τὸν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
Ἀμφίνομʼ, ἦ μάλα μοι δοκέεις πεπνυμένος εἶναι·125
τοίου γὰρ καὶ πατρός, ἐπεὶ κλέος ἐσθλὸν ἄκουον,
Νῖσον Δουλιχιῆα ἐΰν τʼ ἔμεν ἀφνειόν τε·
τοῦ σʼ ἔκ φασι γενέσθαι, ἐπητῇ δʼ ἀνδρὶ ἔοικας.
τοὔνεκά τοι ἐρέω, σὺ δὲ σύνθεο καί μευ ἄκουσον·
οὐδὲν ἀκιδνότερον γαῖα τρέφει ἀνθρώποιο,130
πάντων ὅσσα τε γαῖαν ἔπι πνείει τε καὶ ἕρπει.
οὐ μὲν γάρ ποτέ φησι κακὸν πείσεσθαι ὀπίσσω,
ὄφρʼ ἀρετὴν παρέχωσι θεοὶ καὶ γούνατʼ ὀρώρῃ·
ἀλλʼ ὅτε δὴ καὶ λυγρὰ θεοὶ μάκαρες τελέσωσι,
καὶ τὰ φέρει ἀεκαζόμενος τετληότι θυμῷ·135
τοῖος γὰρ νόος ἐστὶν ἐπιχθονίων ἀνθρώπων
οἷον ἐπʼ ἦμαρ ἄγησι πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε.
καὶ γὰρ ἐγώ ποτʼ ἔμελλον ἐν ἀνδράσιν ὄλβιος εἶναι,
πολλὰ δʼ ἀτάσθαλʼ ἔρεξα βίῃ καὶ κάρτεϊ εἴκων,
πατρί τʼ ἐμῷ πίσυνος καὶ ἐμοῖσι κασιγνήτοισι.140
τῷ μή τίς ποτε πάμπαν ἀνὴρ ἀθεμίστιος εἴη,
ἀλλʼ ὅ γε σιγῇ δῶρα θεῶν ἔχοι, ὅττι διδοῖεν.
οἷʼ ὁρόω μνηστῆρας ἀτάσθαλα μηχανόωντας,
κτήματα κείροντας καὶ ἀτιμάζοντας ἄκοιτιν
ἀνδρός, ὃν οὐκέτι φημὶ φίλων καὶ πατρίδος αἴης145
δηρὸν ἀπέσσεσθαι· μάλα δὲ σχεδόν. ἀλλά σε δαίμων
οἴκαδʼ ὑπεξαγάγοι, μηδʼ ἀντιάσειας ἐκείνῳ,
ὁππότε νοστήσειε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν·
οὐ γὰρ ἀναιμωτί γε διακρινέεσθαι ὀΐω
μνηστῆρας καὶ κεῖνον, ἐπεί κε μέλαθρον ὑπέλθῃ.150
ὣς φάτο, καὶ σπείσας ἔπιεν μελιηδέα οἶνον,
ἂψ δʼ ἐν χερσὶν ἔθηκε δέπας κοσμήτορι λαῶν.
αὐτὰρ ὁ βῆ διὰ δῶμα φίλον τετιημένος ἦτορ,
νευστάζων κεφαλῇ· δὴ γὰρ κακὸν ὄσσετο θυμός.
ἀλλʼ οὐδʼ ὣς φύγε κῆρα· πέδησε δὲ καὶ τὸν Ἀθήνη155
Τηλεμάχου ὑπὸ χερσὶ καὶ ἔγχεϊ ἶφι δαμῆναι.
ἂψ δʼ αὖτις κατʼ ἄρʼ ἕζετʼ ἐπὶ θρόνου ἔνθεν ἀνέστη.
τῇ δʼ ἄρʼ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη,
κούρῃ Ἰκαρίοιο, περίφρονι Πηνελοπείῃ,
μνηστήρεσσι φανῆναι, ὅπως πετάσειε μάλιστα160
θυμὸν μνηστήρων ἰδὲ τιμήεσσα γένοιτο
μᾶλλον πρὸς πόσιός τε καὶ υἱέος ἢ πάρος ἦεν.
ἀχρεῖον δʼ ἐγέλασσεν ἔπος τʼ ἔφατʼ ἔκ τʼ ὀνόμαζεν·
Εὐρυνόμη, θυμός μοι ἐέλδεται, οὔ τι πάρος γε,
μνηστήρεσσι φανῆναι, ἀπεχθομένοισί περ ἔμπης·165
παιδὶ δέ κεν εἴποιμι ἔπος, τό κε κέρδιον εἴη,
μὴ πάντα μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισιν ὁμιλεῖν,
οἵ τʼ εὖ μὲν βάζουσι, κακῶς δʼ ὄπιθεν φρονέουσι.
notes
Odysseus philosophically addresses Amphinomus, and Penelope decides to make an appearance.
126 κλέος: “report.”
127 ἔμεν: εἶναι. The indirect statement, dependent on ἄκουον, is in apposition to κλέος: “a report, namely, that …”
128 τοῦ … ἔκ: anastrophe.
131 γαῖαν ἔπι: anastrophe.
132 πείσεσθαι: fut. mid. infin. > πάσχω.
133 ὄφρ(α): “as long as…,” without ἄν or κε (LSJ ὄφρα B.I.2).
133 ἀρετὴν: either “prosperity” (Merry, LSJ ἀρετή I.3) or “physical prowess” (Russo/Heubeck).
133 γούνατ᾽ ὀρώρῃ: “their (men’s) knees have power to move” (LSJ ὄρνυμι A.1).
135 φέρει: the subject is still the generic ἄνθρωπος (ἀνθρώποιο, 130).
137 οἷον ἐπ᾽ ἦμαρ ἄγησι: “as the day which (Zeus) brings upon him.” A person’s mind (or mood or outlook on life) changes as conditions change.
137 ἐπ᾽ … ἄγησι: “brings on,” 3rd sing. pres. act. subj., tmesis > ἐπάγω.
138 ἔμελλον … εἶναι: “I might have been.” ἔμελλον with the infinitive expresses unfulfilled past intention or expectation (Smyth 1960, 2318).
141 εἴη: imperat. opt. (Smyth 1820).
146 ἀπέσσεσθαι: fut. mid. infin. > ἄπειμι.
147 ἀντιάσειας: 2nd sing. aor. act. opt. > ἀντιάω. With dative (Smyth 1463).
152 κοσμήτορι λαῶν: Amphinomos.
155 πέδησε: “bound,” in the sense of “fated,” > πεδάω.
156 δαμῆναι: aor. pass. infin. > δαμάζω.
160 πετάσειε: “spread out,” “open,” “expand,” 3rd sing. aor. act. opt. > πετάννυμι.
163 ἀχρεῖον δ᾽ ἐγέλασσεν: “she laughed without cause,” “she forced a laugh” (LSJ ἀχρεῖος II). In other words, Penelope laughs to hide her true feelings.
164 οὔ τι πάρος γε: “(as) it hasn’t before.”