ὣς ἄρα φωνήσας σφέλας ἔλλαβεν· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
Ἀμφινόμου πρὸς γοῦνα καθέζετο Δουλιχιῆος,395
Εὐρύμαχον δείσας· ὁ δʼ ἄρʼ οἰνοχόον βάλε χεῖρα
δεξιτερήν· πρόχοος δὲ χαμαὶ βόμβησε πεσοῦσα,
αὐτὰρ ὅ γʼ οἰμώξας πέσεν ὕπτιος ἐν κονίῃσι.
μνηστῆρες δʼ ὁμάδησαν ἀνὰ μέγαρα σκιόεντα,
ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον·400
αἴθʼ ὤφελλʼ ὁ ξεῖνος ἀλώμενος ἄλλοθʼ ὀλέσθαι
πρὶν ἐλθεῖν· τῷ οὔ τι τόσον κέλαδον μετέθηκε.
νῦν δὲ περὶ πτωχῶν ἐριδαίνομεν, οὐδέ τι δαιτὸς
ἐσθλῆς ἔσσεται ἦδος, ἐπεὶ τὰ χερείονα νικᾷ.
τοῖσι δὲ καὶ μετέειφʼ ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο405
δαιμόνιοι, μαίνεσθε καὶ οὐκέτι κεύθετε θυμῷ
βρωτὺν οὐδὲ ποτῆτα· θεῶν νύ τις ὔμμʼ ὀροθύνει.
ἀλλʼ εὖ δαισάμενοι κατακείετε οἴκαδʼ ἰόντες,
ὁππότε θυμὸς ἄνωγε· διώκω δʼ οὔ τινʼ ἐγώ γε.
ὣς ἔφαθʼ, οἱ δʼ ἄρα πάντες ὀδὰξ ἐν χείλεσι φύντες410
Τηλέμαχον θαύμαζον, ὃ θαρσαλέως ἀγόρευε.
τοῖσιν δʼ Ἀμφίνομος ἀγορήσατο καὶ μετέειπε
Νίσου φαίδιμος υἱός, Ἀρητιάδαο ἄνακτος·
ὦ φίλοι, οὐκ ἂν δή τις ἐπὶ ῥηθέντι δικαίῳ
ἀντιβίοις ἐπέεσσι καθαπτόμενος χαλεπαίνοι·415
μήτε τι τὸν ξεῖνον στυφελίζετε μήτε τινʼ ἄλλον
δμώων, οἳ κατὰ δώματʼ Ὀδυσσῆος θείοιο.
ἀλλʼ ἄγετʼ, οἰνοχόος μὲν ἐπαρξάσθω δεπάεσσιν,
ὄφρα σπείσαντες κατακείομεν οἴκαδʼ ἰόντες·
τὸν ξεῖνον δὲ ἐῶμεν ἐνὶ μεγάροις Ὀδυσῆος420
Τηλεμάχῳ μελέμεν· τοῦ γὰρ φίλον ἵκετο δῶμα.
ὣς φάτο, τοῖσι δὲ πᾶσιν ἑαδότα μῦθον ἔειπε.
τοῖσιν δὲ κρητῆρα κεράσσατο Μούλιος ἥρως,
κῆρυξ Δουλιχιεύς· θεράπων δʼ ἦν Ἀμφινόμοιο·
νώμησεν δʼ ἄρα πᾶσιν ἐπισταδόν· οἱ δὲ θεοῖσι425
σπείσαντες μακάρεσσι πίον μελιηδέα οἶνον.
αὐτὰρ ἐπεὶ σπεῖσάν τʼ ἔπιόν θʼ ὅσον ἤθελε θυμός,
βάν ῥʼ ἴμεναι κείοντες ἑὰ πρὸς δώμαθʼ ἕκαστος.
notes
Odysseus dodges another footstool, and Telemachus and Amphinomus tell the suitors it’s time to wrap things up for the day.
396 χεῖρα / δεξιτερήν: “in the right hand,” accusative of respect (Smyth 1601.a.N.)
398 ὅ: the οἰνοχόος.
402 μετέθηκε: “placed among (us),” “caused” > μετατίθημι.
404 νικᾷ: “prevail,” singular verb with neuter plural subject (LSJ νικάω A.I.2)
405 ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο: periphrasis (Smyth 3041).
407 βρωτὺν οὐδὲ ποτῆτα: “(the effects of your) food and drink.” That is, the suitors’ actions reflect their glutted, drunken state.
408 δαισάμενοι: masc. nom. pl. aor. mid. ptc. > δαίνυμι.
408 κατακείετε: the form is either imperative or future indicative. Merry prefers the future indicative as being more polite and in keeping with Telemachus’s precarious status as the young son of Odysseus among hostile suitors.
410 ὀδὰξ ἐν χείλεσι φύντες: “fastening on their lips with their teeth” (Stanford), similar to the modern expression “biting their tongues.”
410 ἐν … φύντες: “fastening onto (dat.),” tmesis > ἐμφύω.
414 ἐπὶ ῥηθέντι δικαίῳ: “after a just word has been spoken.”
414 ῥηθέντι: masc. dat. sing. aor. pass. ptc. > ἐρῶ.
418 ἐπαρξάσθω: 3rd sing. aor. mid. imperat. > ἐπάρχω.
419 κατακείομεν: either (1) fut. indic. (in a purpose clause after ὄφρα, Monro 326.3, Smyth 2203, noting that the future indicative is rare after ὄφρα), or (2) short-vowel aor. subj. (Russo/Heubeck).
421 μελέμεν: infin. > μέλω.
422 ἑαδότα: “pleasing,” masc. acc. sing. pf. act. ptc. > ἁνδάνω.
428 κείοντες: masc. nom. pl. fut. act. ptc. > κείω. Future participle expressing purpose.
428 ἑὰ: “his,” possessive pron.