
γιγνώσκω δʼ ὡς σφῶϊν ἐελδομένοισιν ἱκάνω
οἴοισι δμώων· τῶν δʼ ἄλλων οὔ τευ ἄκουσα210
εὐξαμένου ἐμὲ αὖτις ὑπότροπον οἴκαδʼ ἱκέσθαι.
σφῶϊν δʼ, ὡς ἔσεταί περ, ἀληθείην καταλέξω.
εἴ χʼ ὑπʼ ἐμοί γε θεὸς δαμάσῃ μνηστῆρας ἀγαυούς,
ἄξομαι ἀμφοτέροις ἀλόχους καὶ κτήματʼ ὀπάσσω
οἰκία τʼ ἐγγὺς ἐμεῖο τετυγμένα· καί μοι ἔπειτα215
Τηλεμάχου ἑτάρω τε κασιγνήτω τε ἔσεσθον.
εἰ δʼ ἄγε δή, καὶ σῆμα ἀριφραδὲς ἄλλο τι δείξω,
ὄφρα μʼ ἐῢ γνῶτον πιστωθῆτόν τʼ ἐνὶ θυμῷ,
οὐλήν, τήν ποτέ με σῦς ἤλασε λευκῷ ὀδόντι
Παρνησόνδʼ ἐλθόντα σὺν υἱάσιν Αὐτολύκοιο.220
ὣς εἰπὼν ῥάκεα μεγάλης ἀποέργαθεν οὐλῆς.
τὼ δʼ ἐπεὶ εἰσιδέτην εὖ τʼ ἐφράσσαντο ἕκαστα,
κλαῖον ἄρʼ ἀμφʼ Ὀδυσῆϊ δαΐφρονι χεῖρε βαλόντε,
καὶ κύνεον ἀγαπαζόμενοι κεφαλήν τε καὶ ὤμους
ὣς δʼ αὔτως Ὀδυσεὺς κεφαλὰς καὶ χεῖρας ἔκυσσε.225
καί νύ κʼ ὀδυρομένοισιν ἔδυ φάος ἠελίοιο,
εἰ μὴ Ὀδυσσεὺς αὐτὸς ἐρύκακε φώνησέν τε·
παύεσθον κλαυθμοῖο γόοιό τε, μή τις ἴδηται
ἐξελθὼν μεγάροιο, ἀτὰρ εἴπῃσι καὶ εἴσω.
ἀλλὰ προμνηστῖνοι ἐσέλθετε, μηδʼ ἅμα πάντες,230
πρῶτος ἐγώ, μετὰ δʼ ὔμμες· ἀτὰρ τόδε σῆμα τετύχθω·
ἄλλοι μὲν γὰρ πάντες, ὅσοι μνηστῆρες ἀγαυοί,
οὐκ ἐάσουσιν ἐμοὶ δόμεναι βιὸν ἠδὲ φαρέτρην·
ἀλλὰ σύ, δῖʼ Εὔμαιε, φέρων ἀνὰ δώματα τόξον
ἐν χείρεσσιν ἐμοὶ θέμεναι, εἰπεῖν τε γυναιξὶ235
κληῗσαι μεγάροιο θύρας πυκινῶς ἀραρυίας,
ἢν δέ τις ἢ στοναχῆς ἠὲ κτύπου ἔνδον ἀκούσῃ
ἀνδρῶν ἡμετέροισιν ἐν ἕρκεσι, μή τι θύραζε
προβλώσκειν, ἀλλʼ αὐτοῦ ἀκὴν ἔμεναι παρὰ ἔργῳ.
σοὶ δέ, Φιλοίτιε δῖε, θύρας ἐπιτέλλομαι αὐλῆς240
κληῗσαι κληῗδι, θοῶς δʼ ἐπὶ δεσμὸν ἰῆλαι.
ὣς εἰπὼν εἰσῆλθε δόμους εὖ ναιετάοντας·
ἕζετʼ ἔπειτʼ ἐπὶ δίφρον ἰών, ἔνθεν περ ἀνέστη·
ἐς δʼ ἄρα καὶ τὼ δμῶε ἴτην θείου Ὀδυσῆος.
Εὐρύμαχος δʼ ἤδη τόξον μετὰ χερσὶν ἐνώμα,245
θάλπων ἔνθα καὶ ἔνθα σέλᾳ πυρός· ἀλλά μιν οὐδʼ ὣς
ἐντανύσαι δύνατο, μέγα δʼ ἔστενε κυδάλιμον κῆρ·
ὀχθήσας δʼ ἄρα εἶπεν ἔπος τʼ ἔφατʼ ἔκ τʼ ὀνόμαζεν·
ὢ πόποι, ἧ μοι ἄχος περί τʼ αὐτοῦ καὶ περὶ πάντων·
οὔ τι γάμου τοσσοῦτον ὀδύρομαι, ἀχνύμενός περ·250
εἰσὶ καὶ ἄλλαι πολλαὶ Ἀχαιΐδες, αἱ μὲν ἐν αὐτῇ
ἀμφιάλῳ Ἰθάκῃ, αἱ δʼ ἄλλῃσιν πολίεσσιν·
ἀλλʼ εἰ δὴ τοσσόνδε βίης ἐπιδευέες εἰμὲν
ἀντιθέου Ὀδυσῆος, ὅ τʼ οὐ δυνάμεσθα τανύσσαι
τόξον· ἐλεγχείη δὲ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι.255
notes
Odysseus arranges with Eumeus and Philoitius to lock the suitors inside the hall. Eurymachus fails to string the bow.
207 ἔνδον: “at home” (etymologically connected to ἐν δόμῳ).
209 σφῶϊν ἐελδομένοισιν … / οἴοισι: ethical dative or dative of advantage.
210 τευ: = τινος, gen., with ἄκουσα.
213 χʼ: κε.
216 ἔσεσθον: 2nd dual fut. mid. indic. > εἰμί.
217 εἰ δʼ ἄγε: “come on!”
218 γνῶτον: 2nd dual aor. act. subj. > γιγνώσκω.
218 πιστωθῆτόν: 2nd dual aor. pass. subj. > πιστόω.
219 τήν … με σῦς ἤλασε: “which the boar inflicted on me,” the verb ἐλαύνω (“to inflict,” LSJ ἐλαύνω II.2) takes an object (με) and a cognate accusative (τήν) (Smyth 1620).
221 ἀποέργαθεν: “he pushed back (acc.) from (gen.),” 3rd sing. aor. act. indic. > ἀπείργαθον.
222 εἰσιδέτην: 3rd dual aor. act. indic. > εἰσοράω.
228 παύεσθον: 2nd dual pres. mid. imperat. > παύω.
229 εἴπῃσι: “tell,” 3rd sing. aor. act. subj. > λέγω.
231 τετύχθω: “let (acc.) be (pred. acc.),” 3rd sing. pf. mid./pass. imperat. > τεύχω.
233 οὐκ ἐάσουσιν ἐμοὶ δόμεναι βιὸν: “will not allow me to be given the bow …” δόμεναι is an aorist active infinitive, so literally, “will not allow (anyone) to give me the bow …”
235 θέμεναι, εἰπεῖν: infins. Used as imperatives.
236 μεγάροιο θύρας: probably referring to the back doors of the megaron, leading to the women’s chambers.
237 ἢν: = ἐάν, introducing the protasis of a future more vivid conditional.
238 μή … / προβλώσκειν, ἀλλʼ … ἔμεναι: either (1) “(tell them) not to go out, but to stay …” following εἰπεῖν in line 235, or (2) “let them not go out, but stay …,” taking the infinitive as a 3rd person plural imperative in the apodosis of the conditional sentence.
239 παρὰ ἔργῳ: “at their work.”
240 θύρας … αὐλῆς: the front doors of the courtyard leading the the street outside.
241 ἐπὶ … ἰῆλαι: “put on,” aor. act. infin., tmesis > ἐπιάλλω.
244 ἐς … ἴτην: “went in,” 3rd dual impf. act. indic., tmesis > εἴσειμι.
249 μοι ἄχος: “I am in distress,” “I have distress,” understand μοι ἄχος (ἐστι).
249 περί τʼ αὐτοῦ: “for myself.”
254 ὅ τʼ: = ὅ τε, “seeing that,” “because” (Smyth 2240a).
255 ἐλεγχείη: supply ἔσται.
255 πυθέσθαι: “to hear about,” epexegetical infinitive explaining ἐλεγχείη.