[1.11.2] Quōmodo nunc mē hōc locō geram? quid vōcem? imāginēs sōlis? historicī sōlēs vocant et bīnōs ternōsque appāruisse memoriae trādunt; Graecī παρήλια appellant, quia in propinquō ferē ā sōle vīsuntur aut quia accēdunt ad aliquam similitūdinem sōlis. nōn enim tōtum imitantur sed magnitūdinem eius figūramque. cēterum nihil habent ārdōris, hebetēs et languidī. hīs quod nōmen impōnimus? an faciō quod Vergilius? quī dubitāvit dē nomine, deinde id dē quō dubitāverat posuit:

[1.pref.5] Ō quam contempta rēs est homō nisi suprā hūmāna surrēxerit! quamdiū cum adfectibus conluctāmur, quid magnificī facimus? etiamsī superiorēs sumus, portenta vincimus. quid est cūr suspiciāmus nōsmet ipsōs quia dissimilēs dēterrimīs sumus? nōn videō quārē sibi placeat quī rōbustior est in valētūdināriō: [1.pref.6] multum interest inter vīrēs et bonam valētūdinem. effūgistī vitia animī?

[7.27.1] ‘Quārē?’ inquis. dīc tū mihi prius quārē lūna dissimillimum solī lūmen accipiat, cum accipiat ā sōle; quārē modo rubeat, modo palleat; quārē līvidus illī et āter color sit cum cōnspectū sōlis exclūditur. [7.27.2] dīc mihi quārē omnēs stēllae inter sē dissimilem habeant aliquātenus faciem, dīversissimam sōlī. quōmodo nihil prohibet ista sīdera esse, quamvīs similia nōn sint, sīc nihil prohibet comētās aeternōs esse et sortis eiusdem cuius cētera, etiamsī faciem illīs nōn habent similem. [7.27.3] quid porrō? mundus ipse, sī cōnsīderēs illum, nōn ex dīversīs compositus est?

[6.8.1] Nōn quidem exīstimō diū tē haesitātūrum an crēdās esse subterrāneōs amnēs et mare absconditum. unde enim ista prōrēpunt, unde ad nōs veniunt, nisi quod orīgō ūmōris inclūsa est? [6.8.2] age, cum vidēs interruptum Tigrim in mediō itinere siccārī et nōn ūniversum āvertī, sed paulātim nōn appārentibus damnīs minuī prīmum, deinde cōnsūmī, quō illum putās abīre nisi in obscūra terrārum, utique cum videās ēmergere iterum nōn minōrem eō quī prius flūxerat? quid cum vidēs Alphēōn, celebrātum poētīs, in Achāiā mergī et in Siciliā rūrsus trāiectō marī effundere amoenissimum fontem Arethūsam?

[6.3.1] Illud quoque prōderit praesūmere animō, nihil hōrum deōs facere, nec īrā nūminum aut caelum concutī aut terram; suās ista causās habent nec ex imperiō saeviunt, sed quibusdam vitiīs, ut corpora nostra, turbantur et tunc, cum facere videntur, iniūriam accipiunt. [6.3.2] nōbīs autem ignōrantibus vērum omnia terribiliōra sunt, utique quōrum metum rāritās auget; levius accidunt familiāria; ex īnsolitō formīdō maior est. quārē autem quicquam nōbīs īnsolitum est? quia nātūram oculīs, nōn ratiōne, comprehendimus, nec cōgitāmus quid illa facere possit, sed tantum quid fēcerit.

[5.13.1] Hōc locō, sī tibi vidētur, quaerī potest cūr turbō fīat. ēvenīre in flūminibus solet ut, quamdiū sine impedīmentō feruntur, simplex et rēctum illīs iter sit; ubi incurrērunt in aliquod saxum aut latus rīpae prōminēns, retorqueantur et in orbem aquās sine exitū flectant, ita ut circumlāta in sē sorbeantur et verticem efficiant.

[4b.13.1] 'Quid istās’ inquis, ‘ineptiās, quibus litterātior est quisque, nōn melior, tam operōsē persequeris? quōmodo fīant nivēs dīcis, cum multō magis ad nōs pertineat dīcī ā tē quārē emendae nōn sint’. iubēs mē lītem cum luxuriā lītigāre? cotīdiānum istud et sine effectū iūrgium est. lītigēmus tamen, etiamsī superior futūra est; pugnantēs ac reluctantēs vincat. [4b.13.2] quid porrō? hanc ipsam īnspectiōnem nātūrae nihil iūdicās ad id quod vīs cōnferre?