ἦ ῥα, καὶ ἐκ χειρὸς χεῖρα σπάσατʼ Ἀντινόοιο
ῥεῖα· μνηστῆρες δὲ δόμον κάτα δαῖτα πένοντο.
οἱ δʼ ἐπελώβευον καὶ ἐκερτόμεον ἐπέεσσιν.
ὧδε δέ τις εἴπεσκε νέων ὑπερηνορεόντων·
ἦ μάλα Τηλέμαχος φόνον ἡμῖν μερμηρίζει.325
ἤ τινας ἐκ Πύλου ἄξει ἀμύντορας ἠμαθόεντος
ἢ ὅ γε καὶ Σπάρτηθεν, ἐπεί νύ περ ἵεται αἰνῶς·
ἠὲ καὶ εἰς Ἐφύρην ἐθέλει, πίειραν ἄρουραν,
ἐλθεῖν, ὄφρʼ ἔνθεν θυμοφθόρα φάρμακʼ ἐνείκῃ,
ἐν δὲ βάλῃ κρητῆρι καὶ ἡμέας πάντας ὀλέσσῃ.330
ἄλλος δʼ αὖτʼ εἴπεσκε νέων ὑπερηνορεόντων·
τίς δʼ οἶδʼ, εἴ κε καὶ αὐτὸς ἰὼν κοίλης ἐπὶ νηὸς
τῆλε φίλων ἀπόληται ἀλώμενος ὥς περ Ὀδυσσεύς;
οὕτω κεν καὶ μᾶλλον ὀφέλλειεν πόνον ἄμμιν·
κτήματα γάρ κεν πάντα δασαίμεθα, οἰκία δʼ αὖτε335
τούτου μητέρι δοῖμεν ἔχειν ἠδʼ ὅς τις ὀπυίοι.
ὣς φάν, ὁ δʼ ὑψόροφον θάλαμον κατεβήσετο πατρὸς
εὐρύν, ὅθι νητὸς χρυσὸς καὶ χαλκὸς ἔκειτο
ἐσθής τʼ ἐν χηλοῖσιν ἅλις τʼ ἐυῶδες ἔλαιον·
ἐν δὲ πίθοι οἴνοιο παλαιοῦ ἡδυπότοιο340
ἕστασαν, ἄκρητον θεῖον ποτὸν ἐντὸς ἔχοντες,
ἑξείης ποτὶ τοῖχον ἀρηρότες, εἴ ποτʼ Ὀδυσσεὺς
οἴκαδε νοστήσειε καὶ ἄλγεα πολλὰ μογήσας.
κληισταὶ δʼ ἔπεσαν σανίδες πυκινῶς ἀραρυῖαι,
δικλίδες· ἐν δὲ γυνὴ ταμίη νύκτας τε καὶ ἦμαρ345
ἔσχʼ, ἣ πάντʼ ἐφύλασσε νόου πολυϊδρείῃσιν,
Εὐρύκλειʼ, Ὦπος θυγάτηρ Πεισηνορίδαο.
τὴν τότε Τηλέμαχος προσέφη θαλαμόνδε καλέσσας·
μαῖʼ, ἄγε δή μοι οἶνον ἐν ἀμφιφορεῦσιν ἄφυσσον
ἡδύν, ὅτις μετὰ τὸν λαρώτατος ὃν σὺ φυλάσσεις350
κεῖνον ὀιομένη τὸν κάμμορον, εἴ ποθεν ἔλθοι
διογενὴς Ὀδυσεὺς θάνατον καὶ κῆρας ἀλύξας.
δώδεκα δʼ ἔμπλησον καὶ πώμασιν ἄρσον ἅπαντας.
ἐν δέ μοι ἄλφιτα χεῦον ἐϋρραφέεσσι δοροῖσιν·
εἴκοσι δʼ ἔστω μέτρα μυληφάτου ἀλφίτου ἀκτῆς.355
αὐτὴ δʼ οἴη ἴσθι· τὰ δʼ ἁθρόα πάντα τετύχθω·
ἑσπέριος γὰρ ἐγὼν αἱρήσομαι, ὁππότε κεν δὴ
μήτηρ εἰς ὑπερῷʼ ἀναβῇ κοίτου τε μέδηται.
εἶμι γὰρ ἐς Σπάρτην τε καὶ ἐς Πύλον ἠμαθόεντα
νόστον πευσόμενος πατρὸς φίλου, ἤν που ἀκούσω.360
ὣς φάτο, κώκυσεν δὲ φίλη τροφὸς Εὐρύκλεια,
καί ῥʼ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
τίπτε δέ τοι, φίλε τέκνον, ἐνὶ φρεσὶ τοῦτο νόημα
ἔπλετο; πῇ δʼ ἐθέλεις ἰέναι πολλὴν ἐπὶ γαῖαν
μοῦνος ἐὼν ἀγαπητός; ὁ δʼ ὤλετο τηλόθι πάτρης365
διογενὴς Ὀδυσεὺς ἀλλογνώτῳ ἐνὶ δήμῳ.
οἱ δέ τοι αὐτίκʼ ἰόντι κακὰ φράσσονται ὀπίσσω,
ὥς κε δόλῳ φθίῃς, τάδε δʼ αὐτοὶ πάντα δάσονται.
ἀλλὰ μένʼ αὖθʼ ἐπὶ σοῖσι καθήμενος· οὐδέ τί σε χρὴ
πόντον ἐπʼ ἀτρύγετον κακὰ πάσχειν οὐδʼ ἀλάλησθαι.370
τὴν δʼ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
θάρσει, μαῖʼ, ἐπεὶ οὔ τοι ἄνευ θεοῦ ἥδε γε βουλή.
ἀλλʼ ὄμοσον μὴ μητρὶ φίλῃ τάδε μυθήσασθαι,
πρίν γʼ ὅτʼ ἂν ἑνδεκάτη τε δυωδεκάτη τε γένηται,
ἢ αὐτὴν ποθέσαι καὶ ἀφορμηθέντος ἀκοῦσαι,375
ὡς ἂν μὴ κλαίουσα κατὰ χρόα καλὸν ἰάπτῃ.
notes
321 ἦ: 3rd sing. impf. act. indic. > ἠμί.
322 δόμον κάτα: = κατὰ δόμον, anastrophe.
323 οἱ: “him” (that is, Telemachus), dative with compound verb ἐπελώβευον.
324 εἴπεσκε: iterative impf.
325 ἦ: particle (“truly,” “in fact”).
327 ἵεται: “is eager” (LSJ ἵημι II.2).
328 Ἐφύρην: Ephyra is also where Athena, disguised as Mentes, claims that Odysseus sought poison for his arrows (1.259).
329 ἐνείκῃ: 3rd sing. aor. act. subj. > φέρω.
330 ἐν … βάλῃ: 3rd sing. aor. act. subj., tmesis > ἐμβάλλω.
332 εἴ κε καὶ … : “whether he might even…,” indirect question with potential optative, embedded in a direct question (τίς δ᾽ οἶδ[α];). This entire utterance, from 332–36, imagines a less vivid (potential) future outcome.
334 ὀφέλλειεν: “would increase,” potential opt. > ὀφέλλω (LSJ ὀφέλλω B).
335 κεν … δασαίμεθα: aor. opt. > δατέομαι. The potential optative expresses conditional obligation: “(if he were to die), we would have to divvy up …”
336 ἔχειν: infinitive of purpose.
336 ὅς τις ὀπυίοι: understand a dative antecedent, such as ἐκείνῳ, parallel with μητέρι. Future less vivid conditional relative clause.
337 ὁ δ᾽: Telemachus.
337 θάλαμον: “storeroom.”
340 ἐν: “inside,” adverbial.
342 ποτὶ: “against” = πρὸς.
342 ἀρηρότες: “packed close together,” masc. nom. pl. pf. act. ptc. > ἀραρίσκω (LSJ ἀραρίσκω B.1).
342 εἴ ποτ᾽ Ὀδυσσεὺς: “on the chance that Odysseus ever …,” “in the hope that Odysseus might someday …” (Smyth 2354).
344 ἔπεσαν: “were attached,” or simply, “there were,” 3rd pl. impf. > ἔπειμι.
344 ἀραρυῖαι: “closely fitted together,” fem. nom. pl. pf. act. ptc. > ἀραρίσκω (LSJ ἀραρίσκω B.1).
346 ἔσχ᾽: “was frequently present” (Stanford), = ἔσκε, iterative impf. > εἰμί.
349 ἄγε: “come!” paired with the imperative ἄφυσσον.
350 ὅτις: understand ἐστί in the relative clause.
350 μετὰ τὸν … ὃν: τὸν (a demonstrative referring to οἶνον) provides the antecedent for ὃν. The word order is: ὅτις λαρώτατός (ἐστι) μετὰ τὸν (οἶνον ) ὃν … μετά here means “after,” “second only to.”
351 κεῖνον: Odysseus.
351 ὀιομένη: “expecting” (Cunliffe οἴομαι 2.f.).
351 εἴ … ἔλθοι: “in the hope that (Odysseus) might come …,” (Smyth 2354).
353 ἄρσον: aor. imperat. > ἀραρίσκω.
354 ἐν … χεῦον: imperat., tmesis > ἐγχέω, with dative governed by the prepositional prefix ἐν–.
354 μοι: dative of interest.
355 ἀλφίτου ἀκτῆς: “of barley meal.” Stanford notes that ἀκτή, “meal,” is derived from ἄγνυμι, “to break or smash.”
356 τετύχθω: “let (nom.) be (pred. nom.)," 3rd sing. pf. mid./pass. imperat. > τεύχω, with neuter plural subject.
357 ἑσπέριος: adj., used adverbially.
358 ὑπερῷ᾽: ὑπερῷα.
358 μέδηται: > μέδομαι; the verb takes a genitive.
360 ἤν: = ἐάν, with subjunctive, “on the chance that …” (Smyth 2354).
363 φίλε τέκνον: the vocative adjective is masculine, agreeing with Telemachus’s real gender rather than with the grammatical gender of the neuter τέκνον. This is called “construction according to the sense” (Smyth 1013).
365 μοῦνος: probably “an only son” rather than simply “alone” (Stanford).
367 οἱ δέ: that is, the suitors.
367 τοι … ἰόντι: dative indirect objects of φράσσονται.
368 ὥς κε … φθίῃς, … δάσονται: a purpose clause introduced by ὥς κε (Smyth 2201), followed by a future indicative, which must therefore lie outside the purpose clause. Merry-Riddell-Monro see the future indicative as stating the actual result that will occur if the purpose is fulfilled. The sequence κε + subjunctive followed by future indicative is normal for a future more vivid conditional relative clause, which this also resembles.
369 μέν᾽: = μένε, imperat. > μένω.
369 αὖθ᾽: “right here,” αὖθι.
369 σοῖσι: substantive (“your people,” etc.).
374 πρίν γ᾽ ὅτ᾽ ἂν: “until,” with subjunctive, temporal clause, like the more common Attic πρὶν ἄν with the subjunctive (Smyth 2444b).
374 ἑνδεκάτη τε δυωδεκάτη: understand ἡμέρα.
375 ἢ αὐτὴν ποθέσαι … : “or before she misses me …,” the construction shifts to πρίν with the infinitive and a subject accusative (Smyth 2453).
376 κατὰ: “completely,” “thoroughly,” adverbial.