ἦ ῥα καὶ ἄργματα θῦσε θεοῖς αἰειγενέτῃσι,
σπείσας δʼ αἴθοπα οἶνον Ὀδυσσῆϊ πτολιπόρθῳ
ἐν χείρεσσιν ἔθηκεν· ὁ δʼ ἕζετο ᾗ παρὰ μοίρῃ.
σῖτον δέ σφιν ἔνειμε Μεσαύλιος, ὅν ῥα συβώτης
αὐτὸς κτήσατο οἶος ἀποιχομένοιο ἄνακτος,450
νόσφιν δεσποίνης καὶ Λαέρταο γέροντος·
πὰρ δʼ ἄρα μιν Ταφίων πρίατο κτεάτεσσινἑοῖσιν.
οἱ δʼ ἐπʼ ὀνείαθʼ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖραςἴαλλον.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
σῖτον μέν σφιν ἀφεῖλε Μεσαύλιος, οἱ δʼ ἐπὶκοῖτον455
σίτου καὶ κρειῶν κεκορημένοι ἐσσεύοντο.
νὺξ δʼ ἄρʼ ἐπῆλθε κακὴ σκοτομήνιος, ὗε δʼ ἄραΖεὺς
πάννυχος, αὐτὰρ ἄη Ζέφυρος μέγας αἰὲνἔφυδρος.
τοῖς δʼ Ὀδυσεὺς μετέειπε, συβώτεω πειρητίζων,
εἴ πώς οἱ ἐκδὺς χλαῖναν πόροι, ἤ τινʼ ἑταίρων460
ἄλλον ἐποτρύνειεν, ἐπεί ἑο κήδετο λίην·
κέκλυθι νῦν, Εὔμαιε καὶ ἄλλοι πάντες ἑταῖροι,
εὐξάμενός τι ἔπος ἐρέω· οἶνος γὰρ ἀνώγει
ἠλεός, ὅς τʼ ἐφέηκε πολύφρονά περ μάλʼ ἀεῖσαι
καί θʼ ἁπαλὸν γελάσαι, καί τʼ ὀρχήσασθαιἀνῆκε,465
καί τι ἔπος προέηκεν ὅ περ τʼ ἄρρητον ἄμεινον.
ἀλλʼ ἐπεὶ οὖν τὸ πρῶτον ἀνέκραγον, οὐκἐπικεύσω.
εἴθʼ ὣς ἡβώοιμι βίη τέ μοι ἔμπεδος εἴη,
ὡς ὅθʼ ὑπὸ Τροίην λόχον ἤγομεν ἀρτύναντες.
ἡγείσθην δʼ Ὀδυσεύς τε καὶ Ἀτρεΐδης Μενέλαος,470
τοῖσι δʼ ἅμα τρίτος ἄρχον ἐγών· αὐτοὶ γὰρἄνωγον.
ἀλλʼ ὅτε δή ῥʼ ἱκόμεσθα ποτὶ πτόλιν αἰπύ τετεῖχος,
ἡμεῖς μὲν περὶ ἄστυ κατὰ ῥωπήϊα πυκνά,
ἂν δόνακας καὶ ἕλος, ὑπὸ τεύχεσι πεπτηῶτες
κείμεθα. νὺξ δʼ ἄρʼ ἐπῆλθε κακὴ Βορέαοπεσόντος,475
πηγυλίς· αὐτὰρ ὕπερθε χιὼν γένετʼ ἠΰτε πάχνη,
ψυχρή, καὶ σακέεσσι περιτρέφετο κρύσταλλος.
ἔνθʼ ἄλλοι πάντες χλαίνας ἔχον ἠδὲ χιτῶνας,
εὗδον δʼ εὔκηλοι, σάκεσιν εἰλυμένοι ὤμους·
αὐτὰρ ἐγὼ χλαῖναν μὲν ἰὼν ἑτάροισιν ἔλειπον480
ἀφραδίῃς, ἐπεὶ οὐκ ἐφάμην ῥιγωσέμεν ἔμπης,
ἀλλʼ ἑπόμην σάκος οἶον ἔχων καὶ ζῶμα φαεινόν.
ἀλλʼ ὅτε δὴ τρίχα νυκτὸς ἔην, μετὰ δʼ ἄστραβεβήκει,
καὶ τότʼ ἐγὼν Ὀδυσῆα προσηύδων ἐγγὺς ἐόντα
ἀγκῶνι νύξας· ὁ δʼ ἄρʼ ἐμμαπέως ὑπάκουσε·485
διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχανʼ Ὀδυσσεῦ,
οὔ τοι ἔτι ζωοῖσι μετέσσομαι, ἀλλά με χεῖμα
δάμναται· οὐ γὰρ ἔχω χλαῖναν· παρά μʼ ἤπαφεδαίμων
οἰοχίτωνʼ ἔμεναι· νῦν δʼ οὐκέτι φυκτὰ πέλονται.
ὣς ἐφάμην, ὁ δʼ ἔπειτα νόον σχέθε τόνδʼ ἐνὶθυμῷ,490
οἷος κεῖνος ἔην βουλευέμεν ἠδὲ μάχεσθαι·
φθεγξάμενος δʼ ὀλίγῃ ὀπί με πρὸς μῦθον ἔειπε·
σίγα νῦν, μή τίς σευ Ἀχαιῶν ἄλλος ἀκούσῃ.
ἦ καὶ ἐπʼ ἀγκῶνος κεφαλὴν σχέθεν εἶπέ τεμῦθον·
κλῦτε, φίλοι· θεῖός μοι ἐνύπνιον ἦλθεν ὄνειρος.495
λίην γὰρ νηῶν ἑκὰς ἤλθομεν· ἀλλά τις εἴη
εἰπεῖν Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι, ποιμένι λαῶν,
εἰ πλέονας παρὰ ναῦφιν ἐποτρύνειε νέεσθαι.
ὣς ἔφατʼ, ὦρτο δʼ ἔπειτα Θόας, Ἀνδραίμονοςυἱός,
καρπαλίμως, ἀπὸ δὲ χλαῖναν θέτοφοινικόεσσαν,500
βῆ δὲ θέειν ἐπὶ νῆας· ἐγὼ δʼ ἐνὶ εἵματι κείνου
κείμην ἀσπασίως, φάε δὲ χρυσόθρονος Ἠώς.
ὣς νῦν ἡβώοιμι βίη τέ μοι ἔμπεδος εἴη·
δοίη κέν τις χλαῖναν ἐνὶ σταθμοῖσι συφορβῶν,
ἀμφότερον, φιλότητι καὶ αἰδοῖ φωτὸς ἑῆος·505
νῦν δέ μʼ ἀτιμάζουσι κακὰ χροῒ εἵματʼ ἔχοντα.
τὸν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφης, Εὔμαιεσυβῶτα·
ὦ γέρον, αἶνος μέν τοι ἀμύμων, ὃν κατέλεξας,
οὐδέ τί πω παρὰ μοῖραν ἔπος νηκερδὲς ἔειπες·
τῷ οὔτʼ ἐσθῆτος δευήσεαι οὔτε τευ ἄλλου,510
ὧν ἐπέοιχʼ ἱκέτην ταλαπείριον ἀντιάσαντα,
νῦν· ἀτὰρ ἠῶθέν γε τὰ σὰ ῥάκεα δνοπαλίξεις.
οὐ γὰρ πολλαὶ χλαῖναι ἐπημοιβοί τε χιτῶνες
ἐνθάδε ἕννυσθαι, μία δʼ οἴη φωτὶ ἑκάστῳ.
αὐτὰρ ἐπὴν ἔλθῃσιν Ὀδυσσῆος φίλος υἱός,515
αὐτός τοι χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα δώσει,
πέμψει δʼ ὅππῃ σε κραδίη θυμός τε κελεύει.
ὣς εἰπὼν ἀνόρουσε, τίθει δʼ ἄρα οἱ πυρὸς ἐγγὺς
εὐνήν, ἐν δʼ ὀΐων τε καὶ αἰγῶν δέρματʼ ἔβαλλεν.
ἔνθʼ Ὀδυσεὺς κατέλεκτʼ· ἐπὶ δὲ χλαῖναν βάλεναὐτῷ520
πυκνὴν καὶ μεγάλην, ἥ οἱ παρεκέσκετʼ ἀμοιβάς,
ἕννυσθαι ὅτε τις χειμὼν ἔκπαγλος ὄροιτο.
ὣς ὁ μὲν ἔνθʼ Ὀδυσεὺς κοιμήσατο, τοὶ δὲ παρʼαὐτὸν
ἄνδρες κοιμήσαντο νεηνίαι· οὐδὲ συβώτῃ
ἥνδανεν αὐτόθι κοῖτος, ὑῶν ἄπο κοιμηθῆναι,525
ἀλλʼ ὅ γʼ ἄρʼ ἔξω ἰὼν ὡπλίζετο· χαῖρε δʼὈδυσσεύς,
ὅττι ῥά οἱ βιότου περικήδετο νόσφιν ἐόντος.
πρῶτον μὲν ξίφος ὀξὺ περὶ στιβαροῖς βάλετʼὤμοις,
ἀμφὶ δὲ χλαῖναν ἑέσσατʼ ἀλεξάνεμον, μάλαπυκνήν,
ἂν δὲ νάκην ἕλετʼ αἰγὸς ἐϋτρεφέος μεγάλοιο,530
εἵλετο δʼ ὀξὺν ἄκοντα, κυνῶν ἀλκτῆρα καὶἀνδρῶν.
βῆ δʼ ἴμεναι κείων ὅθι περ σύες ἀργιόδοντες
πέτρῃ ὕπο γλαφυρῇ εὗδον, Βορέω ὑπʼ ἰωγῇ.
notes
448 ᾗ: “his.”
450 ἀποιχομένοιο ἄνακτος: genitive absolute.
452 πὰρ: “from,” with Ταφίων (LSJ παρά A.II.3).
452 Ταφίων: legendary pirates (Smith Dictionary Taphiae).
457 ὗε: impf. > ὕω.
458 ἄη: impf. > ἄήμι.
459 συβώτεω: masc. gen. sing., with πειρητίζων (LSJ πειρητίζω II.1).
460 εἴ … πόροι: indirect question, introduced by πειρητίζων.
461 ἑο: “him,” masc. gen. sing., with κήδετο (LSJ κήδω II).
463 εὐξάμενός: “with a wish.”
463 ἀνώγει: supply με with this verb and with ἐφέηκε in 464 and ἀνῆκε in 465.
464 ἀεῖσαι: aor. act. infin. > ἀείδω.
465 ἁπαλὸν: adverbial.
467 ἀνέκραγον: 1st sing. aor. act. indic. > ἀνακράζω.
468 ὣς … / ὡς: “so …, as …”
468 μοι: dative of possession.
473 περὶ … κατὰ …, / ἂν …, ὑπὸ …: this pile-up of prepositions is all dependent upon πεπτηῶτες.
475 κείμεθα: unaugmented impf.
477 σακέεσσι: dat., with περιτρέφετο.
480 ἰὼν: “going,” “on the way out.”
481 ἐφάμην: “I was not thinking that I …,” with infinitive.
483 τρίχα νυκτὸς: “the third watch of the night.”
483 μετὰ … βεβήκει: “had passed over (the zenith),” “had begun to set,” 3rd sing. pf. act. indic., tmesis > μεταβαίνω.
488 δάμναται: δαμάζει (Cunliffe δάμνημι).
488 παρά μ᾽ ἤπαφε: “misled,” 3rd sing. aor. act. indic., tmesis > παραπαφίσκω.
491 οἷος κεῖνος ἔην: “he was the kind of man …”
491 βουλευέμεν ἠδὲ μάχεσθαι: infins., defining the adjective οἷος (Smyth 2003).
498 εἰ: “on the chance that …,” with optative (Smyth 2354).
498 ναῦφιν: dat. pl. > ναῦς.
500 ἀπὸ … θέτο: “took off,” > ἀποτίθημι.
505 ἀμφότερον: “for two reasons,” “both …”
505 ἑῆος: gen. > ἐύς. An objective genitive.
510 ἐσθῆτος: gen., with δευήσεαι (Smyth 1396).
510 δευήσεαι: 2nd sing. fut. mid. indic. > δεύω.
510 τευ ἄλλου, ὧν …: “anything else of the things …,” “anything else that …” ὧν = τῶν ἅ, the relative pronoun assimilated to the partitive genitive after τευ ἄλλου (Smyth 2531).
510 ἐπέοιχ’: ἐπέοικε, “it is fitting for (acc.) to (infin.) …” For the infinitive, supply ἔχειν or μὴ δεύεσθαι.
512 δνοπαλίξεις: “you will shake (?)” (Heubeck/Hoekstra), “knock about in” (Merry). The meaning is unclear.
513 ἐπημοιβοί: “changes” (of clothes).
514 ἕννυσθαι: infinitive of purpose.
518 πυρὸς: gen., with ἐγγὺς.
519 ἐν: ἐν εὐνῇ or tmesis > ἐμβάλλω.
520 ἐπὶ … βάλεν: “laid (acc.) on (dat.),” tmesis > ἐπιβάλλω.
521 παρεκέσκετ(ο): 3rd sing. iterative impf. mid. indic. > παράκειμαι.
522 ἕννυσθαι: infinitive of purpose.
525 ὑῶν ἄπο: anastrophe.
526 ἰὼν ὡπλίζετο: “got ready to go,” ἰὼν serves as a future active participle expressing purpose (Smyth 1880).
527 ἐόντος: possessive gen., with βιότου, referring to Odysseus.
530 ἂν … ἕλετ(ο): “picked up,” tmesis > ἀναιρέω.
532 βῆ δ᾽ ἴμεναι κείων: “he went to lie down” (LSJ κείω (A)). κείων may be an asigmatic (lacking a sigma) future participle expressing purpose or, as LSJ suggests, a “desiderative” (expressing desire to do something, Smyth 868).
533 Βορέω: “from the North Wind,” gen. sing.