in — īnstituō, ere, ī, ūtus, to set in place, arrange; found, establish; determine, undertake, begin; train, teach. prō — prōstituō, ere, ī, ūtus, to set forth in public, expose; dishonor, prostitute, offer for sale. re — restituō, ere, Ī, ūtus, to set up again, replace, restore, reinstate; repair, remedy, save. status, ūs [stō], m., state, position, rank. stella, ae, f., a star. stercus, oris, n., dung, excrement, manure. sternō, ere, strāvī, strātus, to lay low, scatter; pave. stilus, ī, m., stilus, pen. stīpendiārius, a, um [stīpendium], adj., tributary, paying tribute. stīpendium, ī [stips, gift + pendō], n., a payment; salary, pay; campaign. stīpes, itis, m., a log, stock, post, trunk. *stō, āre, stetī, status, to stand, take the part of, stand firm; continue. ad — astō, āre, stitī, —, to stand at, be at hand. in — īnstō, āre, stitī, statūrus, to draw near, be present; press on, pursue. prae — praestō, āre, stitī, stitus, to show; bestow, supply; surpass; be preferable; do, perform. Stoicus, a, um, adj., Stoic. stolidē, adv., stupidly, stolidly, strangulō, āre, āvī, ātus, to strangle, throttle, kill. Stratonīcē, ēs, f., a city in Caria in Asia Minor. strēnuē [strēnuus], adv., sup. strēnuissimē, vigorously. strēnuissimē, see strēnuē. strēnuus, a, um, adj., brisk, active, vigorous. strictim, adv., superficially, summarily, briefly.

23. Per idem tempus ā Cōnstantiō Caesare in Galliā bene pūgnātum est. Circā Lingonas diē ūnā adversam et secundam fortūnam expertus est. Nam cum repentē barbarīs ingruentibus intrā cīvitātem esset coāctus tam praecipitī necessitāte ut clausīs portīs in mūrum fūnibus tollerētur, vix quīnque hōrīs mediīs adventante exercitū sexāgintā ferē mīlia Alamannōrum cecīdit. Māximiānus quoque Augustus bellum in Āfricā prōflīgāvit domitīs Quīnquegentiānīs et ad pācem redāctīs. Dioclētiānus obsessum Alexandrīae Achilleum octāvō ferē mēnse superāvit eumque interfēcit. Victōriā acerbē usus est; tōtam Aegyptum gravibus
prōscrīptiōnibus caedibusque foedāvit. Eā tamen occāsiōne ōrdināvit prōvide multa et disposuit, quae ad nostram aetātem manent. 24. Gālerius Māximiānus prīmum adversus Narseum proelium īnsecundum habuit inter Callinīcum Carrāsque congressus, cum incōnsultē magis quam ignavē dīmicāsset; admodum enim parvā manū cum cōpiōsissimō hoste commīsit. 25. Pulsus igitur et ad Dioclētiānum profectus cum eī in itinere occurrisset, tantā īnsolentiā ā Dioclētiānō fertur exceptus ut per aliquot passuum mīlia purpurātus trādātur ad vehiculum cucurrisse; mox tamen per Īllyricum Moesiamque contrāctīs cōpiīs rūrsus cum Narseō, Hormisdae et Sapōris avō, in Armeniā Māiōre pūgnāvit successū ingentī nec minōre cōnsiliō, simul fortitūdine, quippe quī etiam speculātōris mūnus cum alterō aut tertiō equite suscēperit. Pulsō Narseō castra ēius dīripuit; uxōrēs, sorōrēs, līberōs cēpit, īnfīnītam extrīnsecus Persārum nōbilitātem, gazam Persicam cōpiōsissimam. Ipsum in ultimās rēgnī solitūdinēs ēgit. Quārē ā Dioclētiānō in Mesopotamiā cum praesidiīs tum morante ovāns regressus ingentī honōre susceptus est. Varia deinceps et simul et virītim bella gessērunt Carpīs et Basternīs subāctīs, Sarmatīs victīs, quārum nātiōnum ingentēs captīvōrum cōpiās in Rōmānīs fīnibus locāvērunt. Diocletian abdicates, 305 a.d. 26. Dioclētiānus morātus callidē fuit, sagāx praetereā et admodum subtīlis ingeniī, et quī sevēritātem suam aliēnā invidiā vellet explēre. Dīligentissimus tamen et sollertissimus prīnceps et quī imperiō Rōmānō prīmus rēgiae
cōnsuētūdinis fōrmam magis quam Rōmānae lībertātis invexerit adorārīque sē iusserit, cum ante eum cūnctī salūtārentur. Ōrnamenta gemmārum vestibus calciāmentīsque indidit. Nam prius imperiī īnsīgnē in chlamyde purpureā tantum erat, reliqua commūnia. 27. Herculius autem prōpalam ferus et incīvīlis ingeniī, asperitātem suam etiam vultūs horrōre sīgnificāns. Hīc natūrae suae indulgēns Dioclētiānō in omnibus est sevēriōribus cōnsiliīs obsecutus. Cum tamen ingravēscente aevō parum sē idōneum Dioclētiānus moderandō imperiō esse sentīret, auctor Herculiō fuit ut in vītam prīvātam concēderent et statiōnem tuendae reī pūblicae viridiōribus iūniōribusque mandārent. Cuī aegrē conlēga obtemperāvit. Tamen uterque ūnō diē prīvātō habitū imperiī īnsīgnē mūtāvit, Nicomediae Dioclētiānus, Herculius Mediōlānī, post triumphum inclutum, quem Rōmae ex numerōsīs gentibus ēgerant, pompā ferculōrum inlūstrī, quā Narseī coniugēs sorōrēsque et līberī antē currum ductī sunt. Concessērunt tamen Salōnās ūnus, alter in Lūcāniam. 28. Dioclētiānus prīvātus in vīllā, quae haud procul ā Salōnīs est, praeclārō ōtiō cōnsenuit, inūsitātā virtūte ūsus, ut sōlus omnium post conditum Rōmānum imperium ex tantō fastīgiō sponte ad prīvātae vītae statum cīvīlitātemque remeāret. Contigit igitur eī, quod nūllī post nātōs hominēs, ut cum prīvātus obīsset, inter Dīvōs tamen referrētur.

INDEX LUCRETIANUS CONTINENS COPIAM VERBORUM QUAM EXHIBENT EDITIONES LACHMANNI BERNAYSI MUNRONIS BRIEGERI ET GIUSSANI confecit JOHANNES PAULSON EDITIO ALTERA wincornachdruck der spamerschen buchdruckerei leipzig 1926 Library of
»Habent sua fata libelli«. et hic quidem libellus iam ante quam in publicum prodiit fata quaedam habuit. cum apud Universitatem Lundensem circa annum prioris saeculi octogesimum primum et sequentes latinis studiis operam darem, singularis me cepit amor uatis illius, quem poeta paulo recentior felicem laudauit, quod rerum causas cognoscere potuisset. Lucretium Carum intellego. mox credebam me inuenisse huius poetae carmen celeberrimum, quamquam in eo perpoliendo multi uiri doctissimi idemque sagacissimi elaborassent, non ita ab omni parte peruestigatum esse, quin operae pretium esset res singulas denuo in examen uocare. et singulas quaestiones perpendens imprimis animum ad eam quaestionem soluendam, quid metrum ad sermonem Lucretianum formandum ualuisset, aduertebam. sed breui uidebam difficilius esse hanc quaestionem expedire sine adiumento indicis locupletissimi. itaque, qua eram, ut iuuenes solent, fiducia, amplitudo muneris non me deterruit, quin conscriberem indicem Lucretianum; quare per hos dictos annos in schedulas Lucretii copiam uerborum secundum editionem Bernaysianam discribebam. fundamento sic posito sperabam fore ut studia mea annis consequentibus ad Lucretium cognoscendum se conuerterent. sed haec spes mihi rapta est. primum enim alia studia ac munera et officia mihi cumulabantur; deinde — id quod magis dolendum erat — ualetudo mea ita in peius mutata est ut, ui morbi subdoli per plures annos augescente, in tantam nunc progressus sim debilitatem, ut neque possim meis uiribus folia librorum uoluere neque litteras exarare. quid erat faciendum? adhuc nisi rudis quasi atque inchoatus erat index ille, manu scriptus sed non ita dispositus, ut prelo dari posset, multum temporis et laboris me perdidisse parum ualebat. sed cum considerarem non facile alterum philologum hunc tantum laborem indicis Lucretiani conficiendi suscepturum esse, re perpensa, dubitatio mihi mota est, num rectefacerem, si tantum laborem irritum cadere paterer. his deliberationibus in eam sententiam ductus sum, ut in meo officio esset curare, ut index ille ita, uti dixi, praeparatus publici iuris fieret. accessit quod Societas Regia Scientiarum et Litterarum Gothoburgensis mihi petenti tribuit mille coronas, ut sumptus magna ex parte inde praeberentur. propter quod donum summas gratias Societati illustrissimae ago. quae cum ita essent, decreui schedulas meas igni non tradere.
sed nunc primum cumulari difficultates coeptae sunt. nam neque, ut iam dixi, in eam formam redacta erant quae praeparaui, ut prelo dari possent, neque uires meae sufficiebant, ut praeparata ipse percenserem. tum auxilio mihi uenit Esther Nilsson, filia sororis meae, cui, si meritum numerabitur hunc indicem qualemcumque in lucem dedisse, magna pars laudis debetur. mecum enim ita collaborauit, ut inuestigaret omnes formas uoculasque, quae in Lucretio extarent, et cum meis schedulis conferret, tum mihi summam rei moderanti obsecuta totum manuscriptum transcriberet, deinde mecum paginas typothetarum assiduo labore corrigeret. propter haec de meo libro edendo merita memor gratusque semper me praestabo. sunt in libro meo quaedam, quae haud dubie uituperabunt uiri docti. certe uereor ne animaduertant me minus apte elegisse contextum, quem in indice conscribendo sequerer. quem enim secutus sum, Bernaysianum dico, iam usu minus teritur, recentioribus editionibus locum concedens. quae hodie in usu sunt editiones, imprimis Briegeri et Giussani tum, cum indicem conscribebam, nondum prodierant. et his rationibus defendere uelim, me Bernaysianam secutum esse, primum enim tantum ualuit in historia contextus Lucretiani, ut uix debeat abesse ab indice Lucretiano, qui quidem non se contineat intra unius editionis fines, tunc incommoda, quae forsitan quis non sinc iure timeat ne inde exoriantur, quod editionem iam quasi emeritam sequar, eo modo conatus sum auertere, ut Bernaysianae copiae uerborum adderem eas formas uocesque quas alienas a Bernaysiana exhibent editiones Lachmanni, Munronis, Briegeri et Giussani. id quod magnopere mihi commendauit Bernaysianam est, quod Giussani in uersibus enumerandis eius numeros solos sequitur et Brieger iuxta suos Bernaysianos repraesentat1. quaeretur haud dubie a me, quibus rationibus ductus iis finibus, quos iam indicaui, circumscriberem indicem. ac cum non acquicuerim in unius editionis formis annotandis, cur has quattuor elegerim Bernaysianae addendas. ad hoc respondebo fieri non potuisse ut omnium editionum copias uerborum uariantes peruestigarem, sed optimas et eas qui dem, quae historiae textus Lucretiani coniunctissimae essent, eligendas fuisse. iam apparet, quibus rationibus ductus satis habuerim has quinque *** 1) numeros uersuum sequor unos Bernaysianos. quod attinet ad Lachmanni et Munronis editiones, quae Bernaysianos numeros non cognoscunt, obseruandum est in uersibus earum afferendis, ubi a Bernaysianis abhorrent, me hos seqni, omissis numeris, quibus illae editiones ipsae utuntur. ***
editiones perscrutari. — unum habeo, quod addam, me fortasse debuisse Lanibini quoque editionem in examen uocare. nam me iudice eius editio est inter optime de Lucretio meritas. quod ad coniecturas attinet, quas uiri docti textui Lucretiano obtru dere conati sunt, eas fere in indicem non recepi, nisi quae in his quinque editionibus, quas ante dixi, iam occurrunt.1 cum fieri non posset, ut coniecturas ad unam omnes inuestigarem, melius iudicaui coniecturarum copias omittere quam ad libitum eligere quasdam, quasdam reicere. facile uides lector beneuole, singulos articulos indicis non ita uia ac ratione dispositos esse, ut uituperationem effugiant; sed uix credo inde nasci incommodum maioris momenti. praeterea conatus sum cauere, ne quid molestiae inde oreretur. singulas enim formas posui in linearum initio, ut quasi primo obtutu perspicias, quae formae annotatae sint. superuacaneum iudicaui ubique afferre eas uocum formas, quibus indicatur, cui loco in serie uerborum singulae uoces adscribendae sint. ueluti pag. 1 col. II absumunt legitur et abundat, omissis formis, quae alias in lexicis leguntur, primis absumo et abundo; quae sine causa positae spatium occuparent. eius modi tamen uoces posui, ubi timebam ne, iis omissis, ordo uerborum disturbatus uideretur, ueluti pag. 3 col. I adaugeo positum est, ne adaucta non iure post adauctu uideretur collocatum. praeterea me non fugit multis in rebus me mihi non satis constare, de quibus uerba facere operae pretium uix est. sed qualiacumque haec sunt, id uelim tibi persuasum habeas, in publicum numquam proditurum fuisse hunc indicem, nisi iudicauissem, me officium meum laedere, si igne delerem congeriem schedularum, tanto labore collectam. Scribebam Gotoburgi mense Aprili anno MDCCCCXI Iohannes Paulson. *** 1) nullo signo indicavi, quae lectiones coniciendi arti debeantur. ***
L = T. Lucreti Cari De rerum natura libri sex. Carolus Lachmannus recensuit et emendauit. Editio quarta. Berolini MDCCCLXXI. B = T. Lucreti Cari De rerum natura libri sex. Recognouit Iacobus Bernaysius. Lipsiae MDCCCLXXXVI. M = T. Lucreti Cari De rerum natura libri sex. Edited by H. A. J. Munro. Fourth edition. Cambridge 1886. Br = T. Lucreti Cari De rerum natura libri sex. Edidit Adolphus Brieger, Editio stereotypa Lipsiae MDCCCXCIX. G. = T. Lucreti Cari De rerum natura libri sex. Revisione del testo, commento e studi introduttivi di Carlo Giussani. Torino 1896—1898.
A. a. a praep. I 51, 64, 102, 554, 637, 711, 21, 39, 58, 82, 85, 88, 880, 979, 1048, 88, 91, 93; II 82, 88, 132, 38, 76, 229, 69, 045, 729, 861, 912, 32 M., 50, 1111; III 429, 520, 623, 74. 741, 87, 880, 994; IV 193, 217, 83, 415, 683, 1226; V 23, 107, 12, 22, 33, 313, 50, 406, 46, 85, 91, 628, 39, 752, 975, 1038, 1318; VI 80, 81; 709, 67, 853, 925, 1022, 25, 40, 1102, 09, 89. ab I 352, 410, 30, 31, 59, 63, 662, 93, 719, 69, 813, 50, 933, 45; II 51, 99, 312, 515, 648, 856, 960, 1135; III 38, 57, 66, 74, 197, 271, 85, 323, 31, 550, 65, 642, 811, 18, 59, 907, 22; IV 10, 20, 43, 62, 63, 100, 28, 42, 61, 216, 17 bis, 23, 42, 87, 321, 426, 66 bis, 76, 81, 82, 519, 36, 40, 62, 89, 735, 931, 1079, 1160, 1214; V 149, 63, 222, 300, 06, 58, 548, 602, 76, 83, 705, 1252, 1330; VI 105, 41, 424, 569, 621, 87, 720, 21, 23, 40, 875, 921, 24, 25 bis, 31, 60, 68, 1045, 52, 77, 1264. abditus VI 844, 1035; abdita f. IV 942; V 1231; n. IV 417, 605; VI 809. abeo, abit III 1064; IV 946; abeunt II 73; VI 563; abeat I 1100 (L. abeant); abire I 680; II 962; IV 1103; abeundi g. IV 1173. abhine III 953. abhorret I 945; IV 20. abitu I 457, 677. abluit pr. IV 376; abluitur IV 873. abnuit pr. III 639. aboriri III 155. aborisei V 731. abortu IV 1235. abradere IV 1095, 1102. abrupti pl. II 214. abscīdere III 640; abscisum n. III 643, 52. abscondita f. I 904. absiliebat VI 1215 Br. absinthium, absinthi I 941; II 400; IV 16 (obl. aps-); absinthia I 936; IV 11 (obl. aps-), 122, 222; VI 980. absistens II 359 M. absona n. IV 515. absterrent IV 1226; absterrere IV 1056; absterruit V 843. abstrahit III 260; abstraxe III 648. absum, abest III 955, 1080; IV 1053, V 628; absunt III 1016: IV 406; V 588; absit II 18; IV 242, 48, 53. absumunt IV 1113. abundat II 1089; IV 143; abundant IV 89; V 917; abundet V 265; abundare V 262; VI 267, 669; abundans II 1089 LMBrG. IV 1191; V 814; abundanti abl. I 282. abuti II 656; V 1031. ac I 17, 30, 154, 64, 279, 340, 48, 53, 426, 72, 90, 510, 38, 700, 36, 825, 955, 1045, 74; II 412, 44, 49, 76, 517, 88, 642, 76, 90, 728, 844. 50, 953, 59, 1138; III 96, 128, 41, 64, 71, 286, 355, 73, 436, 42, 72, 544; 92, 785, 932, 58, 1029, 33, 51; IV 25, 45, 70, 187, 99, 321, 39, 54, 444, 534, 88, 617, 37, 55, 90, 780, 814, 25, 66, 70, 94, 958, 64, 1019, 1144, 61; V 41, 47, 52, 56, 92, 131, 70, 238, 41, 44, 321, 460, 67, 593, 842, 918, 70, 90, 1009, 35, 1100, 40, 52, 1227, 33, 62, 65, 66, 1322, 51, 84, 1441; VI 57, 91, 103, 26, 229, 60, 61, 306, 32, 402, 91, 512, 612, 54, 68, 89, 757, 821, 922, 1023, 1116, 19, 78. accědere V 607 M.
accēdit I 192, 215, 565, 753; II 398, 1077; III 459; VI 959, 1020; accedere I 927; II 1129; IV 2; V 1197. accendunt VI 223: accendere II 959; V 175, 657; accendisset I 475; accendent I 1109; accenditur VI 279, 321; accendi inf. V 605; VI 317: accendier VI 901; accensus III 336; accensa f. VI 881; accensi pl. II 943. accĭdit pl. IV 149; V 285; accidat IV 213; V 98; accidere II 1025; III 839, 62; IV 234, 879: V 607 accidit pl. V 173; VI 585. accibant V 994. accingere imp. II 1043. accipit III 115, 248; IV 1044; VI 150; accipimus VI 171; accipiat III 313; accipiamus VI 164; accipiant I 819, 910; II 762, 885, 1009; accipe I 269; IV 720; accipere IV 609, 979; accepit VI 656, 1061; accipiet III 892; accepta n. V 1406. accipiter III 750; accipitres IV 1002; V 1077. accumulantes nom. III 71: accumulabat VI 1261. acer III 198 L, 501; IV 327, 418, VI 128, 281 L, 658, 1182, 1210; acris f. nom. I 246; III 65, 475, 739; acris gen. V 45 Br; acrem I 69; IV 122, 714; V 903; VI 1215; acre III 252; IV 258, 635, 38; V 859, 97; VI 392, 974, 1203; acri abl. I 275, 922; II 1041; III 20, 952; V 399; VI 747, 791, 850; acres nom. V 45; VI 373; acrīs acc. III 311, 461; V 87, 623: VI 63, 72, 753; acria III 294; IV 707; acribus abl. III 289; acrior I 650. acerba f. IV 659: acerbum m. II 410; IV 668: n. II 472; III 887; acerbas V 1193; acerba acc. V 33; acerbis abl. III 53. acervatim VI 1261. acervus III 197; acervi gen. I 775. Achaeis abl. VI 1114. Acheruntis III 37; VI 763; Acherunta IV 168: VI 251; Acherunte III 626, 976, 982: IV 37. Achcrusia f. III 1021; n. I 120; III 25, 86. acies nom. sg. I 324; aciem II 420; III 411; acie II 448; acies acc. III 362; IV 246, 79, 355, 689, 716. acosmŏs IV 1152. Acragantinus I 716. acriter II 954; VI 782; acrius III 54, 289 BrG; V 1146. actus s. sg. III 192; IV 958. acuae g. VI 552 Br; acuai VI 1070 Br. cfr aqua. acumen IV 429; VI 1191. acuo, acuit pr. VI 278. acute IV 800, 07. acutus, acuta n. V 1262; acutis abl. II 463. ad I 51, 95, 185, 212, 16, 37, 48, 66, 99, 355, 541; 44, 55 MBrG, 668, 73, 725, 50, 56, 88 bis, 91, 97, 857, 969, 87; II, 13, 20, 135, 39, 91, 281, 325, 28, 60, 70, 79, 515, 752, 56, 833, 64, 961, 1023, 24, 27. 1113, 14, 16, 74; III 54, 63, 132, 44, 214 bis, 38, 311, 62, 97, 468, 607, 16, 774, 828, 31, 34, 43, 48, 50, 908, 24, 57; 70, 1061; IV 29, 234, 79, 92, 313, 15, 21, 55, 59, 87, 535, 666, 82, 702, 06, 802, 28, 92, 938, 94, 1014, 16, 54; V 39, 80, 211, 55, 70, 485 MBrG. 569, 71, 615, 33, 34, 38, 85, 96, 705, 09, 22, 77, 874, 999, 1029, 74, 1121, 39, 51, 97 bis, 1230,
1413, 55; VI 8, 9, 28, 53, 55, 92, 165, 84, 292, 316, 65, 440, 64, 73, 562, 613, 36, 43, 79, 94, 96, 729, 32, 33, 50, 74, 900, 38, 39, 1013, 30, 1107, 66, 90, 1236, 63. adactu VI 778; adactūs acc. V 1328. adamantina n. II 447. adauctu II 1122. adaugeo, adaucta n. II 564; VI 508, adaugeseit II 296. adaugmen VI 614. adcelerare VI 772. adcredere III 854. addit IV 466; addimus IV 463; addunt III 898; adde I 712, 847; III 826, 27, 1034, 35; IV 1113, 14; VI 330, 35 L, 611, 13; addere III 511, 939; V 164, 573; addidit V 1305; addita f. VI 336; n. II 770, 1107 bis; V 333; addendum n. II 492. adducor V 1339. adědo, adeso abl. V 992. adeo adv. I 412, 97, 589, 966, 1006, 19; II 366, 1028, 1150, 63; III 79, 182, 254, 320, 91, 521, 29 L, 620; IV 170, 94, 223, 306, 99, 560, 758, 981, 1105, 12, 1249; V 122, 300, 545, 73, 1231; VI 237, 53, 458, 753, 84, 916, 31, 1045, 1168, 1210. adeo vb. adit V 36, 741, 1227; adeat V 614; adire II 171; adibis VI 75; adeundum n. VI 919. adeps, adipes acc. IV 639. adlert V 744; adferet III 354. adficit III 851, 920; VI 183; adficiuntur III 494; adfecti pl. III 50; adfecta n. II 341; adfectis dat. I 133.