Liriope gives birth to Narcissus; Tiresias' strange prophecy (3.339-50)
Ille per Āoniās fāmā celeberrimus urbēs
inreprehēnsa dabat populō respōnsa petentī; 340
prīma fidē vōcisque ratae temptāmina sūmpsit
caerula Līriopē, quam quondam flūmine curvō
inplicuit clausaeque suīs Cēphīsōs in undīs
vim tulit: ēnīxa est uterō pulcherrima plēnō
īnfantem nymphē, iam tunc quī posset amārī, 345
Narcissumque vocat. dē quō cōnsultus, an esset
tempora mātūrae vīsūrus longa senectae,
fātidicus vātēs 'sī sē nōn nōverit' inquit.
vāna diū vīsa est vōx auguris: exitus illam
rēsque probat lētīque genus novitāsque furōris. 350
Narcissus rejects all lovers; then Echo falls for him (3.351-61)
namque ter ad quīnōs ūnum Cēphīsius annum
addiderat poteratque puer iuvenisque vidērī:
multī illum iuvenēs, multae cupiēre puellae;
sed fuit in tenerā tam dūra superbia fōrmā,
nūllī illum iuvenēs, nūllae tetigēre puellae. 355
adspicit hunc trepidōs agitantem in rētia cervōs
vōcālis nymphē, quae nec reticēre loquentī
nec prior ipsa loquī didicit, resonābilis Ēchō.
Corpus adhūc Ēchō, nōn vōx erat et tamen ūsum
garrula nōn alium, quam nunc habet, ōris habēbat, 360
reddere dē multīs ut verba novissima posset.
How Juno punished Echo for aiding Jupiter's Affairs (3.362-9)
fēcerat hoc Iūnō, quia, cum dēprēndere posset
sub Iove saepe suō nymphās in monte iacentēs,
illa deam longō prūdēns sermōne tenēbat,
dum fugerent nymphae. postquam hoc Sāturnia sēnsit, 365
'huius' ait 'linguae, quā sum dēlūsa, potestās
parva tibī dabitur vōcisque brevissimus ūsus,'
rēque minās firmat. tantum haec in fīne loquendī
ingeminat vōcēs audītaque verba reportat.
Echo's silent passion for Narcissus (3.370-8)
ergō ubi Narcissum per dēvia rūra vagantem 370
vīdit et incaluit, sequitur vestīgia fūrtim,
quōque magis sequitur, flammā propiōre calēscit,
nōn aliter quam cum summīs circumlita taedīs
admōtās rapiunt vīvācia sulphura flammās.
ō quotiēns voluit blandīs accēdere dictīs 375
et mollēs adhibēre precēs! nātūra repugnat
nec sinit, incipiat, sed, quod sinit, illa parāta est
exspectāre sonōs, ad quōs sua verba remittat.
Echo fails to seduce Narcissus when he does speak (3.379-92)
forte puer comitum sēductus ab agmine fīdō
dīxerat: 'ecquis adest?' et 'adest' responderat Ēchō. 380
hic stupet, utque aciem partēs dīmittit in omnēs,
vōce 'venī!' magnā clāmat: vocat illa vocantem.
respicit et rūrsus nūllō veniente 'quid' inquit
'mē fugis?' et totidem, quot dīxit, verba recēpit.
perstat et alternae dēceptus imāgine vōcis 385
'hūc coeāmus' ait, nūllīque libentius umquam
respōnsūra sonō 'coeāmus' rettulit Ēchō
et verbīs favet ipsa suīs ēgressaque silvā
ībat, ut iniceret spērātō bracchia collō;
ille fugit fugiēnsque 'manūs conplexibus aufer! 390
ante' ait 'ēmoriar, quam sit tibi cōpia nostrī';
rettulit illa nihil nisi 'sit tibi cōpia nostrī!'
Rejected Echo fades away into a voice (3.393-401)
sprēta latet silvīs pudibundaque frondibus ōra
prōtegit et sōlīs ex illō vīvit in antrīs;
sed tamen haeret amor crēscitque dolōre repulsae; 395
extenuant vigilēs corpus miserābile cūrae
addūcitque cutem maciēs et in āera sūcus
corporis omnis abit; vōx tantum atque ossa supersunt:
vōx manet, ossa ferunt lapidis trāxisse figūram.
inde latet silvīs nūllōque in monte vidētur, 400
omnibus audītur: sonus est, quī vīvit in illā.
vocabulary
Āonius –a –um | of Aonia; Boeotian |
celeber celebris celebre | famous |
inreprehēnsus –a –um | blameless, without blame |
rēspōnsum –ī n. or rēsponsus –ūs m. | an answer, response |
temptāmen –inis or temptāmentum –ī n. | an attempt |
caerulus (caeruleus) –a –um | dark blue |
Līriopē –ēs f. | Liriope |
curvus –a –um | curved |
implicō implicāre implicāvī (implicuī) implicitus | enfold, wrap around |
Cēphīsus (–os) or Cēphissus –ī m. | Cephisus river |
ēnītor ēnītī ēnīsus/ēnīxus sum | to give birth to |
uterus –ī m. | the womb |
īnfāns –antis | an infant |
Narcissus –ī m. | Narcissus |
mātūrus –a –um | mature |
senecta –ae f. | old age |
fātidicus –a –um | prophetic |
augur auguris m. or f. | seer |
exitus exitūs m. | outcome |
lētum letī n. | death |
novitās –ātis f. | novelty |
namque | for in fact |
ter | 3 times |
quīnī –ae –a | 5 each |
superbia superbiae f. | pride |
trepidus –a –um | frightened |
rēte rētis n. | net |
cervus –ī m. | stag |
vōcālis –e | talkative |
reticeō –cēre –cuī | to stay silent (in the presence of + DAT.) |
resonābilis –e | able [only] to repeat sounds |
Ēchō –ūs f. | nymph who loved Narcissus; an echo |
garrulus –a –um | talkative, chatty, babbling |
Iūnō Iūnōnis f. | Juno |
dēprehendō dēprehendere dēprehendī dēprehensus | to catch, seize, understand |
Iuppiter Iovis m. | Jupiter |
nympha –ae (nymphē –ēs) f. | nymph |
dea deae f. | goddess |
prūdēns –entis | deliberate(ly) |
Sāturnius –a –um | Saturnian, epithet of Juno |
dēlūdō –ere –lūsī –lūsus | to deceive |
minae –ārum f. pl. | threats |
fīrmō fīrmāre fīrmāvī fīrmātus | to strengthen |
ingeminō ingemināre ingemināvī ingeminātus | to repeat |
reportō reportāre reportāvī reportātus | to carry back |
dēvius –a –um | out of the way |
vagor –ārī –ātus sum | to wander about |
caleō –ēre –uī | to be warm; to glow |
furtim | stealthily |
propior propius; proximus –a –um | nearer; nearest |
calēscō calēscere caluī — | to grow warm or hot |
summus –a –um | highest |
circum–linō –linere — –litum | to smear, anoint |
taeda taedae f. | torch |
admoveō admovēre admōvī admōtus | to move to, bring to |
vīvāx –ācis | long–lived; lively |
sulphur (sulphur) –uris n. | sulphur |
blandus –a –um | flattering, winning |
dictum dictī n. | word; saying |
repūgnō repūgnāre repūgnāvī repūgnātus | to fight against |
sonus sonī m. | sound |
remittō remittere remīsī remissum | to send back |
sēdūcō –ere –dūxī –ductus | to lead apart or away; to separate |
fīdus –a –um | faithful, trustworthy |
ecquis ecquid | whether any |
stupeō –ēre –uī | to be amazed or dazed; to be bewildered |
clāmō clāmāre clāmāvī clāmātus | to call, shout |
quid | what; why |
totidem | just as many |
quot | how many , as many as (indeclinable) |
perstō perstitī perstātu | to continue standing; remain fixed |
alternus –a –um | one after the other |
dēcipiō dēcipere dēcēpī dēceptus | to deceive, cheat |
coeō coīre coīvō/coiī coitus | to come together |
faveō favēre fāvī fautus | to favor |
iniciō –ere –iēcī –iectum | to throw, lay hands on |
brachium brachī(ī) n. | arm |
collum collī n. | neck |
complexus –ūs m. | embrace |
ēmorior emorī ēmortuus sum | to die |
sprētus -a -um | rejected (> sperno) |
pudibundus –a –um | embarrassed |
frōns frondis f. | leaf |
prōtegō –tegere –texī –tectum | to cover, conceal; protect |
antrum –ī n. | cave |
haereō haerēre haesī haesus | to stick to, hang on to |
repulsa -ae f. | rejection |
attenuō attenuāre attenuāvī attenuātus | to make thin; weaken |
vigil vigilis | keeping [her] awake |
miserābilis –e | pitiful |
adduco -ere | tighten, shrink, contract |
cutis –is f. | the skin |
maciēs –ēī f. | thinness |
sūcus –ī m. | juice |
figūra figūrae f. | form, shape |
audītor –ōris m. | hearer listener member of the audience |