τὸν δʼ αὖτε προσέειπε Μελάνθιος, αἰπόλος αἰγῶν·
ὢ πόποι, οἶον ἔειπε κύων ὀλοφώϊα εἰδώς,
τόν ποτʼ ἐγὼν ἐπὶ νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης
ἄξω τῆλʼ Ἰθάκης, ἵνα μοι βίοτον πολὺν ἄλφοι.250
αἲ γὰρ Τηλέμαχον βάλοι ἀργυρότοξος Ἀπόλλων
σήμερον ἐν μεγάροις, ἢ ὑπὸ μνηστῆρσι δαμείη,
ὡς Ὀδυσῆΐ γε τηλοῦ ἀπώλετο νόστιμον ἦμαρ.
ὣς εἰπὼν τοὺς μὲν λίπεν αὐτοῦ ἦκα κιόντας,
αὐτὰρ ὁ βῆ, μάλα δʼ ὦκα δόμους ἵκανεν ἄνακτος.255
αὐτίκα δʼ εἴσω ἴεν, μετὰ δὲ μνηστῆρσι καθῖζεν,
ἀντίον Εὐρυμάχου· τὸν γὰρ φιλέεσκε μάλιστα.
τῷ πάρα μὲν κρειῶν μοῖραν θέσαν οἳ πονέοντο,
σῖτον δʼ αἰδοίη ταμίη παρέθηκε φέρουσα
ἔδμεναι. ἀγχίμολον δʼ Ὀδυσεὺς καὶ δῖος ὑφορβὸς260
στήτην ἐρχομένω, περὶ δέ σφεας ἤλυθʼ ἰωὴ
φόρμιγγος γλαφυρῆς· ἀνὰ γάρ σφισι βάλλετʼ ἀείδειν
Φήμιος· αὐτὰρ ὁ χειρὸς ἑλὼν προσέειπε συβώτην·
Εὔμαιʼ, ἦ μάλα δὴ τάδε δώματα κάλʼ Ὀδυσῆος,
ῥεῖα δʼ ἀρίγνωτʼ ἐστὶ καὶ ἐν πολλοῖσιν ἰδέσθαι.265
ἐξ ἑτέρων ἕτερʼ ἐστίν, ἐπήσκηται δέ οἱ αὐλὴ
τοίχῳ καὶ θριγκοῖσι, θύραι δʼ εὐερκέες εἰσὶ
δικλίδες· οὐκ ἄν τίς μιν ἀνὴρ ὑπεροπλίσσαιτο.
γιγνώσκω δʼ ὅτι πολλοὶ ἐν αὐτῷ δαῖτα τίθενται
ἄνδρες, ἐπεὶ κνίση μὲν ἀνήνοθεν, ἐν δέ τε φόρμιγξ270
ἠπύει, ἣν ἄρα δαιτὶ θεοὶ ποίησαν ἑταίρην.
τὸν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφης, Εὔμαιε συβῶτα·
ῥεῖʼ ἔγνως, ἐπεὶ οὐδὲ τά τʼ ἄλλα πέρ ἐσσʼ ἀνοήμων.
ἀλλʼ ἄγε δὴ φραζώμεθʼ ὅπως ἔσται τάδε ἔργα.
ἠὲ σὺ πρῶτος ἔσελθε δόμους εὖ ναιετάοντας,275
δύσεο δὲ μνηστῆρας, ἐγὼ δʼ ὑπολείψομαι αὐτοῦ·
εἰ δʼ ἐθέλεις, ἐπίμεινον, ἐγὼ δʼ εἶμι προπάροιθε·
μηδὲ σὺ δηθύνειν, μή τίς σʼ ἔκτοσθε νοήσας
ἢ βάλῃ ἢ ἐλάσῃ· τὰ δέ σε φράζεσθαι ἄνωγα.
τὸν δʼ ἠμείβετʼ ἔπειτα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς·280
γιγνώσκω, φρονέω· τά γε δὴ νοέοντι κελεύεις.
ἀλλʼ ἔρχευ προπάροιθεν, ἐγὼ δʼ ὑπολείψομαι αὐτοῦ.
οὐ γάρ τι πληγέων ἀδαήμων οὐδὲ βολάων·
τολμήεις μοι θυμός, ἐπεὶ κακὰ πολλὰ πέπονθα
κύμασι καὶ πολέμῳ· μετὰ καὶ τόδε τοῖσι γενέσθω·285
γαστέρα δʼ οὔ πως ἔστιν ἀποκρύψαι μεμαυῖαν,
οὐλομένην, ἣ πολλὰ κάκʼ ἀνθρώποισι δίδωσι,
τῆς ἕνεκεν καὶ νῆες ἐΰζυγοι ὁπλίζονται
πόντον ἐπʼ ἀτρύγετον, κακὰ δυσμενέεσσι φέρουσαι.
notes
Melanthius finishes insulting Eumaeus and Odysseus and joins the feast at the palace. Eumaeus and Odysseus reach the palace and discuss who should enter first.
250 βίοτον: “livelihood,” that is, the price he’ll receive by selling Eumaeus as a slave.
250 ἄλφοι: 3rd sing. aor. act. opt. > ἀλφάνω.
252 ὑπὸ: “at the hands of,” “under the power of.” (ὑπό with the genitive of personal agent with the passive verb would be more regular).
252 δαμείη: 3rd sing. aor. pass. opt. > δαμάζω.
253 ὡς: “just as surely as.”
254 ἦκα: “gently,” “at an easy pace” (because Odysseus is disguised as an old man).
258 τῷ πάρα: anastrophe.
258 οἳ πονέοντο: “those who were working,” that is, the servants. The relative clause acts as the subject of θέσαν.
260 ἔδμεναι: infinitive of purpose.
260 ἀγχίμολον … / … ἐρχομένω: “coming near.”
261 στήτην: “halted,” 3rd dual aor. act. indic. > ἵστημι (LSJ ἵστημι B.II.1).
262 ἀνὰ … βάλλετ(ο): “was striking up (his harp),” 3rd sing. impf. mid. indic., tmesis > ἀναβάλλω (LSJ ἀναβάλλω B.I).
262 ἀείδειν: infinitive of purpose.
263 ὁ: Odysseus.
263 χειρὸς: “by the hand,” partitive gen., with ἑλὼν (Smyth 1345).
265 καὶ ἐν πολλοῖσιν: “even among many,” that is, it stands out among other houses.
266 ἐξ ἑτέρων ἕτερ(α): “one after the other,” “one (room or wing) after another.”
266 ἐπήσκηται: “is finished carefully,” 3rd sing. pf. mid. pass. indic. > ἐπασκέω.
270 ἀνήνοθεν: “rises up.”
270 ἐν: “inside.”
273 τά τ᾽ ἄλλα: accusative of respect.
276 δύσεο: “go in among,” 2nd sing. aor. mid. imperat. > δύω (Β).
277 ἐπίμεινον: 2nd sing. aor. act. imperat. > ἐπιμένω.
278 δηθύνειν: infin. for imperat.
282 ἔρχευ: 2nd sing. pres. mid./pass. imperat. > ἔρχομαι.
283 ἀδαήμων: “ignorant of (gen.),” “unused to (gen.),” masc. nom. sing. Understand the verb εἰμί.
285 μετὰ καὶ τόδε τοῖσι γενέσθω: “let this be added to those” (“let this [trouble] come about in addition to those [earlier troubles]”).