ὣς ἄρʼ ἐφώνησεν καὶ ἀπὸ ἕο τόξον ἔθηκε,
κλίνας κολλητῇσιν ἐϋξέστῃς σανίδεσσιν,
αὐτοῦ δʼ ὠκὺ βέλος καλῇ προσέκλινε κορώνῃ,165
ἂψ δʼ αὖτις κατʼ ἄρ ἕζετʼ ἐπὶ θρόνου ἔνθεν ἀνέστη.
Ἀντίνοος δʼ ἐνένιπεν ἔπος τʼ ἔφατʼ ἔκ τʼ ὀνόμαζε·
Λειῶδες, ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων,
δεινόν τʼ ἀργαλέον τε, —νεμεσσῶμαι δέ τʼ ἀκούων—
εἰ δὴ τοῦτό γε τόξον ἀριστῆας κεκαδήσει170
θυμοῦ καὶ ψυχῆς, ἐπεὶ οὐ δύνασαι σὺ τανύσσαι.
οὐ γάρ τοί σέ γε τοῖον ἐγείνατο πότνια μήτηρ
οἷόν τε ῥυτῆρα βιοῦ τʼ ἔμεναι καὶ ὀϊστῶν·
ἀλλʼ ἄλλοι τανύουσι τάχα μνηστῆρες ἀγαυοί.
ὣς φάτο, καί ῥʼ ἐκέλευσε Μελάνθιον, αἰπόλον αἰγῶν·175
ἄγρει δή, πῦρ κῆον ἐνὶ μεγάροισι, Μελανθεῦ,
πὰρ δὲ τίθει δίφρον τε μέγαν καὶ κῶας ἐπʼ αὐτοῦ,
ἐκ δὲ στέατος ἔνεικε μέγαν τροχὸν ἔνδον ἐόντος,
ὄφρα νέοι θάλποντες, ἐπιχρίοντες ἀλοιφῇ,
τόξου πειρώμεσθα καὶ ἐκτελέωμεν ἄεθλον.180
ὣς φάθʼ, ὁ δʼ αἶψʼ ἀνέκαιε Μελάνθιος ἀκάματον πῦρ,
πὰρ δὲ φέρων δίφρον θῆκεν καὶ κῶας ἐπʼ αὐτοῦ,
ἐκ δὲ στέατος ἔνεικε μέγαν τροχὸν ἔνδον ἐόντος·
τῷ ῥα νέοι θάλποντες ἐπειρῶντʼ· οὐδʼ ἐδύναντο
ἐντανύσαι, πολλὸν δὲ βίης ἐπιδευέες ἦσαν.185
Ἀντίνοος δʼ ἔτʼ ἐπεῖχε καὶ Εὐρύμαχος θεοειδής,
ἀρχοὶ μνηστήρων· ἀρετῇ δʼ ἔσαν ἔξοχʼ ἄριστοι.
τὼ δʼ ἐξ οἴκου βῆσαν ὁμαρτήσαντες ἅμʼ ἄμφω
βουκόλος ἠδὲ συφορβὸς Ὀδυσσῆος θείοιο·
ἐκ δʼ αὐτὸς μετὰ τοὺς δόμου ἤλυθε δῖος Ὀδυσσεύς.190
ἀλλʼ ὅτε δή ῥʼ ἐκτὸς θυρέων ἔσαν ἠδὲ καὶ αὐλῆς,
φθεγξάμενός σφε ἔπεσσι προσηύδα μειλιχίοισι·
βουκόλε καὶ σύ, συφορβέ, ἔπος τί κε μυθησαίμην,
ἦ αὐτὸς κεύθω; φάσθαι δέ με θυμὸς ἀνώγει.
ποῖοί κʼ εἶτʼ Ὀδυσῆϊ ἀμυνέμεν, εἴ ποθεν ἔλθοι195
ὧδε μάλʼ ἐξαπίνης καί τις θεὸς αὐτὸν ἐνείκαι;
ἤ κε μνηστήρεσσιν ἀμύνοιτʼ ἦ Ὀδυσῆϊ;
εἴπαθʼ ὅπως ὑμέας κραδίη θυμός τε κελεύει.
τὸν δʼ αὖτε προσέειπε βοῶν ἐπιβουκόλος ἀνήρ·
Ζεῦ πάτερ, αἲ γὰρ τοῦτο τελευτήσειας ἐέλδωρ,200
ὡς ἔλθοι μὲν κεῖνος ἀνήρ, ἀγάγοι δέ ἑ δαίμων·
γνοίης χʼ οἵη ἐμὴ δύναμις καὶ χεῖρες ἕπονται.
ὣς δʼ αὔτως Εὔμαιος ἐπεύχετο πᾶσι θεοῖσι
νοστῆσαι Ὀδυσῆα πολύφρονα ὅνδε δόμονδε.
notes
As the suitors continue to try and fail to string the bow, Odysseus goes outside to confer with Eumaeus and Philoitius.
164–96 = 137–39.
170 εἰ δὴ … / … ἐπεὶ … : the meaning is something like, “just because you can’t string the bow, you think it has deprived ….” As usual, Antinous is being sarcastic.
174 τανύουσι: asigmatic fut., or possibly present of anticipation (Smyth 1879).
176 κῆον: aor. act. imperat. > καίω.
177 πὰρ … τίθει: “place beside it,” imperat. > παρατίθημι.
178 ἐκ … ἔνεικε: “bring out,” aor. imperat. > ἐκφέρω.
178 τροχὸν: “round cake,” like a “wheel” of cheese (LSJ τροχός III.1).
179 νέοι: “(we) young men.”
185 βίης: gen., with ἐπιδευέες (Smyth 1429).
186 ἐπεῖχε: either (1) “were holding back,” that is, were the last ones to try (Stanford, Russo/Heubeck), or (2) “were persisting,” that is, they kept trying (Merry).
190 ἐκ: with δόμου.
192 προσηύδα: the subject is Odysseus.
195 ποῖοί κʼ εἶτ(ε): “what sort of men would you be to (infin.)…?”
195 εἶτε: 2nd pl. pres. act. opt. > εἰμί.
195 Ὀδυσῆϊ: dat., with ἀμυνέμεν (Smyth 1461).
196 ἐνείκαι: 3rd sing. aor. act. opt. > φέρω.
202–4 = 20.237–39
202 χεῖρες ἕπονται: “(how) my hands do my bidding,” (ὅπως) χεῖρες ἕπονται. For the meaning of ἕπονται, see LSJ ἕπομαι I.4.
203 ἐπεύξατο “prayed to (dat.) for (acc.) to (infin.)” (LSJ ἐπεύχομαι I).