τὴν δʼ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·
τίπτε τʼ ἄρʼ οὔ οἱ ἔειπες, ἐνὶ φρεσὶ πάντα ἰδυῖα;
ἦ ἵνα που καὶ κεῖνος ἀλώμενος ἄλγεα πάσχῃ
πόντον ἐπʼ ἀτρύγετον· βίοτον δέ οἱ ἄλλοι ἔδουσι;
τὸν δʼ ἠμείβετʼ ἔπειτα θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη·420
μὴ δή τοι κεῖνός γε λίην ἐνθύμιος ἔστω.
αὐτή μιν πόμπευον, ἵνα κλέος ἐσθλὸν ἄροιτο
κεῖσʼ ἐλθών· ἀτὰρ οὔ τινʼ ἔχει πόνον, ἀλλὰ ἕκηλος
ἧσται ἐν Ἀτρεΐδαο δόμοις, παρὰ δʼ ἄσπετα κεῖται.
ἦ μέν μιν λοχόωσι νέοι σὺν νηῒ μελαίνῃ,425
ἱέμενοι κτεῖναι, πρὶν πατρίδα γαῖαν ἱκέσθαι·
ἀλλὰ τά γʼ οὐκ ὀΐω, πρὶν καί τινα γαῖα καθέξει
ἀνδρῶν μνηστήρων, οἵ τοι βίοτον κατέδουσιν.
ὣς ἄρα μιν φαμένη ῥάβδῳ ἐπεμάσσατʼ Ἀθήνη.
κάρψεν μὲν χρόα καλὸν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι,430
ξανθὰς δʼ ἐκ κεφαλῆς ὄλεσε τρίχας, ἀμφὶ δὲ δέρμα
πάντεσσιν μελέεσσι παλαιοῦ θῆκε γέροντος,
κνύζωσεν δέ οἱ ὄσσε πάρος περικαλλέʼ ἐόντε·
ἀμφὶ δέ μιν ῥάκος ἄλλο κακὸν βάλεν ἠδὲ χιτῶνα,
ῥωγαλέα ῥυπόωντα, κακῷ μεμορυγμένα καπνῷ·435
ἀμφὶ δέ μιν μέγα δέρμα ταχείης ἕσσʼ ἐλάφοιο,
ψιλόν· δῶκε δέ οἱ σκῆπτρον καὶ ἀεικέα πήρην,
πυκνὰ ῥωγαλέην· ἐν δὲ στρόφος ἦεν ἀορτήρ.
τώ γʼ ὣς βουλεύσαντε διέτμαγεν. ἡ μὲν ἔπειτα
ἐς Λακεδαίμονα δῖαν ἔβη μετὰ παῖδʼ Ὀδυσῆος.440
notes
Athena disguises Odysseus as a disheveled old man.
417 οἱ: that is, to Telemachus.
422 ἄροιτο: 1st sing. fut. mid. opt. > ἀείρω.
424 παρὰ: either adverbial, “at hand,” or tmesis with κεῖται, >παράκειμαι.
427 τά γ᾽ οὐκ ὀΐω: “I don’t think this will happen,” understand an infinitive like γενήσεσθαι.
427 τινα: with the partitive genitives ἀνδρῶν μνηστήρων.
427 καθέξει: “covers,” “is spread over,” (LSJ κατέχω II.4), future indicative with πρίν.
431 ἀμφὶ δὲ … / … γέροντος: the more straightforward word order is ἀμφὶ δὲ πάντεσσιν μελέεσσι θῆκε δέρμαπαλαιοῦ γέροντος.
435 ῥωγαλέα ῥυπόωντα: “full of holes and filthy.”
436 ἀμφὶ …& ἕσσ(ε): “put (acc.) around (acc.),” 3rd sing. aor. act. indic., tmesis > ἀμφιἐννυμι.
438 πυκνὰ ῥωγαλέην: “full of holes.”
438 ἐν: “on it,” adverbial.
438 στρόφος … ἀορτήρ: “a twisted band as a strap to hang it from.”
439 τώ … βουλεύσαντε: duals.
439 διέτμαγεν: “parted,” 3rd pl. aor. 2 pass. indic. > διατμήγω.
440 μετὰ: “to seek” (LSJ μετά C.I.2).